anya dravya anya dravyane
guN (–paryAy) upajAvI shakatun nathI
‘anya dravya anya dravyane guN (–paryAy) upajAvI shakatun nathI’ em shrI amRutachandrAchArya sa. sAr
kaLash 219mAn kahe chhe:–
रागद्वेषोत्पादकं तत्त्वद्रष्टया नान्यद्रव्यं वीक्ष्यते किंचनापि।
सर्व द्रव्योत्पत्तिरन्तश्चकास्ति व्यक्तानंतं स्वस्वभावेन यस्मात्।। २१९।।
artha:– tattvadraShTithI jotAn, rAgadveShane upajAvanArun anya dravya jarAy dekhAtun nathI, kAraN ke sarva
dravyonI utpatti (–darek dravyane tenI paryAyonI utpatti) potAnA svabhAvathI ja thatI antarangamAn atyant
pragaT prakAshe chhe.
bhAvArtha:– rAgadveSh chetananA ja pariNAm chhe. anya dravya AtmAne rAgadveSh upajAvI shakAtun nathI;
kAraN ke badhAy darek dravyane paryAyonI utpatti potapotAnA svabhAvathI ja thAy chhe, anya dravyamAn anya
dravyanA guN paryAyonI utpatti thatI nathI. ra19. have A arthane shrI kundakundAchAryadev gAthA. 372mAn kahe chhe
ke–anya dravyathI anya dravyane guNanI (paryAyanI) utpatti karI shakAtI nathI; tethI (e siddhAnt chhe ke) sarva
dravyo potapotAnA svabhAvathI ja upaje chhe.
TIkA:– jIvane paradravya rAgAdi upajAve chhe em shankA na karavI; kAraN ke anya dravya vaDe anya dravyanA
guNano (paryAyano) utpAd karAvavAnI ayogyatA chhe; (arthAt paranA kArya karavAnun koI dravyamAn yogyatA
sAmarthya nathI) kemake sarva dravyono svabhAvathI ja utpAd (–dravyamAn navIn paryAyanI prApti) thAy chhe.
(ahIn vistArathI draShTAnt ApI uparokta siddhAnt AchAryadeve batAvel chhe) mATe AchAryadev kahe chhe ke
jIvane rAgAdinun utpAdak ame paradravyane dekhatA (–mAnatA samajatA) nathI ke jenA par kop karIe.
prashna:– satpuruShonI vANI shA arthe hoy chhe?
uttar:– (1) bhavya jIvone sarvagna vItarAg kathit tattvArtha, dev, guru, shAstra ane dharmanun visheSh gnAn
thavA mATe
(2) sva–parano tathA hit–ahitano vivek thavA mATe
(3) ahitathI chhuTavA mATe arthAt hitamAn pravartavA mATe,
(4) samyak prakAre tattvano upadesh mATe hoy chhe.
prashna–shAstra shA mATe chhe?
uttar:– sarvagna vItarAg kathit shAstronun tAtparya vItarAgatA ja chhe.
svatantratA, yathArthatA tathA vItarAgatAne grahaN karavA mATe
shAstranun shravaN, vAnchan ane upadesh chhe, tenI prApti kare to te saphaL chhe
anyathA badhun niShphaL khed chhe.
(gnAnArNav gAthA 8–9no bhAvArtha)