શ્રાવણ: ૨૪૮૯ : ૩ :
____________________________________________________________________________
આત્માની ધગશ
જેને આત્માની ખરી ધગશ જાગે તે જીવની દશા કેવી
હોય? તે સમજાવતાં એકવાર ગુરુદેવે કહ્યું હતું કે: આત્માર્થીને
સમ્યગ્દર્શન પહેલાં સ્વભાવ સમજવા માટે એટલો તીવ્ર રસ
હોય કે જ્ઞાની પાસેથી સ્વભાવ સાંભળતાં જ તે ગ્રહણ થઈને
અંદરમાં ઊતરી જાય... આત્મામાં પરિણમી જાય... ‘અહો!
મારો આવો સ્વભાવ ગુરુએ બતાવ્યો’ એમ ગુરુનો ઉપદેશ ઠેઠ
આત્મામાં સ્પર્શી જાય.
જેમ કોરા ઘડા ઉપર પાણીનું ટીપું પડતાં જ તે ચૂસી લ્યે
છે, અથવા ધગધગતા લોઢા ઉપર પાણીનું ટીપું પડતાં જ તે
ચૂસી લ્યે છે, તેમ જેને તીવ્ર આત્મજિજ્ઞાસા જાગી છે... ને જે
દુઃખથી અતિ સંતપ્ત છે એવા આત્માર્થી જીવને શ્રીગુરુ પાસેથી
આત્મશાંતિનો ઉપદેશ મળતાં જ તે તેને ચૂસી લ્યે છે એટલે કે
તરત જ તે ઉપદેશને પોતાના આત્મામાં પરિણમાવી દ્યે છે.
આત્માર્થીને સ્વભાવની જિજ્ઞાસા અને ઝંખના એવી
ઉગ્ર હોય કે ‘સ્વભાવ’ કહીને જ્ઞાની શું બતાવવા માંગે છે?
એનું જ મારે ગ્રહણ કરવું છે–આમ રૂંવાટે રૂંવાટે સ્વભાવ
પ્રત્યેનો ઉત્સાહ જાગે ને પરિણતિનો વેગ સ્વ તરફ વળે. એવો
પુરુષાર્થ ઉપાડે કે સ્વભાવ પ્રાપ્ત કર્યે જ છૂટકો. સ્વભાવની
પ્રાપ્તિ ન થાય ત્યાં સુધી તેને ચેન ન પડે.
–આવી દશા થાય ત્યારે આત્માની ખરી ધગશ
કહેવાય, ને એવી દશાવાળો જીવ અંતરપરિણતિમાં આત્માને
પ્રાપ્ત કરીને જ જંપે; જ્યાં સુધી એવું અંતર પરિણમન ન થાય
ત્યાં સુધી પોતાના આત્માર્થની કચાશ સમજીને, ખૂબજ
અંતરશોધ કરીને આત્માર્થની ઉગ્રતા કરે.