અહા, જેને ચૈતન્યઅમૃતના દરિયા અંદરથી ફાટયા છે, આનંદના અનુભવના દરિયા જેને
આત્માની અનુભૂતિથી હું પ્રતાપવંત છું. સમસ્ત પદાર્થોથી જુદો ને રાગથી પણ પાર–એવા મારા
સ્વાનુભવથી હું પ્રતાપ વંત છું; મારા સ્વરૂપથી બહાર જગતના સમસ્ત પરદ્રવ્યો અનેક પ્રકારની
સંપદાવડે વર્તી રહ્યા છે પરંતુ તે કોઈ પદાર્થ મને મારારૂપે જરાપણ ભાસતા નથી; હું પરમાત્મા છું,
એક પરમાણુમાત્ર પણ મારું નથી; જુઓ; આ ભેદજ્ઞાનની સૂક્ષ્મતા! એક પરમાણુમાત્રને જ્યાં
જુદો કર્યો ત્યાં તે પરમાણુના સંબંધે થતા ભાવોથી પણ ભિન્નતા જાણી. એકલી ચૈતન્યસંપદાને જ
પોતાના અંતરમાં સ્વપણે દેખે છે. અહા, શાંત ચૈતન્યરસનો દરિયો અંદરમાં ઊછળે છે, પણ
વિકલ્પ આડે તે ઢંકાઈ ગયો છે. જ્યાં વિકલ્પથી જુદો પડીને અંદરમાં ગયો ત્યાં આખો ચિદાનંદ
દરિયો છલોછલ ભર્યો છે તેમાં નિમગ્ન થાય છે. આ રીતે સ્વરૂપને અનુભવતા થકા ધર્માત્મા
પરદ્રવ્યના અંશમાત્રને પોતાપણે દેખતા નથી, તે નિઃશંક છે કે હવે પરદ્રવ્ય પ્રત્યે ભાવકપણે કે
જ્ઞેયપણે એકતા કદી થવાની નથી, એટલે ફરીને કદી હવે મોહ ઉત્પન્ન થવાનો નથી. એકત્વબુદ્ધિને
તળીયાઝાટક મૂળથી ઊખેડી નાખી છે, મોહનો નાશ કરીને અપ્રતિહત સમ્યગ્જ્ઞાન પ્રકાશ થયો છે;
તે જાણે છે કે મહાન જ્ઞાનપ્રકાશ મને થયો છે; અને હવે ફરીને કદી મોહ થવાનો નથી.
ઊપડ્યો છું તે જ ભાવે સીધું ક્ષાયિક લીધે જ છૂટકો. વચ્ચે ભંગ પડવાનો નથી. નિરંતર વધતી ધારાએ
અપ્રતિહતપણે ક્ષાયિકદશા થવાની છે. જ્ઞાનીની આવી પરિણતિને અજ્ઞાની જીવો ઓળખી શકતા નથી,
અરે મૂઢ જીવોને તેનો વિશ્ચાસ પણ બેસતો નથી. નિજરસથી જ એટલે ચૈતન્યના સ્વસંવેદનથી જ
મોહને નિર્મૂળ કરીને મહાન જ્ઞાનપ્રકાશ મને પ્રગટ્યો છે આવી ધર્મીની અનુભૂતિ છે. આવી અનુભૂતિ
પ્રગટ કરવા જેવી છે.
ઉત્તર:– ગમે ત્યારે નહિ પણ અત્યારે જ મારે આ કરવા જેવું છે એમ જિજ્ઞાસુને રુચિ થાય. ગમે
આત્મા ખરેખર રુચ્યો હોય તે વર્તમાનમાં જ તેનો પ્રયત્ન કરે. અત્યારે આ કરવા જેવું નથી ને બીજું
કરવા જેવું છે એમ કહેનારને તત્ત્વનો અનાદર છે.