Atmadharma magazine - Ank 246
(Year 21 - Vir Nirvana Samvat 2490, A.D. 1964).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 26 of 37

background image
: પ્ર. ચૈત્ર : આત્મધર્મ : ૨૩ :
અરિહંત ભગવંતોનો સન્દેશ
(મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશક: ઉપરના પ્રવચનોમાંથી)
અરિહંતપણું તે આત્માની પૂર્ણ પવિત્ર દશા છે. શરીરમાં કે વાણીમાં અરિહંતપણું
નથી. પરંતુ પોતાના જ્ઞાનાદિ ગુણોની પૂર્ણ પ્રગટ દશા થઈ ગઈ તે પૂર્ણ દશામાં જ
અરિહંતપણું છે. તે અરિહંત દશા પ્રગટાવનાર આત્માઓએ પૂર્વે શું કર્યું હતું? ક્યા
ઉપાય કરવાથી તેમને અરિહંતદશા પ્રગટી હતી, તે પ્રથમ જાણવાની જરૂર છે.
જે જીવોને અરિહંતદશા પ્રગટી છે તે જીવો પૂર્વે સંસાર દશામાં હતા. પછી આત્મ
સ્વભાવની યથાર્થ રુચિ થતાં સાચા જ્ઞાન વડે પોતાનું પરિપૂર્ણ આત્મસ્વરૂપ તેઓએ
જાણ્યું અને સાચી શ્રદ્ધા કરી, “હું શુદ્ધ સ્વભાવી આત્મા છું, પરવસ્તુથી હું જુદો છું, મારી
શુદ્ધતા મારા સ્વભાવના અવલંબનથી પ્રગટે છે, પણ પર વસ્તુથી મારી શુદ્ધ દશા
પ્રગટતી નથી, તથા રાગ થાય તે મારું મૂળ સ્વરૂપ નથી, પર વસ્તુ મારું કાંઈ કરતી
નથી અને હું પરવસ્તુનું કાંઈ કરી શકતો નથી” આ પ્રમાણે તે આત્માઓએ યથાર્થપણે
જાણ્યું અને માન્યું. ત્યાર પછી તે જ શ્રદ્ધા અને જ્ઞાનને ઘૂંટતા ઘૂંટતા ક્રમે ક્રમે સ્વભાવ
તરફથી સ્થિરતા વધતી ગઈ તેમ તેમ રાગદ્વેષ છ્રૂટતો ગયો. છેવટે પરિપૂર્ણ પુરુષાર્થ દ્વારા
સંપૂર્ણ સ્વરૂપસ્થિરતા કરીને તે આત્માઓએ વીતરાગતા અને કેવળજ્ઞાન પ્રગટ કર્યું.
સંપૂર્ણ વીતરાગતા અને સંપૂર્ણ જ્ઞાન એ જ આત્માની અરિહંતદશા છે. આ રીતે
અરિહંતદશા પ્રગટ કરનાર આત્માઓએ સર્વથી પહેલાં આત્માની રુચિવડે સાચાં શ્રદ્ધા
જ્ઞાન કર્યાં અને પછી સ્થિરતા વડે વીતરાગતા અને સંપૂર્ણજ્ઞાનરૂપ અરિહંતદશા પ્રગટ
કરી. અરિહંતદશા પ્રગટ થતાં પૂર્વના પુણ્યના કારણે દિવ્યધ્વનિ છૂટી તે દિવ્યધ્વનિમાં
ભગવાને શું કહ્યું?
એ ધ્યાન રાખવું કે દિવ્યધ્વનિ તે અરિહંત ભગવાનના આત્માનો ગુણ નથી,
પણ જડ પરમાણુઓની અવસ્થા છે. ખરેખર તે દિવ્યધ્વનિનો કર્તા આત્મા નથી. આત્મા
પોતાના સંપૂર્ણ જ્ઞાન અને વીતરાગતાનો કર્તા છે. દિવ્યધ્વનિ તો પરમાણુઓની
અવસ્થા છે. પરંતુ ભગવાનની પૂર્ણ દશાનું નિમિત્ત પામીને તે વાણીમાં પણ પૂર્ણ કથન
આવે છે. જે ઉપાય કરવાથી પોતાની પૂર્ણ અરિહંત દશા પ્રગટ કરી તે ઉપાયનું કથન તે
વાણીમાં