(બે ભાઈ વચ્ચેની વાતચીત: અકલંક–નિકલંક નાટકમાંથી)
(એક ભાઈ સ્વાધ્યાય કરી રહ્યા છે ત્યાં બીજો ભાઈ આવીને નમસ્કાર કરે છે;)
નમસ્તે મોટાભાઈ! આપ શેની સ્વાધ્યાય કરો છો?
બંધુ! હું ‘પરમાત્મપ્રકાશ’ ની સ્વાધ્યાય કરું છું.
વાહ! પરમાત્માનું સ્વરૂપ સમજવા માટે અને ભેદજ્ઞાનની ભાવના માટે આ બહુ
જ સુંદર શાસ્ત્ર છે. ભાઈ, મને પણ એમાંથી કંઈક સંભળાવો.
સાંભળ! આ શાસ્ત્રમાં છેલ્લે આખા શાસ્ત્રના સારરૂપ આવી ભાવના કરવાનું
કહ્યું છે–
‘‘सहज शुद्ध ज्ञानानंदैकस्वभावोऽहं, निर्विकल्पोऽहं, उदासीनोऽहं,
निजनिरंजन शुद्धात्मसम्यक्श्रद्धान–ज्ञान–अनुष्ठानरुप निश्चयरत्नत्रयात्मक
निर्विकल्पसमाधिसंजात वीतराग–सहजान दरुप सुखानुभूतिमात्रलक्षणेन
स्वसंवेदनज्ञानेन स्वसंवेद्यो गम्यः प्राप्यो भरितावस्थोऽहं; रागद्वेषमोहादि....सर्वे
विभावपरिणामरहित शून्योऽहं, जगत्त्रये कालत्रयेपि मनोवचनकायैः
कृतकारितानुमतेश्च शुद्धनिश्चयनयेन; तथा सर्वेपि जीवाः, इति भावना निरंतर
कर्तव्येति’’
‘હું સહજ શુદ્ધ જ્ઞાનાનંદ એક સ્વભાવ છું, હું નિર્વિકલ્પ છું, હું ઉદાસીન છું;
નિજનિરંજન શુદ્ધાત્માના સમ્યક્ શ્રદ્ધાન–જ્ઞાન–અનુષ્ઠાનરૂપ નિશ્ચયરત્નત્રયાત્મક એવી જે
નિર્વિકલ્પ સમાધિ, તેનાથી ઉત્પન્ન વીતરાગ સહજાનંદરૂપ જે સુખ, તેની અનુભૂતિમાત્ર
જેનું લક્ષણ છે એવા સ્વસંવેદનજ્ઞાનથી સ્વસંવેદ્ય–ગમ્ય–પ્રાપ્ય–ભરિતાવસ્થ છું; રાગદ્વેષ–
મોહાદિ....સર્વ વિભાવ પરિણામથી રહિત–શૂન્ય છું; ત્રણ લોકમાં તેમજ ત્રણે કાળમાં,
મનથી–વચનથી–કાયાથી, કૃત–કારિત–અનુમોદનાથી શુદ્ધનિશ્ચયનયે હું આવો જ છું, તથા
સર્વે જીવો પણ એવા જ છે–એમ નિરંતર ભાવના કર્તવ્ય છે.’’
નાનાભાઈ: અહો, આવી પરમાત્મભાવનામાં લીન સંતોને કેટલો આનંદ
આવતો હશે?
મોટાભાઈ: અહા, એની શી વાત! જ્યાં સમ્યગ્દર્શનનો આનંદ પણ સિદ્ધ
ભગવાન જેવો અપૂર્વ છે, જેને આત્મા સિવાય બીજા કોઈની ઉપમા લાગુ પડી શકતી
નથી, તો મુનિદશાના આનંદની શી વાત?
ભાઈ! બલિહારી છે આપણા જૈનધર્મની–કે જેના સેવનથી આવા અપૂર્વ
આનંદની પ્રાપ્તિ થાય છે.
બંધુ! વાતો તો એમ જ છે. ખરેખર જૈનશાસન એક જ આ જગતના જીવોને
શરણભૂત છે.