: ૨ : આત્મધર્મ : ફાગણ :
અ ચિં ત્ય મ હિ મા વં ત
આ ત્મ શ ક્તિ
ગત માગસર– પોષ માસમાં સમયસારની ૪૭ શક્તિઓ ઉપર જે
ભાવભીનાં પ્રવચનો થયા તેનો કેટલોક સારભાગ અહીં આપવામાં આવ્યો છે.
(ગતાંકથી ચાલુ)
(૩૭) આખાય પરિવારને આનંદ થાય છે.
ચૈતન્યમાં એક ઉત્તમ–શુદ્ધ પરિણતિ પ્રગટતાં આત્માનો આખોય પરિવાર
આનંદિત થાય છે. જેમ કુટુંબમાં એક ઉત્તમ પુત્રનો અવતાર થતાં આખોય પરિવાર
ખુશી થાય છે તેમ આત્મામાં એક આનંદગુણની ઉત્તમ પરિણતિનો અવતાર થતાં
અનંતા ગુણોનો આખોય પરિવાર આનંદમય થાય છે. અનંતગુણથી અભેદરૂપ વસ્તુ છે
તેનો દરેક ગુણ સર્વગુણોમાં (–આખા દ્રવ્યમાં) વ્યાપક છે. સુખગુણ છે તે દુઃખમાં
વ્યાપક નથી, પણ સુખગુણ આખા આત્મામાં વ્યાપક છે. દુઃખ તે ખરેખર સુખશક્તિનું
કાર્ય નથી, એટલે ખરેખર તે આત્મા જ નથી. આત્મા તો સુખ શક્તિનો પિંડ છે, એ તો
સુખનું વેદન આપે; એ દુઃખનું વેદન કેમ આપે?
(૩૮) ડબલ અપરાધ
પ્રભુ કહે છે કે: અમે પરમેશ્વર થઈને કહીએ છીએ કે પરમેશ્વરપણું આત્મામાં છે;
માટે તું તારા પરમેશ્વરપદને દેખ. પોતાના પરમેશ્વરપદને ભૂલીને જે વિકાર જેટલો
પોતાને માને છે તે અપરાધી છે; અને આવો અપરાધ પોતે કરવા છતાં બીજા ઉપર ઢોળે
કે મને વિકારકર્મે કરાવ્યો–તો તે ડબલ અપરાધી છે. પોતાનો અપરાધ બીજા ઉપર ઢોળે
તે અપરાધ ટાળશે ક્્યારે?
(૩૯) પ્રભુનો પ્રતાપ કોણ ઝીલી શકે?
ચૈતન્યની પ્રભુતા એવી મહાન છે કે એના પ્રતાપને સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જ ઝીલી શકે છે.
અજ્ઞાનીની દ્રષ્ટિ એવી નબળી છે કે એ ચૈતન્યની પ્રભુતાના તેજને ઝીલી શકતી નથી.
અહા, આવી અચિંત્ય પ્રભુતા–જગતમાં જેનો જોટો નહિ,–એવી પ્રભુતાનો પિંડ હું જ છું.–
આવી પ્રતીત સમ્યગ્દ્રષ્ટિને જ થાય છે, એ જ ચૈતન્યપ્રભુના પ્રતાપને ઝીલી શકે છે.
રાગમાં એવી તાકાત નથી કે ચૈતન્યપ્રભુના પ્રતાપને ઝીલી શકે. અહા, આવી પ્રભુતા
સંતોએ પ્રગટ કરીને જગતને બતાવી છે. જ્યારે ૯૦૦ વર્ષ પહેલાં અમૃતચંદ્રસ્વામી
મુનિદશામાં ઝૂલતા ઝૂલતા આવી