Atmadharma magazine - Ank 258
(Year 22 - Vir Nirvana Samvat 2491, A.D. 1965).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 30 of 37

background image
: ચૈત્ર : આત્મધર્મ : ૨૭ :
આત્મા કેમ જણાય?
(જિજ્ઞાસુ શિષ્યના હૃદયનો પ્રશ્ન: અને અનુભવની તીવ્ર લગની)
(પરમાત્મપ્રકાશ–પ્રવચન)
*
* આત્મા કેમ જણાય?
આત્મા તરફના જ્ઞાનથી આત્મા જણાય.
* આત્મા તરફનું જ્ઞાન કેવું છે?
આત્મા તરફનું જ્ઞાન રાગ વગરનું, વીતરાગ સ્વસંવેદનરૂપ છે.
*આત્મા કેવો છે?
આત્મા દેહાદિથી પાર, વિકલ્પોથી પાર, સદાય જ્ઞાન–આનંદ સ્વભાવરૂપ છે. જેવા
સિદ્ધપ્રભુ છે તેવા સ્વભાવથી ભરેલો આત્મા છે. આવા આત્મસ્વરૂપનું સ્વસંવેદન કરે
ત્યારે જ આત્મા સમ્યક્પણે જણાય છે. પર તરફનું જ્ઞાન કે રાગાદિ ભાવો તેનાથી
આત્મા જણાતો નથી.
પ્રભાકરભટ્ટ, એટલે કે આત્મજ્ઞાનનો જિજ્ઞાસુ શિષ્ય પૂછે છે કે હે સ્વામી! આ
આત્મા જે જ્ઞાનથી મને શીઘ્ર જણાય એવું જ્ઞાન જ મારામાં પ્રકાશિત કરો; એના સિવાય
બીજા અનેક પરભાવોથી કે બીજા જાણપણાથી મારે કાંઈ પ્રયોજન નથી. મને મારા
આત્માનો અનુભવ થાય–એ સિવાય બીજું કાંઈ મારે જોઈતું નથી. માટે ક્ષણમાત્રમાં એ
અનુભવ કેમ થાય–તે જ મને બતાવો.
ज्ञानं प्रकाशय परमं मम किं अन्येन बहुना।
येन निजात्मा ज्ञायते स्वामीन् एक क्षणेन्।।१०४।।
આત્માના જ્ઞાન સિવાય સમસ્ત બાહ્ય વૃત્તિઓનો મહિમા શિષ્યને ઊડી ગયો છે.
અરે, આત્મજ્ઞાન વિના જીવને સંસારમાં કોઈ ઠેકાણે જરાય સુખ નથી. આનંદની પ્રાપ્તિ
આત્મજ્ઞાન વડે જ થાય છે,–એમ અંતરમાં વિચારીને વિનયપૂર્વક ગુરુ પાસે તેની જ
માંગણી કરે છે કે હે સ્વામી! મારે બીજા વિકલ્પોનું કાંઈ પ્રયોજન નથી, મારે તો
આત્મજ્ઞાન જે રીતે થાય તે જ ઉદ્યમ કરવો છે. માટે શીઘ્ર આત્મજ્ઞાન થાય એવો ઉત્તમ
ઉપદેશ આપો.