: ૨ : આત્મધર્મ : જેઠ :
શુદ્ધજીવ અને અજીવની
સ્પષ્ટ વહેંચણી
(કલશટીકા–પ્રવચન: કલશ ૩૭)
રાજકોટ શહેરમાં જિનેન્દ્રભગવંતોની
મંગલપ્રતિષ્ઠા કરીને અને એક માસ સુધી કલશ
ટીકાના પ્રવચનોમાં અધ્યાત્મરસની ધારા
વહેવડાવીને વૈશાખ સુદ તેરસે પૂ. ગુરુદેવ સોનગઢ
પધાર્યા, સોનગઢની સમગ્ર જનતાએ ઉમંગભર્યું
સ્વાગત કર્યું,; ને કલશટીકાના પ્રવચનોદ્વારા
અધ્યાત્મરસના ધોધ વહેવા શરૂ થયા, તથા
ભાવનાનું ઘોલન શરૂ થયું. વિહાર વખતે ૩૭ કલશ
સુધી વંચાયેલ ત્યાંથી અનુસંધાન કરીને પ્રવચન શરૂ
થાય છે.
શુદ્ધ જીવમાં જે નથી તે અજીવ છે. તે અજીવ ખરેખર જીવના સ્વભાવથી
ભિન્ન છે; એટલે શુદ્ધ જીવ તે જ ખરેખર જીવ છે. વર્ણાદિક ભાવો કે રાગાદિક ભાવો
તે ખરેખર જીવથી ભિન્ન, અજીવ છે. શુદ્ધ ચેતન્યદ્રવ્યથી ભિન્નપણે વિદ્યમાન એવા
અશુદ્ધ વિભાવ પરિણામો જીવસ્વરૂપથી નીરાળા જ છે. જડ કર્મ કે શરીર તો મૂર્ત
અને ભિન્ન છે, પણ અંદરની અરૂપી વિકારી લાગણી, જે ચેતન જેવી દેખાય છે ને
જીવ સાથે સંબંધવાળી છે તે વિકારી લાગણીઓ પણ શુદ્ધ સ્વરૂપને અનુભવતાં
આત્માથી ભિન્ન જ છે. જેવું જડ પરદ્રવ્ય છે તેવું એ વિકારભાવ પણ પરદ્રવ્ય જ છે.
સ્વદ્રવ્ય તો શુદ્ધચેતન્યમય જ છે.
અહા, જુઓ આ સ્વદ્રવ્યને ને પરદ્રવ્યની વહેંચણી, અંતરના સ્વાનુભવથી આવી
વહેચણી કરવી તે ધર્મ છે. શરીર અને કર્મ તો સીધા જડ છે, ને રાગાદિ પરિણામો જીવ