Atmadharma magazine - Ank 266-267
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 27 of 73

background image
: ૨૪ : આત્મધર્મ : માગશર : ૨૪૯૨
કોઈને એવા ભાવ થયા કે એકસો રૂપિયા દાનમાં આપું, તેના તે
પરિણામ આત્મવસ્તુના આશ્રયે થયા છે; ત્યાં રૂપિયા જવાની ક્રિયા થાય તે
રૂપિયાના રજકણના આશ્રયે છે, જીવની ઈચ્છાના આશ્રયે નહિ. હવે તે વખતે
તે રૂપિયાની ક્રિયાનું જ્ઞાન, કે ઈચ્છાના ભાવનું જ્ઞાન થાય છે તે જ્ઞાનપરિણામ
આત્માના આશ્રયે થાય છે.–આમ દરેક પરિણામની વહેંચણી કરીને
વસ્તુસ્વરૂપ જાણવું જોઈએ.
ભાઈ, તારું જ્ઞાન ને તારી ઈચ્છા, એ બંને પરિણામ આત્માના જ હોવા
છતાં તેઓ પણ એકબીજાના આશ્રયે નથી તો પછી પરના આશ્રયની તો વાત
જ શી? દાનની ઈચ્છા થઈ ને રૂપિયા અપાયા, ત્યાં રૂપિયા જવાની ક્રિયા
હાથના આધારે પણ નથી, હાથનું હાલવું તે ઈચ્છાના આધારે નથી, ને
ઈચ્છાનું પરિણમન તે જ્ઞાનના આધારે નથી. સૌ પોતપોતાના આશ્રયભૂત
વસ્તુના આધારે છે.
જુઓ. આ સર્વજ્ઞના ઘરના વિજ્ઞાનપાઠ છે, આવું વસ્તુસ્વરૂપનું જ્ઞાન તે
જ સાચું પદાર્થવિજ્ઞાન છે જગતના પદાર્થોનો સ્વભાવ જ એવો છે કે તે કાયમ
એકરૂપે ન રહે, પણ પરિણમન કરીને નવી નવી અવસ્થારૂપ કાર્યને કર્યા કરે.–
એ વાત ચોથા બોલમાં કહેશે. જગતનાં પદાર્થોનો સ્વભાવ એવો છે કે તે
કાયમ રહે તેમ જ તેમાં ક્ષણેક્ષણે નવી નવી અવસ્થારૂપ કાર્ય તેના પોતાના
આશ્રયે થયા કરે. વસ્તુસ્વભાવનું આવું જ્ઞાન તે જ સમ્યગ્જ્ઞાન છે.
જીવને ઈચ્છા થઈ માટે હાથ હાલ્યો ને સો રૂપિયા દેવાયા એમ નથી.
ઈચ્છાનો આધાર આત્મા છે, હાથ અને રૂપિયાનો આધાર પરમાણુ છે.
રૂપિયા જવાના હતા માટે ઈચ્છા થઈ એમ પણ નથી.
હાથનું હલનચલન તે હાથના પરમાણુના આધારે છે.
રૂપિયાનું આવવું–જવું તે રૂપિયાના પરમાણુના આધારે છે.