Atmadharma magazine - Ank 268
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 5 of 55

background image
: ૨: આત્મધર્મ : માહ : ૨૪૯૨
નિજદ્રવ્ય અને પરદ્રવ્ય
(પરમાત્મપ્રકાશ ગા. ૧૧૩)
*
દેહાદિ પરદ્રવ્યની પ્રીતિ છોડીને શુદ્ધચૈતન્યમય સ્વદ્રવ્યમાં તું તારી મતિને જોડ.
કેમકે જે તરફની મતિ તે તરફની ગતિ; એટલે જેની તું રુચિ કરીશ તેના જેવું તારું
પરિણમન થશે. શુદ્ધસ્વભાવની રુચિ કરતાં તારી પર્યાયમાં શુદ્ધતાનું પરિણમન થશે.
માટે પરદ્રવ્યનો પ્રેમ છોડીને તું સ્વદ્રવ્યનો પ્રેમ કર.
અહીં શિષ્ય પૂછે છે કે–પરદ્રવ્યનો પ્રેમ છોડવાનું આપે કહ્યું, તો પરદ્રવ્ય શું છે?
ને સ્વદ્રવ્ય શું છે? તે ઓળખાવો. કેવળજ્ઞાન, કેવળદર્શન, અનંત સુખ ને અનંત વીર્ય–
એવા અનંત ચતુષ્ટય સ્વભાવથી ભરેલો આત્મા તે સ્વદ્રવ્ય છે, ને એ સિવાયના અન્ય
પાંચ જડ દ્રવ્યો તે પરદ્રવ્ય છે, તેમજ રાગદ્વેષમોહાદિ જે વિકારીભાવો છે તે પણ ખરેખર
પરદ્રવ્ય છે, તેનો સંબંધ જો કે જીવ સાથે છે તોપણ ખરેખર તે સ્વદ્રવ્યનો સ્વભાવ નથી,
એટલે તે પણ પરદ્રવ્ય છે. આવા પરદ્રવ્યની પ્રીતિ તું છોડ, ને અનંતચતુષ્ટયથી ભરેલા
સ્વદ્રવ્યની પ્રીતિ તું કર.
ભાઈ, તારું સ્વદ્રવ્ય શું? તારું નિજસ્વરૂપ શું? તારા આત્માનો વૈભવ શું?–કે
જેને જાણતાં આનન્દ થાય,–તે સન્તો તને દેખાડે છે. અરે, તારા સ્વદ્રવ્યને તેં કદી
ઓળખ્યું નહિ. સ્વદ્રવ્યને ન ઓળખે એટલે પરદ્રવ્યને પણ ખરેખર ઓળખે નહિ. કેમકે
ખરેખર જે પરદ્રવ્ય છે, જે સ્વદ્રવ્ય નથી તેને સ્વદ્રવ્ય માની લીધું–તો તેને સ્વદ્રવ્ય–
પરદ્રવ્યની વહેંચણી કરતાં આવડતી નથી.
શરીરાદિ જડને તો આત્માથી જુદું ઝટ માને, પણ અંદરના ભાવકર્મ–રાગાદિ તે
પણ આત્માનું સ્વદ્રવ્ય નહિ, આત્માનું સ્વદ્રવ્ય તો જ્ઞાનાદિ અનંતગુણસ્વરૂપ છે,–ને
એનાથી ભિન્ન બીજું બધું પરદ્રવ્ય છે–એમ અજ્ઞાની ઓળખતો નથી. હે આત્મા!
જ્ઞાનસ્વરૂપ તારો આત્મા રાગરૂપ નથી. તારું તો ‘જ્ઞાન’ છે, જ્ઞાનથી ભિન્ન કોઈ પદાર્થ
તારો નથી. માટે જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્માની પ્રીતિ કર.
આત્માની આવી પ્રીતિનું કેટલું સામર્થ્ય છે? તે હવે કહે છે.