: માહ : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૫ :
(પરમાત્મપ્રકાશ ગા. ૧૧૭–૧૧૮)
(આત્મિકસુખની ઉર્મિ જગાડનારું સુંદર પ્રવચન)
બાહ્ય વિષયોના સંગમાં પડેલા, ને તીવ્ર મોહરૂપી અગ્નિથી દગ્ધ એવા બધા
જીવો આ સંસારમાં દુઃખી છે; વિષયસંગથી રહિત આત્મલીન નિર્મોહી મુનિવરો જ સુખી
છે. મુનિઓના પેટામાં સમ્યગ્દ્રષ્ટિને પણ સુખ છે તે સમજી લેવું.
આનંદસ્વરૂપ આત્માના સ્વસંવેદનથી જે આનંદ ધર્માત્માને આવે છે,
વિષયસંગમાં પડેલા અજ્ઞાનીને તે આનંદનો આભાસ પણ નથી.
બહિર્મુખ વિષયોમાંથી સુખબુદ્ધિ હટાવીને, ધર્મીજીવે આનંદસ્વરૂપ આત્મામાં
પ્રવેશ કર્યો છે, ત્યાં તેને વિષયો વગરનું સહજ–સ્વાભાવિક આત્મસુખ વેદાય છે, તે સુખ
જગતના કોઈ વિષયોમાં નથી; તે સુખ તો સિદ્ધ ભગવંતોની જાતનું છે.
ઈન્દ્રના વૈભવનો ભોગવટો કરે છે તે જીવ સુખી છે–એમ નથી; સુખી તો તે જ છે
કે જે જીવ અંત્રમુખ થઈને ચૈતન્યના નિજવૈભવનું વેદન કરે છે.
સુખિયા જગતમાં સંત......દુઃખિયા દુર્જનિયા રે......
સત્સ્વરૂપ આત્મામાં જ રમી રહ્યા છે તે સંતો જગતમાં સુખીયા છે, ને આત્માને
ભૂલીને વિષયકષાયોની ચિન્તામાં જે પડ્યા છે એવા દુર્જનો દુઃખીયા છે. ચોથા
ગુણસ્થાનવાળા સમકિતી તે પણ સંત છે. તે સંત અનંતસુખના ધામ એવા નિજસ્વરૂપને
જાણીને તેને સદા ઉપાદેયપણે ધ્યાવે છે.
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર કહે છે કે–
સુખધામ અનંત સુસંત ચહી, દિનરાત રહે તદ્ ધ્યાનમહીં,
અનંત સુખનું ધામ એવું જે નિજસ્વરૂપ–તેને ચાહીને, તેની પ્રીતિ કરીને, તેનાં
શ્રદ્ધા જ્ઞાન કરીને, સંતો દિનરાત તેના ધ્યાનમાં મશગુલ રહે છે, ને એના ધ્યાનમાં એને