Atmadharma magazine - Ank 269
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 10 of 40

background image
: ૬ : આત્મધર્મ : ફાગણ : ૨૪૯૨
જેમ ઉજળા હંસ માનસરોવરમાં વસે છે ને મોતીના ચારા ચરે છે, તેમ આ
ઉજ્વળ ચૈતન્ય હંસલો જ્ઞાનીનાં નિર્મળ હૃદય સરોવરમાં વસે છે ને જ્ઞાન–આનંદના
મોતીના ચારા ચરે છે. એ હંસલો રાગના ચારા ચરે નહિ. જ્ઞાનીના અંતરમાં પરમ
વીતરાગી સુખરૂપી અમૃતથી ભરેલું જે માનસરોવર, તેમાં નિર્મળગુણોથી શોભતો
આત્મહંસ કેલિ કરે છે. હે જીવ! તું ચૈતન્યની પરમ પ્રીતિ કરીને તેના આનંદમાં કેલિ
કર. કેમકે ચૈતન્યનો જેને પ્રેમ નથી ને પરનો પ્રેમ છે તે જીવ પોતાના ચૈતન્યસુખને
ચાખી શકતો નથી. વિષયોના સ્વાદનો પ્રેમ હોય ને આત્માના આનંદનો પણ સ્વાદ
આવે એમ એક મ્યાનમાં બે તલવાર રહી શકે નહિ. જ્યાં આત્માના આનંદનો સ્વાદ
ચાખ્યો ત્યાં વિષયોનો પ્રેમ રહે નહિ. જેણે ચૈતન્યનો સ્વાદ ચાખ્યો તે સમકિતીને
રાગનો રંગ રહેતો નથી; આત્માના આનંદ સિવાય બીજું કાંઈ એને પ્રિય નથી. એના
હૃદયમાં રાગનો વાસ નથી. એના અંતરમાં તો પરમાત્મ તત્ત્વ જ વસ્યું છે.
અહો, સર્વજ્ઞના માર્ગમાં આત્માને સાધવાના પંથ કોઈ અલૌકિક છે! વીતરાગના
એ પંથ રાગ વડે હાથ આવે તેમ નથી. રાગથી જુદો થઈને અરાગી શ્રદ્ધા–જ્ઞાન કરે તો
આત્મા અનુભવમાં આવે, ને મોક્ષનો માર્ગ પ્રગટે. ચૈતન્યહંસ તો આવા માર્ગે ચાલનારો
છે....એ રાગના પંથે ચાલનારો નથી. આમ ચૈતન્યહંસની પ્રાપ્તિના ઉપાયનું માહાત્મ્ય
બતાવ્યું છે. તેને જાણીને હે જીવ! તું બાહ્ય વિષયોની પ્રીતિ છોડીને અંતરમાં નિર્મળ
પરિણામ વડે તારા શુદ્ધ આત્માને દેખ.
રાગ વગરનું એકલું જ્ઞાન, તે અજ્ઞાનીને લક્ષમાં આવતું નથી.
* * * * *
મુનિવરોનું જીવન જેમ
સ્વાનુભવમય છે તેમ મુમુક્ષુનું જીવન
ભેદજ્ઞાનની ભાવનામય હોવું જોઈએ.
ભેદજ્ઞાનની ભાવનાનું ફળ
સ્વાનુભવપ્રાપ્તિ છે. મુમુક્ષુ એટલે મુનિનો
નાનો ભાઈ. મુનિરાજ મહા મુમુક્ષુ છે, આ
હજી નાનો મુમુક્ષુ છે. એનું જીવન પણ
મુનિને અનુસરતું હોવું જોઈએ.