Atmadharma magazine - Ank 269
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 12 of 40

background image
: ૮ : આત્મધર્મ : ફાગણ : ૨૪૯૨
બીજું કોઈ નથી. આત્માના સ્વભાવ સિવાય બીજે ક્્યાંય રાગમાં–વિકારમાં–સંયોગમાં
જેને અધિકતા લાગે છે તે પર–લોકને દેખતો નથી, ને પર–લોકને જે દેખતો નથી તે
સિદ્ધપદને પામતો નથી. ભાઈ, ઉત્કૃષ્ટ તો તારો આત્મા છે. વિકલ્પ આવે તે આત્માના
સ્વભાવની પ્રાપ્તિને જરાય સહેલી કરી દે–એમ બનતું નથી; વિકલ્પમાં–રાગમાં જરાય
ઉત્તમપણું નથી, સારપણું નથી. સારપણું તો પરમ બ્રહ્મ આત્મતત્ત્વમાં જ છે–એમ નક્કી
કરીને તેમાં તારી મતિને જોડ તો તે તરફ તારી ગતિ થાય એટલે કે પરિણતિની ગતિ
સ્વભાવ તરફ વળે. અજ્ઞાનીની પરિણતિ વિકાર તરફ ઝૂકે છે, કેમકે શુદ્ધાત્માને તે
અવલોકતો નથી; જ્ઞાનીની પરિણતિ શુદ્ધાત્માના અવલોકનવડે વિકારથી પાછી વળીને,
ચિદાનંદ સ્વભાવ તરફ ઝુકે છે ને પોતાના પરમ–ઉત્કૃષ્ટ પદને પ્રાપ્ત કરે છે. માટે
સ્વસંવેદન જ્ઞાનથી તારા આવા આત્માને તું જાણ–એમ ઉપદેશ છે.
પોતાના અંતરમાં રહેલા ઉત્કૃષ્ટ પરમ તત્ત્વરૂપ પર–લોકને જ દેખાતો નથી ને
જગતના બાહ્ય પદાર્થોને અવલોકવા જાય છે–દોડીદોડીને બાહ્ય જ્ઞેયો તરફ ઝૂકે છે, તેને
અંતરના પરમ પદની પ્રાપ્તિ ક્્યાંથી થાય? પરમ ધામ એવું સિદ્ધપદ તેને ક્યાંથી
દેખાય? પરમ ધામ એવું સિદ્ધપદ તો પોતાના આત્મામાં જ છે, સિદ્ધભગવંતો
અનંતગુણધામ એવા નિજપદમાં જ સ્થિર છે.
આવું પરમ ચૈતન્યતત્ત્વ સંત–મુનિઓ–ગણધરો તથા ઈન્દ્રો–ચક્રવર્તીઓ વગેરે
મહા પુરુષોના અંતરમાં વસી રહ્યું છે. મહા પુરુષોએ એટલે કે ધર્મી જીવોએ તો પોતાના
અંતરમાં આ પરમતત્ત્વને જ વસાવ્યું છે.
पर એટલે ઉત્કૃષ્ટ વીતરાગ ચિદાનંદ–એક
સ્વભાવ આત્મા, તેનું લોકન–અવલોકન–અનુભવન, તેનું નામ ‘पर–लोक’ છે.
ધર્મીજીવ અંતરમાં આવા આત્માને અવલોકે છે.
ધર્માત્માની જ્ઞાનપરિણતિમાં પરમાત્મા બિરાજે છે. ધર્માત્માની જ્ઞાનપરિણતિમાં
રાગ નથી બિરાજતો, રાગ તો જ્ઞાનપરિણતિથી બહાર વર્તે છે. જ્ઞાનપરિણતિમાં તો શુદ્ધ
પરમાત્મા જ બિરાજે છે. ‘જ્યાં હું વસું ત્યાં તું નહીં’ એટલે કે મારા જ્ઞાનમાં જ્યાં
પરમાત્મા વસ્યા ત્યાં હવે પરભાવને તેમાં સ્થાન નથી. પરમાત્મ તત્ત્વની રુચિ ને
રાગની રુચિ બંને એક સાથે રહી શકે નહિ. જે પરિણતિ અંતરમાં વળીને પરમાત્મ
તત્ત્વમાં પ્રવેશી ગઈ છે તે પરિણતિમાં પરમાત્મા વસ્યા છે; તે પરિણતિ આનંદનો
અનુભવ કરતી કરતી પરમાત્માને ભેટવા ચાલી છે.
અરે જીવ! તારી પરિણતિમાં પરમાત્માને વસાવ, કઈ રીતે? કે નિર્વિકલ્પ
સ્વસંવેદન