Atmadharma magazine - Ank 271
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 12 of 81

background image
: વૈશાખ : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : પ :
ઈષ્ટ અને ધ્યેય
આત્માનું ઈષ્ટ શું અને તેની પ્રાપ્તિનો ઉપાય શું? તે
અહીં બતાવ્યું છે. અરે જીવ! આ ઈષ્ટની પ્રાપ્તિનો અવસર
છે. સંતો તને તારા ઈષ્ટની પ્રાપ્તિની રીત બતાવે છે. પહેલાં
ઈષ્ટનું સ્વરૂપ નક્કી કર. તારું ઈષ્ટ ને તારું ધ્યેય ક્્યાંય
બહાર નથી, તારાથી જરાય દૂર નથી. તારામાં જ છે. તારું
ઈષ્ટ રાગ વગરનું છે ને તેની પ્રાપ્તિનો ઉપાય પણ રાગ
વગરનો જ છે; કેમકે સાધ્ય ને સાધન બંને એક જાતના છે.
ઈષ્ટનો ઉપદેશ એટલે કે ઈષ્ટ શું છે ને તે ઈષ્ટની પ્રાપ્તિ કેમ થાય? તે બતાવે છે.
જે જીવ ઈષ્ટનો અર્થી હોય, એટલે કે સુખનો અભિલાષી હોય, આત્મહિત કરવા ચાહતો
હોય, તે જીવને, સ્વસંવેદનમાં પ્રગટ અને સુખમય એવો નિજાત્મા જ ધ્યેયરૂપ છે.
લોકાલોકને જાણવાની તાકાતવાળો આત્મા અત્યંત સૌખ્યમય છે, સ્વસંવેદનમાં તે પ્રગટે
છે, ને તે જ ધર્મીનું ધ્યેય છે.
આ આત્મા જ એવો દિવ્ય ચિન્તામણિ છે કે જેના ચિંતનથી પરમ સુખ ને
કેવળજ્ઞાનાદિ પ્રાપ્ત થાય છે. જ્યાં આવો ચિંતામણિ પોતામાં પ્રાપ્ત છે ત્યાં અન્ય
પદાર્થોથી શું પ્રયોજન છે? માટે પોતાનો આત્મા જ ઈષ્ટ અને ધ્યેય છે. રાગ કે સંયોગ તે
ઈષ્ટ નથી, ધ્યેય નથી.
ભાઈ, તારું ધ્યેય ને તારું ઈષ્ટ ક્્યાંય બહાર નથી, જરાય દૂર નથી, તારામાં જ
છે. આ શરીર જેટલા તારા અસંખ્ય પ્રદેશી સ્વક્ષેત્રમાં જ્ઞાન ને આનંદ પરિપૂર્ણ ભર્યા છે.
આવા જ્ઞાનાનંદથી ભરેલો તારો આત્મા તે જ તારું ઈષ્ટ ને તારું ધ્યેય છે. તેનું
સ્વસંવેદન કરતાં જ તને ઈષ્ટની એટલે આનંદની પ્રાપ્તિ થશે. એ સ્વસંવેદન આત્મા
પોતે પોતાથી જ કરી શકે છે, તેમાં કોઈ બીજાની મદદ નથી, રાગનું અવલંબન નથી.
જ્ઞાન પોતે અંતર્મુખ થઈને આત્માનો પ્રત્યક્ષ અનુભવ કરે છે, અને આવું સ્વસંવેદન એ
જ ઈષ્ટની પ્રાપ્તિનો માર્ગ છે. વિકલ્પ વગરનું અંતરનું વેદન તે આત્માની અનુભૂતિ છે,
ને આત્માનું