: જેઠ : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૩૯ :
પૃ...થ્વી...ની પ્ર...દ...ક્ષિ...ણા
[આધુનિકવિજ્ઞાન સાથે જૈન ભૂમિતિની સંધિ કયા પ્રકારે છે તે સંબંધી પ્રકાશ
પાડતું આ પ્રકરણ વિજ્ઞાનયુગના અભ્યાસીઓને ઉપયોગી થશે. –સં.]
જયશ્રીબેન જૈન.....(રાંચી) ના નીચે મુજબ બે પ્રશ્નો આત્મધર્મના
બાલવિભાગમાં આવ્યા હતા–
(૧) જ્યારે સૂર્ય અને ચંદ્ર એ દેવોના વિમાન છે તો એ કેમ ગોળાકારમાં ચમકે
છે? વિમાનના આકારમાં કેમ નહીં?
(૨) એમ કહેવામાં આવે છે કે પૃથ્વી સમતલ છે અને બિલકુલ દડા જેવી નથી,
તો ‘ગેગેરીન’ આદિ વૈજ્ઞાનિકો એની પરિક્રમા કેવી રીતે કરી શક્્યા?–જેમાં એમણે
પૃથ્વીના અનેક ફોટા પણ લીધા છે!
આ બંને પ્રશ્નના વિગતવાર ઉત્તર મુંબઈથી ભાઈશ્રી વિમલચંદજી જૈન B. Sc.
મારફત આવેલ છે, તે તેમના આભાર સાથે અહીં આપીએ છીએ; સાથે ચિત્રો પણ
હોવાથી આ વિષય સુગમતાથી સમજી શકાશે.
(૧) (વિમાનનો અર્થ દેવોનાં રહેઠાણ; તેનો આકાર અત્યારના એરોપ્લેન–
વિમાન જેવો જ હોવો જોઈએ એવું કાંઈ નથી. વિવિધ અનેક આકારના વિમાન સંભવે
છે.) સૂર્ય–ચંદ્રના વિમાન અર્ધગોળ છે અર્થાત્ તે અર્ઘાગોળાના આકારે છે. આ ભૂમંડળ
(પૃથ્વી) ઉપરથી આપણને સૂર્ય–ચંદ્રનો જે નીચેનો ભાગ દેખાય છે, તે અર્ધગોળાકાર
છે; ને ઉપરનો ભાગ થાળી જેવો ગોળ છે. (જુઓ ચિત્ર) જ્યોતિષી દેવો ઉપરના
ભાગમાં નિવાસ કરે છે.
(૨) (જંબુદ્વીપનું ચિત્ર પાછળ છે તે જુઓ) જંબુદ્વીપના દક્ષિણ ભાગમાં
ભરતક્ષેત્ર નામનો રમણીય દેશ છે. તેમાં એક આર્યખંડ ને પાંચ મ્લેચ્છખંડ એમ કૂલ છ
ભાગ છે.