રહીએ છીએ. આ
ઉપસેલી ભૂમિમાં
એક તરફ આપણું
ભારતવર્ષ છે તથા તેની સામેના બીજા ભાગમાં
અમેરિકા દેશ છે. જુઓ, સામેનું ચિત્ર.
પૃથ્વી હતી; પછી કાળક્રમે ભરતક્ષેત્રના
તેવો) બની ગયો, અર્થાત્ તે ભાગ ખાડા–ટેકરાવાળી
સોગઠી જેવો બની ગયો. આજકાલના વૈજ્ઞાનિકો આ
ધુ્રવનો ભાગ ખુલ્લો નથી, તે ભાગ મૂળ ચિત્રાપૃથ્વી સાથે જોડાયેલો છે.) (જુઓ
ઉપરનુ ચિત્ર) આ ઉપસેલા ભાગ ઉપર સમુદ્ર પણ છે જેનું પાણી લવણસમુદ્રની સમાન
છે. ‘ઉત્તરધુ્રવ’ આ ઉપસેલી પૃથ્વીના ઉપરના ભાગને કહેવાય છે, ‘દક્ષિણધુ્રવ’ એ કોઈ
ક્ષેત્ર નથી કેમકે ઉપસેલી પૃથ્વીનો નીચેનો ભાગ ચિત્રાપૃથ્વી સાથે લાગેલો છે. વિમાન
પૃથ્વીના ઉપસેલા ભાગને ઉત્તરથી દક્ષિણ (એટલે કે ઉપરથી નીચે) ચારે તરફ પ્રદક્ષિણા
કરી શકતું નથી. જો વિમાનને ઉત્તરથી દક્ષિણ ઘૂમાવવાનો પ્રયત્ન કરવામાં આવે તો તે
આજસુધી કોઈ રોકેટ–વિમાને વર્તમાન પૃથ્વીને બરાબર