: ભાદરવો : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૩પ :
મરીને સીધો મનુષ્યમાં ઊપજે?
ઉ :– હા; પરંતુ ભોગભૂમિના (અસંખ્ય વર્ષના આયુવાળા) મુનષ્યોમાં જ
ઊપજે, કર્મભૂમિમાં ન ઉપજે. (જે મનુષ્ય મરીને પાછો કર્મભૂમિના મનુષ્યમાં ઉપજે તે
મિથ્યાદ્રષ્ટિ જ હોય.)
પ્ર :– બધા પોતાના ધર્મને જ સાચો કેમમાને છે! સભ્ય (નં. ૭૯)
ઉ :– જેઓ સત્ય ધર્મમાં રહીને પોતાના ધર્મને જ સાચો માને છે તેમણે તો
સત્યધર્મનું સ્વરૂપ જાણ્યું છે તેથી તેમાં તે નિઃશંક છે.
અને જેઓનો માનેલો ધર્મ સત્ય ન હોવા છતાં તેને સાચો માને છે–તેનું કારણ
એ કે તેમને સાચા ધર્મના સ્વરૂપની ખબર નથી.
સાચા ધર્મને સાચો જાણવો, ને ખોટા ધર્મને ખોટો ઓળખાવો–એમાં કોઈ દોષ નથી.
પ્રશ્ન :– આત્માના જિજ્ઞાસુ મોક્ષાર્થીને કાંઈ કાર્ય કરવાનું રહે છે?
ઉત્તર :– હા, તેણે આત્માને સાધવાનું ખરું મહાન કાર્ય કરવાનું છે. અત્યાર
સુધીનો કાળ તો બાહ્યકાર્યની ચિન્તામાં વ્યર્થ ખોયો, હવે આત્માને સાધવાનું ખરૂં કાર્ય,
સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ મહાન કાર્ય જિજ્ઞાસુ મુમુક્ષુએ કરવાનું છે...એ જ એનું ખરું
કાર્ય છે, એ જ સત્કાર્ય છે. (કામ એક આત્માર્થનું.... બીજો નહિ મન રોગ.)
પ્રશ્ન :– જીવ પોતાના સ્વરૂપનો વિચાર કરવા જાય છે ત્યારે આત્મસ્વરૂપના
વિચારને બદલે મનમાં બીજા વિચાર કેમ ઉત્પન્ન થાય છે?
ઉત્તર :– ઉપયોગ સ્થિર થઈને આત્મસ્વરૂપમાં રહે તો બીજા વિચાર ન આવે.
આત્મસ્વરૂપની ઉગ્ર રુચિ અને તીવ્ર ચિન્તનના બળે પહેલીવાર ઉપયોગ જ્યારે સ્વમાં
ઝુકે છે ત્યારે ત્યાં બીજા વિચારો હોતા નથી.....ત્યાં આનંદના અનુભવ સહીત આત્માનું
સ્વસંવેદન થાય છે એટલે સમ્યગ્દર્શન પ્રગટે છે. સમ્યગ્દર્શન પછી પણ જેટલા પ્રકારે
રાગ–દ્વેષરૂપ અસ્થિરતા હોય તેટલા પ્રકારે બીજા વિચારો સંભવે છે. તત્ત્વ–શ્રદ્ધા સાચી
હોય, આત્માનું જ્ઞાન હોય છતાં તેમાં ઉપયોગને એકાગ્ર કરવા માટે ધ્યાનનો વિશિષ્ટ
પ્રયત્ન હોય છે. ત્યાર પહેલાં જિજ્ઞાસુને નિજસ્વરૂપના વિચારમાં–ચિન્તનમાં મન ન
લાગે ને બીજા વિચારોમાં જ રસ રહ્યા કરે તો તે પોતાની જિજ્ઞાસુતાની ખામી છે–એમ
જાણીને બીજો બાહ્યનો રસ છોડીને આત્માના તીવ્ર રસપૂર્વક તેમાં ચિત્તને જોડવું જોઈએ.
જેનો તીવ્ર રસ હોય તેમાં ચિત્ત જરૂર જોડાય.
* મુંબઈથી જયેશ જૈન જન્મદિવસે લખે છે કે“બાલવિભાગના સભ્ય બન્યા પછી
સમજવાનો રસ જાગ્યો છે. મારી બા મને રોજ રાત્રે ધાર્મિક વાતો અને સિદ્ધાન્તો સમજાવે છે.
સદ્ગુરુદેવના ચરણોમાં રહીને આત્માને સમજવા માટે અખંડ જાગૃતી રાખી શુદ્ધ આત્માને
સમજું એવી ભાવના છે.”