Atmadharma magazine - Ank 275
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 5 of 49

background image
: ૨ : આત્મધર્મ : ભાદરવો : ૨૪૯૨
દશ ધર્મનું સ્વરૂપ
(પૂ. ગુરુદેવના પ્રવચનમાંથી)
સમ્યક્ત્વપૂર્વકના વીતરાગભાવ વડે જેની આરાધના
થઈ શકે છે એવા ઉત્તમક્ષમાદિ દશ ધર્મોનું સ્વરૂપ અહીં
પૂ. ગુરુદેવના પ્રવચનમાંથી સંક્ષેપમાં આપવામાં આવ્યું છે.
મુનિવરો એના મુખ્ય આરાધક છે, ને શ્રાવકે પણ તેનું સ્વરૂપ
ઓળખીને શક્તિ અનુસાર તેની ઉપાસના કરવી.
* ગમે તે પરિસ્થિતિમાં પણ ચૈતન્યભાવનાના બળે વીતરાગી સમભાવમાં ટકી
રહેવું ને ક્રોધરૂપ વિષમભાવ થવા ન દેવો તે ઉત્તમ ક્ષમાધર્મ છે. મોક્ષમાર્ગી
સન્તોને આ ક્ષમા સહચરી છે. ક્રોધની ઉત્પત્તિ સાધકભાવમાં બાધા કરનારી છે,
એમ સમજીને તેને દૂરથી જ છોડવો, ને ક્ષમાભાવને મોક્ષનો સાધક જાણીને
અંગીકાર કરવો.
* દેહ–રૂપ–જાતિ–કૂળ વગેરે કરતાં મારો જ્ઞાનસ્વભાવી આત્મા જ જગતમાં શ્રેષ્ઠ
છે–એવી ભાવનાવડે મદની ઉત્પત્તિનો અભાવ થાય છે, એટલે કે માર્દવધર્મ થાય છે.
* મારા રત્નત્રયમાં મને કોઈ દોષ ન હો–એવી ભાવનાવડે, રત્નત્રયમાં લાગેલા
કોઈ દોષને છૂપાવ્યા વગર ગુરુ સમીપે સરલપણે વ્યક્ત કરીને તે દોષ છોડવા તે
આર્જવધર્મ છે.
* ભેદજ્ઞાનવડે સત્ય સ્વભાવને જાણનાર જીવ, જિનવાણીઅનુસાર સત્ય વચન
બોલે ને અસત્ય બોલવાની વૃત્તિ ન થાય તે સત્યધર્મ છે.
* ભેદજ્ઞાનની ભાવનાના બળથી રત્નત્રયની આરાધનામાં તત્પર અને ભવ–તન–
ભોગથી વિરક્ત એવા જીવને મમત્વરૂપ મલિનભાવ થતો નથી, ને રત્નત્રયની
શુચિતા ટકી રહે છે તે શૌચધર્મ છે. (શૌચ=પવિત્રતા)
* ચૈતન્યના પરમ શાંતરસમાં નિમગ્નતાવડે ઈન્દ્રિય વિષયો તરફની વૃત્તિ કે
ક્રોધાદિ કષાયોની ઉત્પત્તિ ન થાય, સ્વરૂપની આરાધનામાં સમ્યક્ પ્રકારે ઉપયોગ
જોડાયેલો રહે તે સંયમધર્મ છે.