Atmadharma magazine - Ank 275a
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 37 of 45

background image
: ૩૪ : આત્મ ધર્મ : આસો : ૨૪૯૨
સાધકે કોની સેવા કરવી?
(સમયસાર ગા. ૧૬ ના પ્રવચનમાંથી)
* સાધકે દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રની આરાધના કરવી એટલે પરમાર્થે શુદ્ધ આત્માની
આરાધના કરવી એવો ઉપદેશ છે. શુદ્ધ આત્માના સેવનમાં રત્નત્રયની
આરાધના સમાઈ જાય છે.
* આ આત્મા, જે ભાવથી સાધ્ય તથા સાધન થાય તે ભાવથી જ નિત્ય સેવવા
યોગ્ય છે. રાગભાવથી આત્મા સાધ્ય કે સાધન થતો નથી; પણ અંતરમાં
શુદ્ધઆત્મામાં વળેલા ભાવથી જ આત્મા સાધ્ય ને સાધન થાય છે.
* સાધ્ય પણ આત્મા, ને સાધન પણ આત્મા; રાગ તે સાધ્ય નથી, ને રાગ તે
સાધન પણ નથી. માટે રાગભાવે આત્માને ન સેવવો, પણ જે ભાવથી આત્મા
સાધ્ય અને સાધક થાય તે ભાવથી એટલે કે શુદ્ધજ્ઞાનભાવથી આત્માને સેવવો.
શુદ્ધજ્ઞાનભાવરૂપે પરિણમેલો આત્મા તે સાધક, અને પૂર્ણ શુદ્ધતારૂપ પરિણમેલો
આત્મા તે સાધ્ય; આમ સાધક ને સાધ્ય બંનેમાં એક આત્મા જ નિત્ય સેવવા
યોગ્ય છે. વચ્ચે રાગ આવે તે સેવવા યોગ્ય નથી, તે સાધનરૂપ નથી.
* અરે જીવ! તારાસ્વરૂપને સાધવામાં બીજું કોઈ તને સાધનરૂપ નથી, તારા
આત્માનો જ તને સહારો છે, બીજા કોઈનો સહારો નથી; રાગનો સહારો નથી.
* સાધ્ય અને સાધન બંને એક જાતના હોય, વિરુદ્ધ ન હોય. રાગ સાધન ને
શુદ્ધતા સાધ્ય એમ ન હોય, અશુદ્ધતા સાધન થઈને શુદ્ધતાને સાધી શકે નહિ.
અશુદ્ધતાવડે અશુદ્ધતા સધાય, શુદ્ધતા વડે શુદ્ધતા સધાય. સાધ્યભાવ કે
સાધનભાવ બંનેમાં ધ્યેયરૂપ–આશ્રયરૂપ એક શુદ્ધઆત્મા જ છે. સાધ્ય આત્મા ને
સાધન રાગ–એમ નથી.
* સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર એ ત્રણે પરમાર્થે આત્મા જ છે, કેમકે આત્માના
સ્વભાવને તેઓ ઉલ્લંઘતા નથી, આત્માને છોડીને અન્યત્ર તેઓ વર્તતા નથી.
તે સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર રાગને તો ઉલ્લંઘી જાય છે, પણ આત્મસ્વભાવને
ઉલ્લંઘતા નથી.
* રાગને અને ભેદને ઓળંગીને પોતાના એકરૂપ આત્માના સેવનથી જ સાધ્ય ને
સાધક ભાવ પ્રગટે છે, માટે સન્તોએ, ધર્મીઓએ, આત્માર્થિઓએ શુદ્ધ આત્મા જ
એક સદાય સેવવા યોગ્ય છે.–આ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિનો ને સુખી થવાનો ઉપાય છે.