ક્રિયાનો હું કર્તા નથી તેમ જ પુણ્ય–પાપ પણ મારી સ્વાભાવિક ક્રિયા નથી. કોઈ પર મને
રખડાવતું નથી અને કોઈ પર મને સમજાવવાની તાકાતવાળું નથી. હું મારી ભૂલે
રખડ્યો છું; ને મારા પુરુષાર્થે સાચી સમજણ કરીને મુક્તિ પામું છું. અનંત સર્વજ્ઞો–સંતો
સ્વસન્મુખ પુરુષાર્થથી થાય છે. વર્તમાનમાં હું મારા પૂર્ણાનંદમય સ્વપદની પ્રાપ્તિ કરવા
માંગું છું તો તેવો પૂર્ણાનંદ પ્રગટ કરનારા અનંત જીવો પૂર્વે થઈ ગયા છે, અત્યારે વિચરે
છે અને ભવિષ્યમાં પણ અનંત થશે. સર્વજ્ઞતા વગર પૂર્ણાનંદ ન હોય. સર્વજ્ઞતા પ્રગટ
કરીને પૂર્ણાનંદ પામનારા જીવો સમ્યક્ એકાંત એવા નિજપદનો જ આશ્રય લઈને
પામ્યા છે–પામે છે ને પામશે; એ સિવાય રાગ–નિમિત્ત કે વ્યવહાર–એ બધા પરપદ છે–
તેના આશ્રયે કોઈ નિજપદને પામ્યા નથી–પામતા નથી ને પામશે નહીં. ત્રણેકાળે આ
એક જ ભવના અંતનો ને મુક્તિની પ્રાપ્તિનો ઉપાય છે.
શ્રીમદ્ના વચનોમાં જ્યાં હોય ત્યાં ભવના અંતનો પડકાર છે; તેઓ લખે છે કે:–
આશ્રય લેવાથી ભવના અંતની શરૂઆત થાય?–કે ભવરહિત સ્વરૂપનો આશ્રય લેવાથી
ભવના અંતની શરૂઆત થાય? ધર્મ માટે આત્માના સ્વભાવ સિવાય પરનો આશ્રય
સ્વીકારવો તે બંધનો પંથ છે. આત્મસિદ્ધિમાં કહ્યું છે કે–
તે કારણ છેદકદશા મોક્ષપંથ, ભવ અંત.
થાય? ‘આ શુભાશુભનો છેદ કરું’ એમ તેની સામે જોયા કરવાથી (અર્થાત્
પર્યાયબુદ્ધિથી) તેનો છેદ થાય નહિ, પણ આત્માના શુદ્ધ ચૈતન્યસ્વભાવની રુચિ કરીને
તેમાં એકાગ્ર થતાં પર્યાયબુદ્ધિનો અને રાગનો છેદ થઈ જાય છે–અર્થાત્ તેની ઉત્પત્તિ જ
થતી નથી. એટલે શુદ્ધ ચૈતન્યસ્વભાવની રુચિ કરીને તેમાં એકાગ્રતા કરવી તે જ
મોક્ષનો ને ભવના અંતનો પંથ છે.