સમ્યગ્દર્શન– જ્ઞાન–ચારિત્રવડે પૂર્ણ પરમાત્મપદ પ્રગટે તેનું નામ નિજપદની પ્રાપ્તિ છે.
‘મૂળમાર્ગ’ માં કહે છે કે–
જિનનો માર્ગ કહો કે નિજસ્વરૂપ કહો–તે કાંઈ જુદા નથી. લોકો બહારમાં જિનનો માર્ગ
માની બેઠા છે, પણ જિનનો મારગ બહારમાં નથી, પોતાનું આત્મસ્વરૂપ જે ભાવથી
પમાય તે જ જિનનો માર્ગ છે.
પણ ધર્મ થાય–એનું નામ અનેકાંત નથી, તે તો મિથ્યા એકાંત છે. નિશ્ચયના આશ્રયે
ધર્મ થાય ને વ્યવહારના આશ્રયે ધર્મ ન થાય–એવો અનેકાંત છે, અને તે જાણીને
નિશ્ચય તરફ ઢળવું તેનું નામ સમ્યક્ એકાંત છે. મોક્ષમાર્ગમાં વચ્ચે ક્્યાંય વ્યવહારનું
અવલંબન છે જ નહીં. વચ્ચે વ્યવહાર હોવા છતાં તેના અવલંબને ધર્મ ટકતો નથી,
મોક્ષમાર્ગ તો નિશ્ચયના અવલંબને જ ટક્યો છે.
ભલે હો, પણ સમ્યક્ એકાંત એવા નિજપદની પ્રાપ્તિ એ જ સર્વનો સાર છે. એ બધું જાણીને
જો સ્વભાવ તરફ ન વળે તો જીવને સમ્યગ્દર્શન પ્રગટે નહિ ને કલ્યાણ થાય નહિ. જો
સ્વભાવની રુચિ ન કરે અને ભેદની વ્યવહારની–નિમિત્તની કે પર્યાયની રુચિ કરે તો
મિથ્યા એકાંત થઈ જાય છે. શાસ્ત્રના લક્ષે અનેક પડખાં જાણીને જો સ્વભાવ તરફનું વલણ
ન કરે તો જીવને શું લાભ? નિજપદની પ્રાપ્તિ ન કરે તે જ્ઞાનને અનેકાન્ત કહેવાય નહીં.