4 : Atmadharma : mAgashar 2494
gnAnInA badhA bhAvo gnAnamay ja chhe
(gnAnInI ‘gnAnachetanA’ no mahimA)
samayasArakaLash 66–67 uparanA pravachanamAnthI.
gnAnI–samyagdraShTine jyAn bhedagnAn thayun, chaitanyabhAvane ane rAgabhAvane
svAdabhed jANIne bhinna jANyA, tyAn te samyagdraShTinA pariNAm gnAnamay ja hoy chhe,
rAgamay pariNAm tene hotAn nathI.
prashna:– gnAnIney chAritramoh vagerenA udayathI rAgAdi vichitra pariNAmo to varte
chhe, chhatAn tenA pariNAm gnAnamay ja kem kahyA?
uttar:– bhAI, te rAganA kALey gnAnInun gnAn kAI rAgamay thaI gayun nathI, te
to rAgathI judun ja gnAnasvabhAvamAn tanmay varte chhe. mATe rAgAdi chhe te gnAnInAn pariNAm
kharekhar nathI, gnAnamay bhAv te ja gnAnInAn pariNAm chhe. rAganA kALe paN gnAnI tene
potAthI bhinnapaNe jANe chhe, ne te vakhatanA gnAnane potAthI abhinna jANe chhe. mATe
gnAnamayapariNAm ja gnAnIne chhe. samyaktva–gnAn–Anand e badhA shuddhapariNAmo gnAnamAn
samAy chhe, paN rAgAdi ashuddha pariNAmo gnAnamAn samAtA nathI.
agnAnIne rAg vakhate rAgathI judun gnAn bhAsatun nathI, eTale te to potAne
rAgamay ja anubhave chhe, eTale teno badho anubhav agnAnamay chhe. AnandasvarUp
AtmAnun bhAn nathI, vedan nathI, eTale agnAnamay bhAvane ja te vede chhe. A rIte
agnAnInA badhA bhAvo agnAnamay chhe, ne gnAnInA badhA bhAvo gnAnamay chhe.
rAgAdithI bhinna pariNamato gnAnI te rAgAdino kartA kem hoy? gnAnamAn
tanmay pariNamato gnAnI gnAnano ja kartA chhe. rAgamAn tanmay pariNamato agnAnI ja te
rAgAdino kartA chhe. rAg sAthe ekatvabuddhi hovAne lIdhe tenA badhA pariNAm rAgamay chhe
eTale agnAnamay chhe, rAgathI bhinna gnAnamay pariNAm agnAnIne hotA nathI. A rIte
gnAnI ane agnAnInA pariNamanamAn moTo taphAvat chhe. A bhedane je oLakhe tene gnAn
ane rAganun bhedagnAn thaIne gnAnamay pariNaman thayA vagar rahe nahIn.