Atmadharma magazine - Ank 291
(Year 25 - Vir Nirvana Samvat 2494, A.D. 1968)
(simplified iso15919 transliteration). Entry point of HTML version.

Next Page >


Combined PDF/HTML Page 1 of 3

PDF/HTML Page 1 of 45
single page version

background image
ātmadharma
varṣha 25
saḷaṅg aṅk 291
Version History
Version
Number Date Changes
001 June 2005 First electronic version.

PDF/HTML Page 2 of 45
single page version

background image
291
samayasārano pahelo pāṭh



samayasāranā pahelān ja pāṭhamān āchāryadev kahe chhe ke
he bhavya! tārā ātmāmān siddhapaṇun sthāp. siddha
bhagavantone ādarsharūpe rākhīne nakkī kar ke ‘jevā
siddha tevo hun. ’ –āvā lakṣhapūrvak samayasār sāmbhaḷatān
tane tāro adbhut ātmavaibhav tārāmān dekhāshe.
tantrī: jagajīvan bāvachand doshī sampādak: bra. harilāl jain
vīr san. 2494 poṣh (lavājam: chār rūpiyā) varṣha 2p: aṅk 3

PDF/HTML Page 3 of 45
single page version

background image
sampādakīy–
gurudevanī pravachanashaili
gurudevanī pravachanashailī anokhī chhe; te mumukṣhu–shrotāone antaranā
ūṇḍāṇamān laī jaīne chaitanyano sparsha karāve chhe. teo game te shāstra vāñchatān hoy
paṇ ātmāne sparshīne tenā bhāvo khole chhe...ne ātmārthīnā puruṣhārthane ātmā
taraph uttejit kare chhe. jainasiddhāntanā chāre anuyogamān chaitanyaātmā jhaḷakī rahyo
chhe; dravyānuyog ane karaṇānuyoganī jem charaṇānuyogamān paṇ ātmā jhaḷake chhe
ne kathānuyogamān paṇ ātmasādhanānī ja kathāo gunthāyelī chhe. ātmāne
ekakor rākhīne jainasiddhāntano koī paṇ anuyog hoī shake nahi. ā rīte
chāre anuyogamān ātmā bharelo chhe. gnānīo badhā anuyogomān ātmānī
mahattā dekhe chhe. gurudevanun pravachan āpaṇane shāstromān rahelā santonā hārda sudhī
pahoñchāḍīne chidānandatattvanā dvār sudhī laī jaīne koī alaukik darshananī jhāṅkhī
karāve chhe. gurudevanā sarvatomukhī pravachanonī thoḍī jhāṅkhī ātmadharmanā hajāro
vāñchako dar mahine karī rahyā chhe....āp paṇ ātmadharma maṅgāvīne tenun rasasvādan
karo....enāthī āpanā jīvanamān koī navīn tattva umerāshe.
ātmadharma maṅgāvavā māṭe nīchenā saranāme chār rūpiyā mokale–
ātmadharma kāryālay, sonagaḍh (saurāṣhṭra)

PDF/HTML Page 4 of 45
single page version

background image
: poṣh : 2494 ātmadharma : 1:
vārṣhik lavājam vīr san. 2494
chār rūpiyā poṣh
varṣha: 2p: aṅk 3
108 maṇakā pūrā karatī āpaṇī shāstramāḷā
jain svādhyāy mandir ṭrasṭa (sonagaḍh) dvārā sāhityaprakāshananun
vishāḷakārya anek varṣhothī chālu chhe; temān ā māsamān ‘bhagavānashrī
kundakund–kahān jainashāstramāḷā’ nā prakāshanomān “ātmavaibhav” nāmanā
108 nambaranā prakāshan dvārā ā shāstramāḷānā 108 maṇakā pūrā thāy
chhe. gurudevanā pratāpe jignāsuone ātmābhimukh karatun je vipul
vītarāgī sāhitya āje prakāshamān āvī rahyun chhe te mahān prabhāvanānun
kāraṇ chhe. ek taraph ātmadharmanun niyamit prakāshan, ane bījī taraph
vividh prakāranā sāhityanun gujarātī–hindīmān prakāshan, enā dvārā
bhāratabharamān prabhāvanā vistarī rahī chhe. bhāratamān ja nahi paradeshamān paṇ
hajāro pustako anek jignāsuo utsāhathī maṅgāve chhe ne vāñche chhe.
shāstramāḷānā 108 maṇakānī pūrṇatānā prasaṅge temān prakāshit pustakono
parichay ahīn ṭūṅkamān kramekrame āpīshun. (san.)
prārambhamān, ratnatrayarūp ābharaṇathī bhūṣhit evī jinavāṇī devīne namaskār karīe
chhīe. e jinavāṇīnā dātār vītarāgī santone namaskār karīe chhīe.
shāstraparichayano prārambh karatān pahelānn ek vāt sarve jignāsuoe lakṣhamān rākhavā jevī
chhe ke pratyakṣha gnānī–santono parichay ne temanī pāsethī sīdhun shravaṇ e mukhya vastu chhe;
gnānī pāsethī shāstranā rahasya samajavānī chāvī meḷavyā pachhī je shāstrasvādhyāyādi
karavāmān āve te visheṣh lābhanun kāraṇ thāy chhe. āvā lakṣhapūrvak jignāsu jīvoe dararoj
shāntachitte avashya shāstrasvādhyāy karavī joīe.

PDF/HTML Page 5 of 45
single page version

background image
:2: ātmadharma : poṣh : 2494
āṭalā upodghāt pachhī have shāstramāḷānā 108 puṣhpono parichay sharū karīe chhīe:–
(puṣhpa: 1) samayasār–pravachano: samayasār–pravachanonān kul pāñch pustako pragaṭ thayān chhe. temān
ā pahelun pustak san. 2001 mān shāstramāḷānā pahelā pustak tarīke pragaṭ thayun. jo ke ā
pahelānn san. 1999 mān ātmasiddhipravachano vagere pustakonun prakāshan thayelun, paṇ
shāstramāḷānī sharūāt san. 2001 mān thaī. ‘samayasār–pravachano’ pahelā pustakamān gāthā
1 thī 13 sudhīnān pravachano chhe. kimmat rūā. chār samayasār–pravachano (pustak bījun) gāthā
14 thī 22 tathā gā. 31 uparanān pravachano: (aprāpta)
(puṣhpa: 2) samayasār–pravachano (pustak trījun) : āmān gā. 23 thī 68 sudhīnān pravachano
chhe. ā samayasār–pravachano pustak trījun–chothun ne pāñchamun e traṇe pustakonī e visheṣhatā
chhe ke temān chhapāyelān pravachano pū. benashrī ane pū. ben (banne baheno) dvārā lakhāyelān chhe;
ne antaramān bhedagnānanā udyam māṭenī uttam preraṇā āpe chhe. darekanī kimmat rūā. traṇ.
pustak chothāmān kartākarma adhikār–pravachano chhe; ane pustak pāñchamāmān bandhaadhikār–pravachano chhe.
(3) jinendrapūjan–saṅgrah: san. 2001 mān nānakaḍun pūjanasaṅgrah prasiddha thayel temān vr̥uddhi thatān
thatān āj to te pustak pāñchaso uparānt pānānun banyun chhe, ne tenī anek āvr̥utti
chhapāyel chhe. jinendrapūjanano prachār dinedine kevo vr̥uddhigat thayo–teno khyāl ā
jinendrapūjāsaṅgrah uparathī āve chhe. kimmat be rūpiyā.
(4) chhahaḍhālā (gujarātī) : pt.. shrī daulatarāmajī kr̥ut chhahaḍhāḷā ke je shikṣhaṇavargamān
pāṭhyapustak tarīke paṇ chāle chhe, ne gujarātī bhāṣhāmān chhapāyel chhe. chhahaḍhāḷā
svādhyāyane mahān tap gaṇavāmān āvyun chhe.
shrāvakanā hammeshanā chha kartavyamān paṇ shāstrasvādhyāyano upadesh chhe.
bhāvagnānanā avalamban vaḍe draḍh karelā pariṇāmathī samyak
prakāre jinashāstrano abhyās karavo te mohakṣhayano upāy chhe em
pravachanasār gā. 86 mān kahyun chhe.

PDF/HTML Page 6 of 45
single page version

background image
: poṣh : 2494 ātmadharma : 3:
upar gurudevanān pravachano paṇ thaī gayā chhe; avāranavār chhahaḍhāḷānī sāmūhik svādhyāy paṇ
thāy chhe. moṭā–nānā saune upayogī ā pustakamān chāragatinān duḥkho, samyagdarshan, samyaggnān,
samyakchāritrarūp mokṣhamārga vagerenun sugam shailithī kathan chhe. gujarātīmān chothī āvr̥utti chhapāyel
chhe: pr̥u: 172 kimmat 0–80 (hindīmān paṇ chhahaḍhāḷānī anek āvr̥utti chhapāyel chhe. chhellī sachitra
āvr̥utti kimmat ek rūpiyo.)
(pa) samavasaraṇ–stuti: āmān stutirūpe samavasaraṇanun bhāvabhīnun varṇan chhe.
sīmandharabhagavānanā samavasaraṇanī rachanāno namūno sonagaḍhamān chhe. temān darek mahinānī vad chhaṭhṭhe
sāmūhik bhaktimān ā samavasaraṇastuti gavāy chhe. pū. benashrī–ben dvārā ā stuti gavātī
hoy tyāre videhīnāthanā samavasaraṇano tādrashachitār khaḍo thāy chhe ne shrotāo bhaktimān
ekatān thaīne jhūmī ūṭhe chhe. ā pustakamān kundakundāchāryadevanī paṇ anek stutio chhe. pustakanī
anek āvr̥uttio chhapāṇī chhe. kimmat – 0–3p
(6) amr̥utajharaṇān: jenun bījun nām chhe ‘muktino mārga.’ pt. bhāgachandajī chhājeḍe ‘sattāsvarūp’
nāmanun pustak banāvyun chhe temān sarvagnanun svarūp vagerenun sundar varṇan chhe. tenā upar san. 2000 mān
pū. gurudeve khās pravachano karelā, te ā pustakamān chhapāyel chhe. jignāsuone dev–guru–dharmanun
svarūp atyant sugam shailithī samajāy, ne shraddhā–bhaktinun chānak chaḍe evun ā pustak chhe.
gujarātīmān traṇ āvr̥utti chhapāyel chhe. kimmat– 0–7p
(hindīmān paṇ ‘muktikā mārga’ nī chha āvr̥utti chhapāyel chhe. hindī–gujarātī maḷīne kul trīs
hajār jeṭalā pustako chhapāyā chhe.
हिन्दी मुक्तिका मार्ग pr̥u: 108 kimmat pachās paisā.)
shāstra bhaṇavāno guṇ shun?
bhinna vastubhūt gnānamay ātmānun gnān te shāstra
bhaṇavāno guṇ chhe. (samayasār gā. 274)

PDF/HTML Page 7 of 45
single page version

background image
:4: ātmadharma : poṣh : 2494
upayog thāy chhe. gnān–vairāgya ne bhaktirasathī nītaratān bhajan–stavano pū. banne
baheno upashāntabhāvathī gavaḍāvatā hoy tyāre jinamandiranun vātāvaraṇ mumukṣhubhaktonā
chittane jinabhaktimān thambhāvī de chhe. bhakti māṭenā ā chāre pustakono paṇ sāro
prachār chhe. chāre pustakanī anek āvr̥utti dvārā lagabhag trīsahajār jeṭalān pustako
chhapāyā chhe.
jinendrastavanāvalī ki. 0–7p jinendrastavanamāḷā kin. –1–12
jinendra bhajanamāḷā kin. 1–00 jinendra stavanamañjarī (aprāpta)
(8) niyamasār pravachano: shuddhātmabhāvanāthī bharapūr niyamasār upar pū. gurudevanān
pravachanomānthī be pustak chhapāyā chhe. pahelān pustakamān shuddhajīv–adhikār (gā. 1 thī
19) uparanān pravachano chhe. (aprāpta) bījā pustakamān shuddhabhāv adhikāranī pāñch
gāthā (38 thī 42) uparanān pravachano chhe. kin. 1–62
(9) ātmasiddhi gāthā: shrīmadrājachandrajīnī ‘ātmasiddhi’ –je svādhyāy māṭe sarve
jignāsuone upayogī chhe. anek āvr̥utti chhapāyel chhe: kin. 0–13
(10) jainasiddhāntapraveshikā: shikṣhaṇavarganun ne pāṭhashāḷāonun pāṭhyapustak (paṇḍit shrī
gopāladāsajī baraiyā rachit) shāstranā abhyāsanī pūrvabhūmikārūpe upayogī chhe. ne
jain–shabdakosh jevun kām āpe chhe. (aprāpta) (hindī suratathī maḷe chhe.)
(11) samayasār–pravachan: bhāg 2 (vigat māṭe juo puṣhpa nan. 1 mān)
(12) ātmasiddhi–sārtha: ātmasiddhi artha sahit, jignāsuone svādhyāy māṭe upayogī chhe.
mūlya 0–2p
(13) मुक्ति का मार्गः hindīmān jenī 23000 jeṭalī nakalo chhapāī gaī chhe; te suprasiddha
pustak (vigat māṭe juo puṣhpa nan. 6 mān) pāñchamī ne chhaṭhī āvr̥utti khās
sanshodhanapūrvak chhapāyel chhe.
ā pustako maṅgāvavā māṭe nīchenā saranāme lakhavun–
shrī jain svādhyāy mandir ṭrasṭa,
sonagaḍh (saurāṣhṭra)
ravānagī kharcha alag samajavun. juo, kamishan sambandhī māhitī māṭe gatāṅkamān juo,
athavā bājunā saranāme pūchhāvo.

PDF/HTML Page 8 of 45
single page version

background image
: poṣh : 2494 ātmadharma :5:
(14) dharmanī kriyā: yuktipūrvak dalīlothī ne shāstra ādhārathī jaḍ–chetananī bhinnatā
samajāvīne, dharmanī kriyānun svarūp batāvatun pustak, jenun bījun nām chhe mokṣhanī kriyā:
bījī āvr̥utti kin: 1–pa0
(1p) anubhavaprakāsh ane sattāsvarūp: (banne sanyukta pustak) pt.. dīpachandajī shāh rachit
anubhavaprakāshamān atyant rochak shailīthī ātmānā anubhav māṭe chānak chaḍe tevun
saras varṇan chhe. nānakaḍun sundar pustak darek jignāsune upayogī chhe; bījun pustak
‘sattāsvarūp’ pt.. shrī bhāgachandajī chhājeḍ rachit chhe, temān sarvagnasattānī siddhi karīne e
batāvyun chhe ke sarvagnadevano bhakta kevo hoy? sarvagnanī oḷakhāṇ kyāre thaī kahevāy?
ne jainapaṇun kevun hoy? ā pustak darek jignāsune tattvanirṇay māṭe upayogī chhe. banne
pustakanī anek āvr̥utti chhapāī gaī chhe. kimmat–ek rūpīo.
(16) samyaggnān dīpikā: kṣhullak dharmadāsajī rachit ā nānakaḍun pustak atyant
sugamashailithī, draṣhṭānta ane chitro sahit svānubhavanī preraṇā āpe chhe. darek jignāsune
ātmabhāvanā māṭe upayogī chhe. sachitra pustak kimmat 1–pa0
(17) mokṣhashāstra: (gujarātī ṭīkā saṅgrah) āchārya umāsvāmī rachit ā pustak nānakaḍā
paṇ arthagambhīr 3pa7 sūtrodvārā jainasiddhāntano sār samajāve chhe. jainomān sarvamānya
ane nānāmoṭā saune upayogī evun ā shāstra pāṭhashāḷāonun pāṭhyapustak chhe; ā
shāstra upar anek dhūrandhar āchāryoe je vishāḷ ṭīkāo rachī chhe; te ṭīkāonā
sārano saṅgrah ā pustakamān chhe: darek abhyāsīone upayogī chhe. āvr̥utti: trījī pr̥u.
91p kin. 4 hindī āvr̥utti trījī–pr̥u. 900 mūlya rūā. pāñch.
(18) samayasār pravachano bhāg: 4 (vigat māṭe juo puṣhpa nan. 2 mān)
(19)
मूलमें भूल: pt.. shrī bhagavatīdāsajī rachit upādān–nimittanā 47 doharā uparanān
pravachano ā pustakamān chhapāyā chhe. ā pustake jainasamājamān upādān–nimittanun
svarūp samajavā māṭe saras jāgr̥utī karī chhe. upādān ane nimitta e banne svatantra
hovā chhatān, temane parādhīn mānavā te tattvanī mūḷamān ja bhūl chhe. em batāvīne,
satyasvarūpanī samajaṇadvārā te bhūl ṭāḷavānun ā pustak batāve chhe. upādān ane
nimitta e bannenī sāmasāmī anek dalīlothī samvādarūpe hovāthī ā pustakanī
shailī rochak chhe. hindī–gujarātīmān ghaṇī nakalo pragaṭ thaī chūkī chhe.

PDF/HTML Page 9 of 45
single page version

background image
:6: ātmadharma : poṣh : 2494
मूलमें भूल [हिन्दी आवृत्तिः] mūlya 0–pa0
mūḷamān bhūl (gujarātī āvr̥utti:) kin. 0–7p
(20) dravyasaṅgrah: shrī nemichandra siddhāntachakravartī jevā samartha āchāryadvārā rachit ā suprasiddha
pustak jain siddhāntanun saras pratipādan kare chhe. ṭūṅkāmān ghaṇo sār bharī dīdho chhe.
pāṭhashāḷānun pāṭhyapustak chhe, ne nānāmoṭā saune upayog chhe: teno gujarātī anuvād
arthasahit (aprāpta) hindī āvr̥utti rūā. 1)
(21) jain–bālarāmāyaṇ: bhagavānashrī rāmachandrajīnī jīvanagāthā ravikīrtisvāmīe
‘padmapurāṇ’ mān ālekhī chhe–padma e rāmachandrajīnun bījun nām chhe; eṭale padmapurāṇ e
jainarāmāyaṇ chhe. temānthī saṅkṣhipta karīne nānun padmapurāṇ thayun hatun. tenun ā gujarātī
bhāṣhāntar chhe. bāḷakone khās upayogī chhe; rām ane sītājī temaj rāvaṇ vagere
sambandhī anek bhrānt dhāraṇāo dūr kare chhe. gujarātīmān maḷatun nathī. (hindīmān suratathī
maḷe chhe. (kin. pachās paisā.)
(22) samayasār–padyānuvād: svādhyāy māṭe upayogī; ā pustakanī keṭalīye āvr̥utti chhapāī
gaī chhe. lagabhag daramahinānī vad āṭhame samayasāranī samūhasvādhyāy thāy chhe.
(samayasār uparānt pravachanasār, niyamasār ne pañchāstikāyanā paṇ harigītamān
padyānuvād chhapāyā chhe. avāranavār te darekanī paṇ samūhasvādhyāy thāy chhe.)
svādhyāy māṭenā ā badhā pustakono saṅgrah “shāstrasvādhyāy” nāmanā pustakarūpe
pragaṭ thayel chhe. kimmat 1–pa0
(23) jinendrastavanamañjarī: (aprāpta) vigat māṭe juo puṣhpa nan. 7 mān.
(24) pratikramaṇ: pratikramaṇanun sāchun svarūp samajāvatun ā ek saṅkalan chhe. paryuṣhaṇ vagerenā
divasomān anek jignāsuo ā ‘pratikramaṇ’ no upayog kare chhe. anek āvr̥utti
chhapāyel chhe. kimmat pachās paisā.
(2p) vastuvignānasār: (hindī temaj gujarātī) pū. gurudevanā keṭalāk khās pravachano ā
pustakamān chhapāyā chhe; tenī dashahajār prat jignāsuone bheṭarūpe āpavāmān āvī hatī.
hindī pharīne pāñch hajār chhapāṇī chhe, –jignāsuone bheṭ āpavā māṭe.)
(bījā pustakonā parichay māṭe juo pānun 2p)

PDF/HTML Page 10 of 45
single page version

background image
: poṣh : 2494 ātmadharma : 7:
ātmānī kharī khaṭak hoy to...
(vītarāgī santono moṭo upakār)
koī kahe ke ātmā samajavā māṭe amane nivr̥utti nathī. maḷatī; –to tene kahe chhe ke bhāī,
tārī vāt jūṭhī chhe, tane ātmānī kharī ruchi nathī eṭale tun bahānun kāḍhe chhe. tane vikathāno to
vakhat maḷe chhe, ūṅghavāno ne khāvāno vakhat to maḷe chhe! ne ātmānā vichār māṭe vakhat nathī
maḷato? ātmānī kharī khaṭak hoy to tene māṭe bījāno ras chhoḍīne vakhat kāḍhyā vagar rahe ja
nahīn. bhāī! āvā avasar pharīpharī nathī maḷatā. ātmāno jevo svabhāv chhe tevo samajīne
shraddhā karavī, teno ras karavo temān ja sukh chhe, bākī to sansāranā bāhya bhāvomān duḥkh duḥkh ne
duḥkh ja chhe. ahā, je ātmasvabhāvanī premathī vāt karatān paṇ ānand āve tenā sākṣhāt
anubhavanā ānandanī shī vāt! māṭe he jīv! duḥkhathī chhūṭavā ne ānandit thavā tun ātmāmān ‘hun
shuddha chindānand chhun’ –evī shraddhānā sanskār pāḍ. jeṇe sāchī shraddhā karī teṇe ātmāmān mokṣhanā
maṅgal sthambh ropyā. samyagdarshan karyun te alpakāḷamān mokṣhapurīno nāth thashe.
kahevāy chhe ke ‘draṣhṭie dolat pragaṭe. ’ –kaī draṣhṭi? shuddha ātmāne dekhanārī draṣhṭi, tenā vaḍe
kevaḷagnānādi anant guṇanī dolat pragaṭe chhe. are, ruchinā abhāve potāne potāno svabhāv ja
kaṭhaṇ lāge chhe, ne bāhya viṣhayonī ruchi chhe eṭale te sahelun lāge chhe. –e to jīvanī ruchino ja
doṣh chhe. ruchi kare to ātmānī samajaṇ sugam chhe. ā kāḷe svarūpano anubhav kaṭhaṇ chhe–em
kahīne je tenī ruchi chhoḍī de chhe te bahirātmā chhe. jene jenī ruchi ane jarūrīyāt lāge tenī
prāptimān teno prayatna vaḷe ja. jene ātmānī ruchi kharekhar hoy teno prayatna ātmā taraph vaḷe
ja. bākī ruchi kare nahi, gnān kare nahi ane rāgane dharmanun nām āpī dye tethī te rāg kāī dharma
na thaī jāy. kaḍavā karīyātāne koī ‘sākar’ nun nām āpīne khāy topaṇ te kaḍavun ja lāge;
tem rāgane koī dharma māne topaṇ te rāganun phaḷ to sansār ja āve, tenāthī kāī mokṣha na thāy.
jevo puruṣhārtha kare tevun kārya pragaṭe. svabhāvano puruṣhārtha karatān samyagdarshanādi svabhāvakārya pragaṭe;
ane rāgano puruṣhārtha karatān puṇya–pāp thāy paṇ dharma na thāy.

PDF/HTML Page 11 of 45
single page version

background image
:8: ātmadharma : poṣh : 2494
puruṣhārtha kare rāgano ne phaḷ māge dharmanun, –e kyāthī maḷe? ātmāno jevo svabhāv chhe tevo
draṣhṭimān laīne tenī sanmukh pariṇame te jīvane alpakāḷamān mokṣhaprāpti thashe thashe ne thashe.
sarvagnaparamātmānī vāṇī jhīlīne kundakundāchāryadeve tenun rahasya ā paramāgamomān utāryun chhe.
‘jinadev ām kahe chhe’ –em bhagavānanī sākṣhī āpīne temaṇe ātmasvabhāvane prasiddha karyo chhe.
ane temanā pachhī ekahajār varṣhe amr̥utachandrāchārya thayā temaṇe paṇ ‘bhavasamudrano kināro jemane
nīkaṭ chhe evā kundakundāchāryadev’ –em kahīne temanā hr̥udayanun rahasya ṭīkāmān kholyun chhe. ahā, e
vītarāgī digambar santono mumukṣhu jīvo upar moṭo upakār chhe.
arae avaun maihamavantau atmatattva, tae sadhavana jīvaonae navarasha
kem nathī maḷatī? bījā prayojan vagaranī upādhimān lāgyo rahe chhe,
paṇ bhāī! tārā ātmānī adbhutā to dekh! aho, chaitanyano
koī adbhut ānandakārī svabhāv chhe; jagatanī jemān upādhi nathī ne
potānā nijānandamān kelī karatun je pariṇamī rahyun chhe. evā tārā
chaaitanyatattvanae antaraman jāe.
ahā, anantashaktivāḷā ātmāne je lakṣhamān lye tene vikārano prem
kem rahe? jene mokṣhanī laganī chhe, jene ātmānā vaibhavanī laganī
chhe, anubhavanī dhagash chhe, evā mokṣhārthī jīvane āchāryadeve param
karuṇāthī ātmavaibhav dekhāḍyo chhe. svānubhūti vaḍe āvo
ātmavaibhav prāpta thāy chhe.

PDF/HTML Page 12 of 45
single page version

background image
: poṣh : 2494 ātmadharma : 9:
anubhavanī uttam vāt
(ā sambandhī be lekh gatāṅkamān pr̥uṣhṭha 10 tathā 17 mān pragaṭ thayā chhe.)
(kāratak vad 10 samayasār kalash 90 nā pravachanamānthī)
gnānasvarūp ātmā nirvikalpasvarūp chhe; tene anubhavamān levānī rīt shun chhe? te vāt
ātmā svabhāvathī abandh chhe; paṇ paryāyanā vikalpamān ūbho rahīne ‘abandh chhun’ evo je
abaddha–shuddhaātmā temān pariṇaman thatān, abaddha chhun–evā vikalpanun pariṇaman vyay pāme
samyagdarshan te shānt–samarasī pariṇaman chhe; vastumān abhed pariṇaman thatān evun
hun shuddha chhun–abaddha chhun–pratyakṣha chhun em kharun lakṣha kyāre thyun? ke paryāy antaramān vaḷī tyāre.
paryāy, paryāyanā lakṣhamān rahetī nathī, paryāy, dravyanā lakṣhamān jāy chhe ne temān ekāgra thatān
vikalpanun kartr̥utva chhūṭī jāy chhe. paryāy paryāyanā ja lakṣhamān rahyā kare ne antarmukh dravyanā lakṣhamān na
āve tyānsudhī samyaktva thāy nahi ne vikalpanun kartr̥utva chhūṭe nahīn. vikalpano khakhaḍāṭ laīne andar
shānt–samarasabhāvamān jaī shakāy

PDF/HTML Page 13 of 45
single page version

background image
:10: ātmadharma : poṣh : 2494
nahi. samabhāvanun pariṇaman te dharma chhe, te samyagdarshan–gnān–chāritra chhe, temān vikalpano khakhaḍāṭ
nathī.
bījā vikalpomān rokāyā kare ene ātmā kyāthī samajāy? je vastu samajavānī chhe te
vastunī sanmukh na jāy to te kem samajāy? vastusvabhāvanī sanmukh upayog kare ne
vikalpamānthī upayogane haṭhāve to ja ātmavastu samajāy ne anubhavamān āve.
juo to kharā, ā samarasanī kevī saras vāt chhe! āje to bhagavān mahāvīr
paramātmāe munidashā aṅgīkār karī; shuddhopayog pragaṭ karīne muni thayā; chāritradashā āje thaī.
ahā, īndroe jemanā chāritrano mahotsav karyo–enī shī vāt! traṇ gnān to janmathī ja lāvyā
hatā, ne āje (kāratak vad dashame, shāstrīy bhāṣhāmān māgashar vad dashame) chothun gnān
ātmadhyānamān pragaṭ thayun; shuddhopayogarūp mahā samarasabhāv pragaṭ thayo. samyagdarshanarūp samaras
to pahelethī hato ja, āje to chāritrarūpī mahān samaras pragaṭyo.
vikalpamān chaitanyanā samarasano anubhav nathī; ne samarasanā anubhavamān vikalpanī
viṣhamatā nathī. nirvikalpa shāntarasanā anubhavapūrvak samyagdarshan thāy chhe. samyagdarshan thatān dravya
ne paryāy banne samarasapaṇe anubhavāy chhe. jevī vastu hatī. tevī paryāy thaīne anubhavamān
āvī. shuddha pariṇāmadvārā shuddhadravya nakkī thāy chhe. vītarāgamārgano ā ras chhe. āmān paryāye
‘vītarāg’ thaīne vītarāgasvarūpanān darshan karyā. rāgavaḍe vītarāgasvarūp anubhavamān na āve.
dravya ne paryāy banne samaras ekarūp thāy tyāre shuddha vastu anubhavamān āve chhe, temān vikalpo
rahetā nathī.
vikalpo to īndrajāl jevā chhe. ‘hun shuddha chhun’ evā vikalpamān shuddhaātmā prakāshato nathī,
māṭe vikalpo to īndrajāl jevā chhe; shuddhachaitanyanī anubhūti thatān ja vikalpanī īndrajāl alop
thaī jāy chhe; ātmatattva mahā ānandasahit sphūrāyamān thāy chhe. te ānandamān bījo koī vikalpa
raheto nathī. āvun je chaitanyatattva te hun chhun–em dharmī anubhave chhe.
shuddha svabhāvanī sanmukh nishān laīne jyān gnānano ṭaṅkār thayo tyān vikalpajāḷ kyāy
bhāgī gaī. chaitanyasūryanā tej pāse vikalparūp andhakār ṭakato nathī. sukhano sūraj ūgyo tyān
vikalparūp duḥkh kem rahe?

PDF/HTML Page 14 of 45
single page version

background image
:aṣhāḍh: 2498 ātmadharma :11:
vikalpa to rāg chhe–sthūḷ chhe, temān samyagdarshanādi devānī tākāt nathī. vikalpamān ātmā
ā rīte shuddhachaitanyane anubhavavo–te ja kāryasiddhi chhe, te ja mumukṣhunun kharūn kārya chhe. āvā
ātmānī ūrdhvatā
adbhut gnānavaibhavavāḷo ātmā trilokano sār chhe. badhā padārthomān
ātmānī ūrdhvatā chhe, kemake ātmā na hoy to jagatane jāṇe koṇ?
jagat chhe–em tenā astitvano nirṇay ātmānā astitvamān ja thāy
chhe. jagatano jāṇanār evo je gnānasvarūp ātmā, tenā astitvanā
svīkār vagar jagatanā koī padārthanā astitvano nirṇay thaī shake
nahīn. māṭe badhā padārthomān ātmānī ūrdhvatā chhe.

PDF/HTML Page 15 of 45
single page version

background image
:12: ātmadharma : poṣh : 2494
param shāntidātārī adhyātmabhāvanā
(lekhāṅk – pa8) (aṅk 290 thī chālu)
bhagavānashrī pūjyapādasvāmīrachit samādhishatak upar pūjyashrī
kānajīsvāmīnān adhyātmabhāvanābharapūr vairāgyaprerak pravachanono sār.
(san. 2012 shrāvaṇ sud shanivār)
ātmasvarūpanī bhāvanā karavāthī ātmā pote svataḥ paramātmapadane pāme chhe–em have kahe chhe–
इतीदं भावयेन्नित्यम् अवाचांगोचरं पदम् ।
स्वतएव तदाप्नोति यतो नावर्तते पुनः ।।९९।।
āgalī gāthāomān bhinnaupāsanānun ane abhinna upāsanānun svarūp kahyun, e bannemān
shuddhātmasvarūpanī sanmukhatā chhe. e rīte jāṇīne nirantar te shuddha ātmānī bhāvanā karavī joīe;
tenī bhāvanāthī vachanane agochar evun paramapad ātmā svataḥ pāme chhe–ke jemānthī kadī paṇ
punarāgaman thatun nathī.
siddha bhagavān tathā arhant bhagavānane jāṇīne pahelānn to ātmānā vītarāg–vignān
svabhāvano nirṇay karavo joīe, ne pachhī tenī bhāvanāthī temān ekāgratāno draḍh abhyās karavo
joīe. ā ja paramātmā thavāno upāy chhe. koī nimittano āshray karīne ke rāgādino āshray
karīne siddha ke arhant bhagavanto paramātmadashāne nathī pāmyā, paṇ ātmasvarūpano āshray karīne tenā
dhyānathī ja paramātmadashā pāmyā chhe.
samayasār gā. 410 mān kahe chhe ke– sharīrāshrit mokṣhamārga nathī; arhanta bhagavantoe sharīranun
mamatva chhoḍīne shuddhātmānā āshraye darshan–gnān–chāritrane ja mokṣhamārgapaṇe upāsyā chhe. bhagavantoe
svadravyāshrit evā samyagdarshan–gnān–chāritrane ja mokṣhamārga kahyo chhe. māṭe he bhavya!
shuddhagnānachetanāmay thaī ne tun tārā ātmāne dhyāv.
potānā shuddhaātmānī bhāvanānā prabhāvathī ja ātmā sarvagna thāy chhe; aho, sarvagnapadano
mahimā vachanathī agochar chhe, tenī prāpti shuddhātmānī bhāvanā vaḍe eṭale ke svānubhav vaḍe thāy chhe.
tethī shrīmad rājachandra kahe chhe ke ‘anubhavagochar mātra rahyun te gnān jo. ’ sarvagnasvabhāvathī bharelā
potānā chaitanyapadane chhadmasthagnānī paṇ potānā svānubhav vaḍe barābar jāṇī shake chhe. ene jāṇīne
enī ja nitya bhāvanā karavā jevī chhe.
shuddhasvarūpanī bhāvanā karanār, eṭale ke paryāyane antarmukh karīne svarūpamān līn karanār

PDF/HTML Page 16 of 45
single page version

background image
: poṣh : 2494 ātmadharma :13:
jīv, svayam potāthī ja siddhapad pāme chhe, koī bījā bāhyasādhanane līdhe siddhapad nathī pāmato,
sanskr̥itamān lakhe chhe ke mokṣha kaī rīte pāme chhe? –ke
‘स्वत एव आत्मनैव परमार्थतो न पुनः
गुरुआदि बाह्यनिमित्तात्’ arthāt potāthī–potānā ātmāthī ja paramārthe mokṣha pāme chhe, nahi ke
jene potāne mokṣhapad sādhavun chhe, to tevā mokṣhapadane pāmelā (arihanto ne siddho) tathā
tene sādhanārā (sādhumunirāj vagere) jīvo kevā hoy tenī oḷakhāṇ to tene hoy ja. enāthī
viparīt taraph teno bhāv jhuke nahi. paṇ ahīn to enāthī āgaḷ vadhīne ṭheṭh ārādhanānī
pūrṇatānī utkr̥uṣhṭa vāt chhe. sāchā dev–gurune oḷakhyā pachhī paṇ temanā ja lakṣhe rāgamān rokāī
raheto nathī paṇ emanā jevā nijasvarūpanā anubhavamān ekāgra thaīne mokṣhane sādhe chhe. jeṭalī
nijasvarūpamān ekāgratā teṭalo mokṣhamārga. aho, ekalā svāshrayamān mokṣhamārga samāy chhe.
anshamātra parāshray mokṣhamārgamān nathī. mokṣhamārgamān parano āshray māne teṇe sāchā mokṣhamārgane
jāṇyo nathī. bhāī, paranā āshraye mokṣhamārga mānīsh to tenun lakṣha chhoḍīne nijasvarūpanun dhyān tun
kyāre karīsh? par lakṣha chhoḍī, nijasvarūpanā dhyānamān līn thayā vagar traṇakāḷamān koīno mokṣha
thāy nahīn. –hajī āvo mārga paṇ nakkī na kare te tene sādhe kyāre? mārganā nirṇayamān ja jenī
bhūl hoy te tene sādhī shake nahīn. ahīn to nirṇay uparānt have pūrṇa samādhī prāpta karīne janma–
maraṇanā abhāvarūp siddhapad thavānī vāt chhe. –e ja sāchun samādhisukh chhe. “sādi anant anant
samādhi sukhamān, anant darshan gnān anant sahit jo” –āvā nijapadanī prāptino apūrvaavasar
āve–evī ā vāt chhe.
।। 99।।
arhantamārgamān mokṣhanā upāyanun yathārthasvarūp shun chhe te batāvyun ne tenā phaḷamān paramapadanī
prāpti paṇ batāvī. have āvo yathārtha mokṣhamārga bījā koī anya matomān hoto nathī, –e vāt
samajāve chhe–
अयत्नसाध्यनिर्वाणं चित्तत्त्वं भूतजं यदि ।
अन्यथा योगतस्तस्मान्न दुःखं योगिनां क्वचित् ।।१००।।
chaitanyatattva ātmā svataḥsiddha, dehathī bhinna tattva chhe, te avināshī chhe. ā
chaitanyatattva ‘bhūt’ eṭale ke pr̥ithvī–pāṇī–agni–vāyu vagerethī utpanna thayun hoy to to dehanī
utpatti sāthe tenī utpatti, ane dehanā nāshathī teno nāsh–em thāy, eṭale mokṣhane māṭe koī
yatna karavānun na rahe. dehanā sanyogothī ātmā upaje ne dehanā viyogathī ātmā nāsh pāme, –
dehathī judo koī ātmā chhe ja nahī–em nāstik loko māne chhe;

PDF/HTML Page 17 of 45
single page version

background image
:14: ātmadharma : poṣh : 2494
vaḷī bījā koī em māne chhe ke ātmā to sarvathā shuddha ja chhe, paryāyamāny ashuddhatā nathī.
ā rīte, dehathī bhinna ātmatattvanī nityatā, tenī paryāyamān ashuddhatā, tathā prayatnadvārā
deh te ātmā nathī em bhinnatā jāṇīne jeṇe potānā upayogane nij svarūpamān joḍyo
ahīn to kahe chhe ke deh ātmā nathī,
‘तस्मात् न दुःखं योगिनां क्वचित’ eṭale dehathī bhinna chaitanyatattvamān jyān upayogane
ām dehathī bhinna ātmatattvane jāṇīne tārā nijasvarūpamān upayogane joḍ, –evo
upadesh chhe. nijasvarūpamān upayogane joḍavo te ja mokṣhamārga chhe, temān sukh chhe, temān samādhi chhe,
temān mahā ānand chhe, temān kiñchit duḥkh nathī.
।। 100।।

PDF/HTML Page 18 of 45
single page version

background image
: poṣh : 2494 ātmadharma :15:
darek jīvanī pharaj
ā moṅghun mānavajīvan pāmīne tene jem tem veḍaphī na nāṅkhatān, he
jīv! ātmahit māṭe santo tane tārī je pharaj batāve chhe te samajīne
te māṭe udyamī thā....ne tārā jīvanane saphaḷ kar.
potānā ātmāne oḷakhavāno prayatna
karavo te ja darek jīvanī pahelī pharaj chhe.
atyāre to loko bahāramān pharaj–pharaj kare chhe,
deshanī pharaj, kuṭumbanī pharaj putranī pharaj,
yuvānonī pharaj–em anek prakāre bahāranī
pharaj manāve chhe ne moṭā moṭā bhāṣhaṇ kare chhe,
–paṇ ahīn to kahe chhe ke, bhāī, e badhī
bahāranī pharaj te to vr̥uthā vyathā chhe, –maphatanī
herānagatī chhe. ā ātmānī samajaṇ karavī te
ja badhāyanī kharī pharaj chhe, –e pharaj ek vār
bajāve to mokṣha maḷe.
juo, ā ātmānī pharaj! bahāramān
kyāy ātmānī pharaj chhe? ke nā; bahāranun to
ātmā kāī karī shakato nathī, chhatān pharaj māne
te to mithyā–abhimān chhe, tāro sva–desh to
tāro ātmā chhe, anant guṇathī bharelo tāro
asaṅkhyapradeshī ātmā ja tāro ‘svadesh’ chhe,
tene oḷakhīne tenī sevā (ārādhanā) kar, te
tārī pharaj chhe; e sivāy bahārano desh te to
‘par–desh’ chhe, temān tārī pharaj nathī.
have andar shubharāg thāy te to pharaj chhe ne?
–to kahe chhe ke nā; rāg te paṇ kharekhar pharaj
nathī. rāg kare chhe pote, paṇ te pharaj nathī–
kartavya nathī, kem ke temān potānun hit nathī.
jemān potānun hit na hoy tene pharaj kem
kahevāy? antaramān chaitanyamūrti ānandathī
bharapūr potānā ātmāne oḷakhīne tenā
āshraye samyakshraddhā–gnān–chāritra pragaṭ
karavā, ne e rīte ātmāne bhavaduḥkhathī
chhoḍāvavo te darek jīvanī pharaj chhe.
ā deh tāro nathī,
dehamān tārī kāī pharaj nathī,
ne deh tane sharaṇ nathī.
tārī anant shaktimān rāg nathī,
rāg te tārī pharaj nathī,
ne rāg tane sharaṇ nathī.
tāro ātmā anantashaktisampanna chhe,
te ja tārun svarūp chhe,
ne te shaktinī sambhāḷ karīne temānthī

PDF/HTML Page 19 of 45
single page version

background image
:16: ātmadharma : poṣh : 2494
–māṭe tene oḷakhīne tenun sharaṇ kar, ne
tārī pharaj bajāv. hun paranun karī daun evī
mānyatāmān je rokāy chhe te potānī vāstavik
pharaj chūkī jāy chhe. māṭe he bhavya! paranun
karavānī buddhi tun chhoḍ, ne ātmahitamān tārī
buddhi joḍ. ātmānī
sambhāḷ kar, tenun sharaṇ kar, ne tenā sharaṇe
samyagdarshan–gnān–chāritra pragaṭ karīne tārā
ātmāne bhavabhramaṇathī chhoḍāv....ne e rīte
tārī pharaj bajāv. ā manuṣhyapaṇun pāmīne
ātmāne have bhavaduḥkhathī chhoḍāvavo te ja, he
jīv! tārī pharaj chhe, ne te māṭe tun tārā
ātmāne oḷakhavāno prayatna kar.
(ātmaprasiddhi)
ātmānun sukh
ātmānā svabhāvamān sahaj sukh chhe, bahāramān ānand na
hovā chhatān kalpanāthī temān je ānand māne chhe te pote ānandasvarūp chhe.
potāno ānand potāmān bharyo chhe paṇ potānā ānandane bhūlyo eṭale
teno ārop bījāmān karyo ke ‘āmān māro ānand chhe. ’ –paṇ e
ārop mithyā chhe–khoṭo chhe.
‘paramān mārun sukh’ –eno artha e thayo ke ātmā ahīn ne
tenun sukh kyāṅk bīje, eṭale ātmā ane sukh banne judā ja ṭharyā;
sukh te ātmāno svabhāv na rahyo! paṇ bhāī, evo (sukh
vagarano) ātmā na hoy. ātmā to sukhasvarūp chhe. ātmā ānandathī
khālī nathī, ātmā potānā ānandathī bharelo chhe. enun bhān karatān
ānandanā svādanun vedan thāy chhe.

PDF/HTML Page 20 of 45
single page version

background image
: poṣh : 2494 ātmadharma :17:
anubhavano mārga
ātmānā anubhavano mārga ūṇḍo gambhīr antarano chhe.
bhagavānano mārga e anubhavano mārga chhe, jainashāsan ātmānī anubhūtimān samāy chhe.
je vikalpa karavāmān ja ūbho chhe ne nirvikalpatāmān āvato nathī te ja vikalpano kartā chhe;
vikalpane potārūp jāṇe tene tenun kartāpaṇun kem chhūṭe? ane antarmukh gnānabhāvamān āvyo
chaitanyanā pravāhamān vachche vikalpanun kartr̥utva rahetun nathī. ne je jīv vikalpanā pravāhamān
are, chaitanyanā ānandanī anubhūti shun chhe –te vikalpamān āvatī nathī. ‘dharmātmāne
vichāradashā vakhat gnānīne gnān ane vikalpa banne judun jādun kārya kare chhe, te vakhatey banne
ek thaīne kām karatā nathī. ‘nirvikalpatā vakhate ja gnānīne gnān ane vikalpa judā chhe ne
savikalpadashā vakhate tenun gnān vikalpathī judun nathī’ –em nathī. anubhavapūrvak rāgathī bhinna
gnān pariṇamyun te pachhī sādhakadashāmān sadāy (nirvikalpa ke