: પોષ : ૨૪૯૪ આત્મધર્મ : ૯:
અનુભવની ઉત્તમ વાત
(આ સંબંધી બે લેખ ગતાંકમાં પૃષ્ઠ ૧૦ તથા ૧૭ માં પ્રગટ થયા છે.)
(કારતક વદ ૧૦ સમયસાર કલશ ૯૦ ના પ્રવચનમાંથી)
જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા નિર્વિકલ્પસ્વરૂપ છે; તેને અનુભવમાં લેવાની રીત શું છે? તે વાત
આત્મા સ્વભાવથી અબંધ છે; પણ પર્યાયના વિકલ્પમાં ઊભો રહીને ‘અબંધ છું’ એવો જે
અબદ્ધ–શુદ્ધઆત્મા તેમાં પરિણમન થતાં, અબદ્ધ છું–એવા વિકલ્પનું પરિણમન વ્યય પામે
સમ્યગ્દર્શન તે શાંત–સમરસી પરિણમન છે; વસ્તુમાં અભેદ પરિણમન થતાં એવું
હું શુદ્ધ છું–અબદ્ધ છું–પ્રત્યક્ષ છું એમ ખરું લક્ષ ક્યારે થ્યું? કે પર્યાય અંતરમાં વળી ત્યારે.
પર્યાય, પર્યાયના લક્ષમાં રહેતી નથી, પર્યાય, દ્રવ્યના લક્ષમાં જાય છે ને તેમાં એકાગ્ર થતાં
વિકલ્પનું કર્તૃત્વ છૂટી જાય છે. પર્યાય પર્યાયના જ લક્ષમાં રહ્યા કરે ને અંતર્મુખ દ્રવ્યના લક્ષમાં ન
આવે ત્યાંસુધી સમ્યક્ત્વ થાય નહિ ને વિકલ્પનું કર્તૃત્વ છૂટે નહીં. વિકલ્પનો ખખડાટ લઈને અંદર
શાંત–સમરસભાવમાં જઈ શકાય