24 : ātmadharma : chaitra 2494
moṅghī chhe paṇ madhurī mīṭhī amr̥ut jevī vāt chhe. –‘amr̥ut jharyā re prabhu! pañchamakāḷamān.’
–ā samajatān ātmāmān atīndriy ānandanān amr̥ut jhare chhe.
ātmāne shuddhadravyārthikanayathī jotān te param pāriṇāmikabhāvarūp dekhāy chhe. nay te
bhāvashrutagnānano ansh chhe. te nay upayogātmak chhe, eṭale shun? ke shuddhadravyane lakṣhamān laīne
teene dhyey karanār shuddhanayano upayog te shuddhadravya taraph ḍhaḷelo chhe, ane te paryāy chhe.
trikāḷadravyano nirṇay trikāḷ vaḍe na thāy, trikāḷano nirṇay vartamān vaḍe thāy chhe.
anant guṇo sahaj pāriṇāmikabhāve jemān varte chhe evā shuddha jīvane jonārī paryāy
te shuddhanay chhe. pragaṭelā bhāvashrutagnānano je upayog varte chhe te nay chhe. dhruv vastunun lakṣha to
palaṭatun gnān kare chhe, kāī dhruv pote dhruvanun lakṣha nathī karatun; andaranā shuddhanayanā daravājāmān
pesīne mokṣhano anubhav karavānī ā vāt chhe.
shuddhadravya trikāḷ dhruv sat chhe; paṇ ‘chhe’ tenī hayātīno nirṇay koṇe karyo? dhruv to
kāryarūp nathī, kāyarūp to paryāy chhe, ne te paryāy upashamādi bhāvarūp chhe. dhruvasvabhāv te
pāriṇāmik paramabhāv chhe. dravyātmalābharūp je pāriṇāmikabhāv chhe teno koī hetu nathī. –
āvā dravya taraphano je gnānano vepār eṭale ke antarmukh upayog te shuddha dravyārthik nay chhe.
‘nay’ e bhāvashrutagnānano vepār chhe.
kartāpaṇun–bhoktāpaṇun te paryāyanun kārya chhe, dravyadraṣhṭimān te kartāpaṇun–bhoktāpaṇun nathī,
ātmāmān paranun to kartā–bhoktāpaṇun nathī, rāganuny kartā–bhoktāpaṇun ātmānā svabhāvamān
nathī, ne nirmaḷapariṇāmanun je kartā–bhoktāpaṇun paryāyamān chhe te paṇ shuddha dravyārthikanayanī
draṣhṭimān āvatun nathī. kemake banne nayanā be viṣhayo chhe. te paraspar sāpekṣha chhe. shuddhadravyane
dekhanār nay te to nirmaḷaparyāy chhe. temān ānandanun kartā–bhoktāpaṇun chhe. bandh ne bandhanun kāraṇ,
mokṣha ne mokṣhanun kāraṇ–e badhun paryāyamān chhe, dravyamān nathī, e apekṣhāe jīvane tenāthī shūnya
kahyo chhe. jīvamān bandhapaṇun ke mokṣhapaṇun e trikāḷī nathī paṇ kṣhaṇik paryāyarūp chhe.
shuddhanun lakṣha karanār nirmaḷ pariṇām chhe te kāī shūnya nathī, te to vītarāgī shāntinī
astirūp chhe, teno kāī anubhavamān abhāv nathī thato. vikalpano abhāv chhe, khedano
abhāv chhe, paṇ nirmaḷaparyāy chhe temān ānandano abhāv nathī. trikāḷanun lakṣha karanār
vartamān paryāy chhe, teno anubhav chhe. anubhavanī paryāy chhe te trikāḷī shuddhasvabhāv taraph
ḍhaḷī chhe; shudra dravyanā lakṣhe te pariṇām thayā chhe, te pariṇām shuddha dravyanī draṣhṭimān nathī, e
apekṣhāe shuddhajīvane bandh–mokṣhanā pariṇāmathī shūnya kahyo; ane āvā shuddhasvabhāvanā lakṣhe je
nirmaḷaparyāy pragaṭī temān vikalpanī–khedanī shūnyatā chhe. shuddhanayavaḍe āvā shuddhajīvano
anubhav te mokṣhamārga chhe.
* * *