PDF/HTML Page 21 of 45
single page version

jāṇakār sāthe rūbarū charchavāthī samajāshe. ā vibhāgane māṭe e charchā sūkṣhma paḍe.
te bābat tame pūchhayun; te sambandhī sūkṣhma charchā vistārathī to ahīn nahīn charchīe,
paṇ ṭūṅkāmān siddhāntanī ek gaṇatarī āpīe chhīe–
bhūtakāḷ karatān bhaviṣhyakāḷ anant gaṇo chhe; eṭale bhūtakāḷ karatān
bhaviṣhyakāḷanī anantagaṇī paryāy thavānun sāmarthya vastumān chhe.
maḷyā kahevāy. jem uttam bhojan to sāme paḍayun hoy paṇ pote khāy nahīn to
bhūkh maṭe nahi; pote khāy to bhojan maḷyun kahevāy, tem satpuruṣhane pote
PDF/HTML Page 22 of 45
single page version

satpuruṣh maḷyā kahevāy.
bolīne sūtān ne ūṭhatān pañch parameṣhṭhīne yād karīe chhīe. bandhuo, sūtān ne
ūṭhatān pañch parameṣhṭhī bhagavānane yād karavānī ṭev pāḍajo.
rasapūrvak vāñchīe chhīe, ane jīv tathā sharīranī bhinnatā viṣhe vadhu ne vadhu
gnān meḷavavā utsuk chhīe. ātmadharmanā sampādakīy lekhamān, jain pāṭhashāḷā sharū
karavā māṭe āpano vichār ghaṇo ja āvakāradāyak chhe, ane ā aṅge atrenā
vaḍīlonun ame dhyān dorel chhe. jainapāṭhashāḷā kharekhar amārā jevā alpagna
bāḷakomān dharmasanskāronun sīñchan karashe ane gnān khīlavashe. bālavibhāgadvārā
nānapaṇathī bāḷakomān ātmagnānanī laganī lagāḍavā badal abhinandan!
bandhāy chhe. māṭe narakanī kharī bīk hoy to agnān chhoḍīne ātmagnān karavun
joīe.
to teno uttar em maḷat ke ‘samyagdarshan–gnān–chāritranī upāsanā karavāthī
mokṣha pamāy chhe.
PDF/HTML Page 23 of 45
single page version

duḥkh chhe, ne e duḥkh samajāvavā sanyogathī kathan karavāmān āvyun chhe–kemake
sāmānya jīvone e rīte ja duḥkhano khyāl āve chhe. bākī to siddhonun sukh jem
īndriyagamya nathī, tem ekendriy jīvonun mahāduḥkh paṇ īndriyagamya nathī.
hotun nathī. mokṣha thāy tene maraṇ nathī kahevātun. eṭale janma–maraṇ vagerenān je
tīvra duḥkho varṇavyā chhe tyān tenī sāthenā tīvra bhāvamaraṇanun ja e duḥkh chhe. –
em samajavun.
ahīn r̥uṣhabhadevathī māṇḍīne mahāvīr tīrthaṅkar thayā tenī vachchenā kāḷamān videhamān
asaṅkhyātā sīmandhar bhagavanto thaī gayā. videhamān je vīs tīrthaṅkaro kahevāmān
āve chhe te to ‘shāshvat’ eṭale ke eṭalā tīrthaṅkar bhagavanto to pāñch videhamān
sadāy hoy ja. temān vachche bhaṅg na paḍe. jem bharatakṣhetramān to atyāre tīrthaṅkar
nathī, paṇ videhamān tīrthaṅkar na hoy evun kadī na bane. koīvār pāñchavidehamān
ek sāthe 160 tīrthaṅkaro paṇ vartatā hoy chhe. ā bābatano abhyās karasho to
visheṣh ghaṇun jāṇavānun maḷashe.
PDF/HTML Page 24 of 45
single page version

(10) chandra (11) shaṅkh (12) vr̥uṣhabh (13) padma (14) chandra (1p) sūrya
(16) vr̥uṣhabh (17) haraṇ (18) chandra (19) svastik (20) padma.
chhe; padma ane hāthī e be bhagavantonun lakṣhaṇ chhe. āmān 17mā bhagavānanun chihna
spaṣhṭa nathī samajātun paṇ lagabhag haraṇ hoy tevun lāge chhe; eṭale te paṇ be
bhagavantonun chihna thayun. –ām ekandar mātra dash prakāranān chihnomān vīse
bhagavantonun lāñchhan āvī jāy chhe.)
uttar:– jīvanī.
kāraṇ ā varṣhe āmbā to moṅghā hatā parantu bālavibhāganun āmbānun jhāḍ ghare
beṭhā āvyun; ane te āmbā (samyagdarshanādi) bāre mās phaḷe ne bāre mās
khavāy, temān sījhan jovānun rahetun nathī. āvā āmbā khāvā māṭe jarūr
chhe–em tenā astitvano nirṇay ātmānā astitvamān ja thāy chhe.
jagatano jāṇanār evo je gnānasvarūp ātmā, tenā astitvanā svīkār
vagar jagatanā koī padārthanā astitvano nirṇay thaī shake nahīn. māṭe badhā
padārthomān ātmānī ūrdhvatā chhe.
PDF/HTML Page 25 of 45
single page version

PDF/HTML Page 26 of 45
single page version

niḥshaṅk nirṇayanā jore mārga sadhāy chhe. ā ja prakāranā mārgathī dharmī jīvo mokṣhane sādhe
chhe. shuddhopayogavaḍe jyān svarūpamān magna thāy chhe ke tatkāḷ te mokṣhasukhane anubhave chhe.
ekamān kaṣhāyano bhār chhe, bījāmān shāntino bhār chhe. rāgī prāṇīne rāganī vātamān ras
āve chhe, dharmātmāne ātmānā anubhavanī charchāmān ras āve chhe. are, je chaitanyanā
anubhavanī vārtāmān paṇ āvo ānand, te chaitanyanā sākṣhāt anubhavanā ānandanī to
shun vāt ! āvā ānandane anubhavatān–anubhavatān dharmātmā mokṣhamān chālyā jāy chhe.
temanāthī rahit mokṣhamārga chhe. je aparādh hoy te mokṣhanun kāraṇ kem thāy? –te to
bandhanun ja kāraṇ chhe. shubharāg samyagdraṣhṭino hoy topaṇ te kāī mokṣhanun kāraṇ nathī.
mokṣha pūrṇa atīndriy sukharūp chhe ne teno upāy paṇ atīndriy sukhamay chhe.
shuddhapariṇativaḍe je shuddhachidrūpano anubhav te mokṣhamārga chhe. rāganā sahāre te anubhav
thato nathī, shuddhatānā sahāre ja te anubhav thāy chhe. te anubhavamān atīndriy sukhanun
pūr vahe chhe, temān dharmī magna chhe.
jātanun ja hoy chhe, enāthī viruddha nathī hotun kāraṇ ne kārya ek jātanā hoy, viruddha na
hoy, pūrṇa sukharūp mokṣhanun kāraṇ samyagdarshan te paṇ sukhanā pravāhathī bharelun chhe. chothā
guṇasthānanun samyagdarshan paṇ atīndriy sukhathī sahit chhe. sukhanā anubhav vagaranun
samyagdarshan hoī ja na shake.
rāganā anshaney dharmījīv bheḷavatā nathī. chothā guṇasthānathī sarvagnano mārga sharū thāy
chhe; tyānthī ja shuddha chaitanyanā amr̥utano pravāh sharū thāy chhe, ānandanun pūr vahe chhe. āvo
PDF/HTML Page 27 of 45
single page version

sabhyoe mokalelā sanyukta lakhāṇamān dharmanā āṅk tathā kakko (adhūrā), koyaḍā tathā
lakhīne mokale e khās (īchchhanīy chhe.)
nānapaṇathī ja bāḷakomān dhārmik sanskār pāḍe chhe ane bāḷakone ras paḍe tevā dhārmik
bhaviṣhyanī peḍhī māṭe kharekhar mārgadarshak banī rahyo chhe.
dhārmik kakko ane koyaḍā uparānt jain jhaṇḍānun sundar chitra (bāḷapothī anusār) karīne
मोक्षके लिये सदा रहो तय्यार।।
keṭalīk lakhī mokalī chhe :–
PDF/HTML Page 28 of 45
single page version

PDF/HTML Page 29 of 45
single page version

sundar bhāvavāḷī chhe.
thī 10 sudhīnā āṅkadvārā r̥uṣhabhadev prabhunī stuti (r̥uṣhabhadev bhagavānanā
uttamakakṣhānā īnāmamān sthān meḷave chhe. sāthenā patramān teo lakhe chhe ke– ‘‘āvī
(1) kundakundaprabhu dhyān dhare chhe, (2) videhamān sīmandharabhagavān pāse jāy chhe ne (3)
uttamakakṣhānā 1p lekhomān sthān maḷe chhe.
gujarātī bhāṣhāno ochho parichay chhatān bhāṅgītūṭī shailimān dhārmik kakko ne āṅk lakhī
jinamandire darshan karavā jaun chhun; hammeshā moranīṅgaskul hovāthī ane amārā gharathī
koyaḍānī sāthe dhārmik āṅk ne bhāṅgyo–tūṭyo kakko lakhī mokalel chhe.
dhārmikasanskār
PDF/HTML Page 30 of 45
single page version

samajātā rahasyono ukel maḷe chhe, tethī junī ane khoṭī mānyatāo dūr thāy chhe, ne
sāchā dharmano mahimā samajāy chhe. dev–guru–shāstra pratye param bhakti jāge chhe. tathā
bālavibhāgamān āvatī sārī sārī shikhāmaṇ (jevī ke hammeshān bhagavānanā darshan karavā,
rātribhojan chhoḍavun vagere) amārā jīvanamān sārā sanskār pāḍe chhe. ā rīte nānapaṇathī
dharmanā sārā sanskār reḍātā hovāthī āgaḷ jatān khūb lābhakārī thashe–e chokkas chhe.
ā rīte bāl vibhāgathī amane mahān lābh chhe. tethī ja, ‘bālavibhāg’ sharū thayā pachhī
ākhun ‘ātmadharma’ honshathī vāñchīe chhīe.’’
āṅk mokalyā chhe; rachanā bhāvavāḷī chhe. sāthe ek saras majānun chitra mokalyun chhe. jemān
ghanaghor kāḷā vādaḷane bhedīne sonerī kahānasūrya ūgī rahyo chhe te drashya chhe, chitrano
parichay āpatān temaṇe lakhyun chhe ke– ‘‘aho, kāḷā ghanaghor vādaḷārūpī sansāramān, gnān–
jyote jhaḷahaḷatā gurudevarūpī sonerī sūraj amane darshan de chhe. shun adbhut chhe ā drashya!
oho, amārā dhanabhāgya ke āvā gnānīpuruṣhanā amane darshan thayā.’’ (ā chitrane
līdhe uttamakakṣhānā lekhomān pārulaben sthān meḷave chhe.)
(
e bhāv darshāvyā chhe ke pt.. ṭoḍaramallajī jayapuramān 200 varṣha pahelān adhyātmachiṭhṭhī lakhī
rahyā chhe, ane te chiṭhṭhi maḷatān mulatānanā sādharmīo ānandit thāy chhe; te chiṭhṭhi upar
pū. gurudev sonagaḍhamān pravachan āpī rahyā chhe. uttam kakṣhānā pandar nambaramān teonun ā
chitra paṇ sthān meḷave chhe.
lakhel nathī. je sabhye e chitro mokalyā hoy te potānun nām jaṇāvashe to tene
pustakonī bheṭ mokalavāmān āvashe.)
PDF/HTML Page 31 of 45
single page version

gnānīpaṇun sevo, eṭale ke rāganā akartā thaīne gnānabhāvarūp
upadesh āpyo chhe. āchāryadev kahe chhe ke he nipuṇapuruṣho! tame bhedagnānamān pravīṇ thaīne
chaitanyatejamān magna thāo ne rāgādinā kartā–bhoktāpaṇāne chhoḍo.
kartā–bhoktāpaṇun nathī, eṭale shuddhachaitanyane anubhavanār jīv rāgādino kartā–bhoktā
thato nathī; ashuddhaātmāne anubhavanāro mithyādraṣhṭi ja rāgādino kartā–bhoktā thāy
chhe. ām jāṇīne mumukṣhujīv agnānīpaṇun chhoḍe chhe ne gnānīpaṇāne seve chhe. kaī rīte
gnānīpaṇāne seve chhe? –ke shuddha chaitanyatejamān magna thaīne samyaktvādirūp pariṇame chhe, –
e rīte gnānī thaīne rāgādinā akartā thāy chhe.
PDF/HTML Page 32 of 45
single page version

PDF/HTML Page 33 of 45
single page version

shuddhasvabhāvarūp pariṇamato thako gnānano ja kartā thāy, gnān sāthe ānandanun vedan chhe.
rāgādine potāthī judā paṇ jāṇe ane vaḷī teno kartā–bhoktā paṇ thāy–em banī
shake nahi. jeno kartā –bhoktā thāy tenāthī potānī bhinnatā kem jāṇe? rāgano je
chothā guṇasthānanā dharmīne dashā! hajī to ātmā jaḍanī sharīranī kriyā kare ne tenāthī
dharma thāy–e vāt to kyān gaī? ahīn to kahe chhe ke sharīr ke tenī kriyā to ātmāmān
chhe ja nahi, rāganī kriyā paṇ gnānamān nathī. gnānakriyā te ja ātmānī kriyā chhe. te
gnānakriyārūpe pariṇamato gnānī siddhabhagavānanī jem rāgādino akartā chhe. ā
akartāpaṇānī apekṣhāe tene mukta ja kahyo chhe.
shuddhachaitanyanā ānandane bhogavavāmān magna thaī chhe. te shuddhapariṇatinī apekṣhāe rāgādi
parabhāvo chhe te paradravyanī sāmagrī chhe. te shuddha chaitanyavastunī sāmagrī nathī. enāthī
rahit shuddhachaitanyane anubhavato gnānī ‘
vagaranā, ane ā kahe ke hun rāgavaḍe siddhapadane sādhun–to eṇe to siddhabhagavān karatān
viruddha potānun svarūp mānyun. bhāī, jem siddhabhagavānamān rāg nathī tem ā ātmānā
svarūpamān paṇ rāg nathī, rāganun kartā–bhoktāpaṇun gnānamān nathī, –em anubhavamān le
atīndriy ānandane te anubhave chhe. rāg bākī rahyo chhe tene gnānanī sāthe nathī
bheḷavatā, paṇ potānā svarūpathī bhinnapaṇe tene jāṇe chhe. āvā ātmāno anubhav te
mokṣhamārga chhe. āvā anubhav vagar mokṣhamārga thato nathī.
PDF/HTML Page 34 of 45
single page version

eṭale gunhegār chhe, ātmāmān to gnān–ānand ne sukh bharyā chhe, paṇ kāī temān rāg–
dveṣh ke duḥkh nathī bharyā. tethī shuddhaātmānā anubhavamān dharmīne ānandano ja bhogavaṭo
ekāek svargavās pāmī gayā chhe. teo āphrikāthī deshamān āvelā ne vīñchhīyā
janmotsavamān temaṇe khūb umaṅgathī bhāg līdho hato. amane paradeshamān rahenārane
āvo avasar pharī kyāre āve! evī bhāvanāthī vaishākh sud bījane divase
gurudevane āhāradānano paṇ khās lābh līdho hato.
mukāme tā.6–6–68 nā roj svargavās pāmyā chhe. temane pū. gurudev pratye ghaṇo
bhaktibhāv hato, ne thoḍā vakhat pahelān jetapur gurudev padhāryā tyāre temaṇe
utsāhathī lābh līdho hato.
PDF/HTML Page 35 of 45
single page version

mokalī devāmān āvyo chhe. tathā te sivāyanā
āvel, temane darekane paṇ dhanyavād sāthe
bhegun
bālavibhāganā bāḷakoe ja lakhelun sāhitya
thashe. pharīne navīn yojanā raju thāy tyāre
chārja anusār pandar paisā lagāḍavā joīe)
paḍel hashe. –ā māṭe dilagīr chhīe. navā
PDF/HTML Page 36 of 45
single page version

chhand, pa–chāl ane 6–harigīt, e pramāṇe chha prakāranā ḍhāḷamān chha prakaraṇo chhe.
athavā mithyātvādi shatruothī ātmānī rakṣhā karavānā upāyanun āmān
varṇan chhe eṭale mithyātvādithī rakṣhā karavā māṭe ā shāstra ḍhāḷ samān chhe.
paṇḍit shrī daulatarāmajīe potānī shakti pramāṇe shāstrono nīchoḍ karīne
ā chhaḍhāḷāmān gāgaramān sāgaranī jem bharyo chhe, pūrvāchāryonā kathanaanusār
shāstranā rahasyanī ghaṇī vāt āmān mukī chhe. svāmī kārtikeyānuprekṣhānī
sansāraanuprekṣhāmān paṇ chāragatinān duḥkhonun varṇan ā ja shailīthī āve chhe,
tene anusarīne ā chha ḍhāḷāmān lakhyun hoy em lāge chhe. ā chhahaḍhāḷā
pāṭhashāḷāomān pāṭhyapustak tarīke paṇ prasiddha chhe; ghaṇā jaino te kaṇṭhastha paṇ
kare chhe. navanītabhāī jhaverīnī māṅgaṇīthī tenā upar ā pravachano sharū thāy
chhe. temān pratham vītarāg–vignānane namaskār karīne maṅgalacharaṇ kare chhe–
शिवस्वरुप शिवकार नमुं त्रियोग सम्हारिके।।१।।
ā shlokamān soraṭhā–rāg chhe, tenī gāvānī khās halak chhe. shāstrakār ā
maṅgaḷashlokamān arihant bhagavānanā vītarāg–vignānane namaskār karatān kahe chhe ke–
vītarāg–vignānarūp kevaḷagnān te traṇ bhuvanamān sār chhe–uttam chhe, te shivasvarūp
eṭale ke ānandasvarūp chhe, ane shivakār eṭale ke mokṣhanun karanār chhe. āvā sārabhūt
vītarāg–vignānane hun traṇe yoganī sāvadhānīpūrvak namaskār karun chhun.
PDF/HTML Page 37 of 45
single page version

vītarāg–vignān pragaṭī gayun chhe. āvun vītarāgī–vignān te ja mokṣhanun kāraṇ chhe, te ja
jagatamān uttam ane māṅgaḷik chhe. rāg taraphanī sāvadhānī chhoḍīne ane āvā
vītarāg–vignān pratye sāvadhān thaīne, teno ādar karīne tene namaskār karīe chhīe.
vītarāg–vignānane namaskār karyā temān anantā arihant bhagavantone namaskār āvī
jāy chhe, kemake badhāy arihant bhagavanto vītarāg–vignānasvarūp chhe. koī arihantanun
nām bhale na līdhun paṇ ‘vītarāg–vignān’ kahyun temān badhāy arihanto āvī gayā;
badhāy pañchaparameṣhṭhī bhagavanto paṇ vītarāg–vignānarūp chhe, eṭale vītarāg–vignānane
namaskār karatān temān badhāy pañchaparameṣhṭhī bhagavanto āvī gayā.
pt.. shrī ṭoḍaramallajīe paṇ mokṣhamārga–prakāshakanā maṅgalācharaṇamān
vītarāgavignānane namaskār karyā chhe–
vignān ja sārarūp hitarūp chhe, sarvatra te ja uttam chhe, te ja prayojanarūp chhe. jem
PDF/HTML Page 38 of 45
single page version

tem ahīn traṇ bhuvanamān sār evā vītarāg–vignānane maṅgaḷarūpe namaskār karyā chhe.
aho, vītarāg vignān te ja jagatamān sār chhe–te ja sārun chhe, e sivāy shubharāg ke
puṇya te kāī sārarūp nathī, te uttam nathī; rāg–dveṣh rahit evun kevaḷagnān ja uttam
ane sārarūp chhe. dharmātmāne kevaḷagnān joīe chhe–eṭale tene yād karīne vandan kare chhe ne
tenī bhāvanā bhāve chhe.
shrīmad rājachandrajī paṇ chhellā kāvyamān sarvagnapadane yād karatān kahe chhe ke–
mūḷ shuddha te ātmapad sayogī jinasvarūp.
te vītarāgī vignān chhe. ‘vītarāg’ kahetān samyak chāritra āvyun, ne ‘vignān’ kahetā
samyaggnān ne samyagdarshan āvyā; ā rīte vītarāg–vignānamān samyagdarshan–gnān–
chāritra samāī jāy chhe. āvun vītarāgavignān shivasvarūp chhe, ānandasvarūp chhe,
maṅgalarūp chhe; pūrṇagnān ne pūrṇa ānandasvarūp evun kevaḷagnān te mahān sārabhūt chhe. ne
sādhakane je anshe vītarāgavignān chhe te paṇ ānandarūp chhe, te pūrṇānandarūp mokṣhanun kāraṇ
chhe. juo, sharūātathī ja vītarāg vignānane mokṣhanā kāraṇ tarīke batāvyun; paṇ
shubharāg te mokṣhanun kāraṇ chhe–em na kahyun. ā rīte mokṣhanā kāraṇarūp evā vītarāgī
vignānane ja sārarūp samajīne tene hun namaskār karun chhun; ‘sāvadhānīthī’ eṭale ke te
taraphanā udyamapūrvak namaskār karun chhun. rāgathī judo paḍīne ane shuddhasvabhāvanī sanmukh
thaīne, āvī nishchay sāvadhānīpaṇe eṭale nirmohīpaṇe sarvagnane namaskār karun chhun; ne
bahāramān shubharāganā nimittarūp man–vachan–kāyānī sāvadhānī chhe.
PDF/HTML Page 39 of 45
single page version

vītarāg ja hoy chhe, rāgavāḷun hotun nathī, e vāt paramātmaprakāshamān vāramvār
‘vītarāg svasamvedan’ em kahīne samajāvī chhe. sādhakabhūmikāmān rāg ho bhale paṇ tenun
kevaḷagnānanī vāt chhe. aho, jagatamān je koī jīv potānun hit karavā chāhato hoy
teṇe pūrṇa kevaḷagnān pad ja namavā yogya chhe, te ja ādaravā lāyak chhe, tene ja hitarūp
samajīne te pragaṭ karavā yogya chhe. sarvagnapadano achintya apār mahimā jāṇīne mārun
antaravalaṇ te vītarāg vignān taraph ḍhaḷe chhe name chhe.
rāg vagar ek samayamān traṇakāḷ traṇalokane jāṇe–evun jenun sāmarthya chhe te paryāy
ātmāmānthī ja pragaṭe chhe. ām shraddhāmān laīne oḷakhāṇapūrvak vītarāgavignānane jeṇe
apūrva maṅgaḷ chhe, te sārarūp chhe.
nīkaḷe tem nathī. gnānīoe jagatanā sarve tattvone jāṇīne tenun mathan karatān temānthī
shuddha chaitanyanā kevaḷagnānarūpī mākhaṇ tāravyun. tene ja sārarūp jāṇyun. anrtadhyānavaḍe
chaitanyane valovīne munioe vītarāg vignānarūp sār kāḍhyo. bākī bāhyadraṣhṭi jīvo
rāgathī pār evā vītarāg vignānane teoe jāṇyun nahi. vītarāg vignānane sārarūp
oḷakhīne tenun bahumān karavun te maṅgaḷ chhe.
pragaṭ karavā māṭe tenī pratīt karīne vandan ane ādar karīe chhīe. ā rīte
sarvagnadevanī shraddhā ane bahumānapūrvak shāstranī sharūāt thāy chhe.
PDF/HTML Page 40 of 45
single page version

sanmukh thatān vītarāgatā thāy chhe. –ā rīte dravya–guṇ–paryāyanī ekatāmān vachche
vaḍe jīvatā ātmāne koī haṇī shake nahi.
āpe to te shaktipramāṇe āpyun na kahevāy.
kariyāvaramān so–baso rūā. āpe to te kāī shaktipramāṇe na kahevāy. tyān ochhun
maḷatān apamān lāge chhe! to he bhāī! tārā ātmānī shaktimān anant
sāmarthyavāḷī kevaḷagnānalakṣhmī chhe, temānthī anantamā bhāganun gnān ja tun tārī
paryāyamān āpe chhe, to te shaktipramāṇe āpyun na kahevāy. –te to anantamā bhāganun
pūrṇa tākāt paryāyamān pragaṭ kare teṇe shakti pramāṇe āpyun kahevāy.
tevun kārya pragaṭe chhe; te kārya dvārā ja kāraṇano svīkār thayo chhe. ām kāraṇ–kāryanī sandhi chhe.
dariyāmān ḍubakī mārīne ratno kāḍhe, tem chaitanya–dariyāmān anubhavarūpī ḍubakī
mārīne ā achintya ratno āchāryadeve jagat samakṣha mukyān chhe.