Atmadharma magazine - Ank 297
(Year 25 - Vir Nirvana Samvat 2494, A.D. 1968)
(simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 2 of 3

PDF/HTML Page 21 of 45
single page version

background image
: 18 : ātmadharma : aṣhāḍ : 2494 :
vanchakao sathae vatachata anae tattvachar
(sarve jignāsuono priy vibhāg)
prashna:– ātmā arūpī chhe, to te kaī rīte dekhāy? (premakumār jain, nan 319)
uttar:– atīndriyagnānamān arūpīne paṇ jāṇavānī tākāt chhe. arūpī vastu āṅkhathī na
jaṇāy, parantu atīndriyagnānathī to jarūr tene jāṇī shakāy.
sa. nan.106 (mumbaī) : shraddhā ane darshanaupayog vachchenā bhed sambandhī prashna koī
jāṇakār sāthe rūbarū charchavāthī samajāshe. ā vibhāgane māṭe e charchā sūkṣhma paḍe.
sa. nan.246 (goṇḍal) bhūtakāḷ karatān bhaviṣhyakāḷanī paryāyo anant guṇī chhe.
te bābat tame pūchhayun; te sambandhī sūkṣhma charchā vistārathī to ahīn nahīn charchīe,
paṇ ṭūṅkāmān siddhāntanī ek gaṇatarī āpīe chhīe–
jīvanī saṅkhyā– bhūtakāḷanān samayo karatān anantagaṇī.
jīvanī saṅkhyā– bhaviṣhyakāḷanā samayo karatān anantamān bhāge.
ā uparathī, jo tame gaṇītamān pravīṇ hasho to tarat khyālamān āvī jashe ke
bhūtakāḷ karatān bhaviṣhyakāḷ anant gaṇo chhe; eṭale bhūtakāḷ karatān
bhaviṣhyakāḷanī anantagaṇī paryāy thavānun sāmarthya vastumān chhe.
prashna:– mahāvīr bhagavāne lagna karyā hatā ke nahīn? (hasamukh jain, jāmanagar)
uttar:– nā.
prashna:– anantavār āpaṇe manuṣhya–avatār pāmyā tyāre satpuruṣh ane sadupadesh maḷ‌yā
hashe ke nahīn?
uttar:– bhāī, jagatamān to satpuruṣh sadāy chhe, paṇ jyāre pote temane oḷakhe ane
temanā upadeshane samajīne ātmagnān kare, tyāre potāne satpuruṣh ane sadupadesh
maḷ‌yā kahevāy. jem uttam bhojan to sāme paḍayun hoy paṇ pote khāy nahīn to
bhūkh maṭe nahi; pote khāy to bhojan maḷ‌yun kahevāy, tem satpuruṣhane pote

PDF/HTML Page 22 of 45
single page version

background image
: aṣhāḍ : 2494 : ātmadharma : 19 :
na oḷakhe to potāne lābh thāy nahi. pote oḷakhīne lābh lye to kharekhar
satpuruṣh maḷ‌yā kahevāy.
prashna:– āpaṇe sūtī vakhate vītarāgadevanun (pañch parameṣhṭhīnun) nām shā māṭe laīe chhīe?
uttar:– kemake potāne temanā jevā thavun chhe, vītarāg thavānī potānī bhāvanā chhe eṭale
sūtā ūṅghamān paṇ e ja bhāvanānun raṭaṇ rahyā kare, tethī ṇa mokakār mantra
bolīne sūtān ne ūṭhatān pañch parameṣhṭhīne yād karīe chhīe. bandhuo, sūtān ne
ūṭhatān pañch parameṣhṭhī bhagavānane yād karavānī ṭev pāḍajo.
rājakoṭathī navā sabhyo lakhe chhe – ‘‘ātmadharmano bālavibhāg dar mahine ghaṇā
rasapūrvak vāñchīe chhīe, ane jīv tathā sharīranī bhinnatā viṣhe vadhu ne vadhu
gnān meḷavavā utsuk chhīe. ātmadharmanā sampādakīy lekhamān, jain pāṭhashāḷā sharū
karavā māṭe āpano vichār ghaṇo ja āvakāradāyak chhe, ane ā aṅge atrenā
vaḍīlonun ame dhyān dorel chhe. jainapāṭhashāḷā kharekhar amārā jevā alpagna
bāḷakomān dharmasanskāronun sīñchan karashe ane gnān khīlavashe. bālavibhāgadvārā
nānapaṇathī bāḷakomān ātmagnānanī laganī lagāḍavā badal abhinandan!
–prakāshachandra tathā dhīrīshakumār.
prashna:– kevā pāp karavāthī jīvane narakamān javun paḍe? ne jīvane sansāramān kem rakhaḍavun
paḍe chhe? (paṅkaj jain nan.180)
uttar:– bhāīshrī, ātmānun agnān e ja sauthī moṭī bhūl chhe, ne tene līdhe jīv
sansāranī chāre gatimān rakhaḍe chhe. narakamān javun paḍe evā pāp agnānīne ja
bandhāy chhe. māṭe narakanī kharī bīk hoy to agnān chhoḍīne ātmagnān karavun
joīe.
kevā pāp karavāthī narakamān javun paḍe–em tame pūchhayun, enā karatān tame
em kem na pūchhayun ke ‘shun karavāthī mokṣhamān javāy? ’ –jo tame em pūchhayun hot
to teno uttar em maḷat ke ‘samyagdarshan–gnān–chāritranī upāsanā karavāthī
mokṣha pamāy chhe.
prashna:– nigodanā duḥkhonā varṇanamān kahyun chhe ke ek shvāsoshvāsamān 18 vār janmamaraṇ
kare chhe : to janma–maraṇ kare temān duḥkh shun? (sa. na.180)

PDF/HTML Page 23 of 45
single page version

background image
: 20 : ātmadharma : aṣhāḍ : 2494 :
uttar:– bhāī, ek shvāsoshvāsamān 18 vakhat janmamaraṇ thāy evo sanyog to evā
jīvane ja hoy chhe ke jene andar tīvra moh hoy...e tīvra mohanun ja tene tīvra
duḥkh chhe, ne e duḥkh samajāvavā sanyogathī kathan karavāmān āvyun chhe–kemake
sāmānya jīvone e rīte ja duḥkhano khyāl āve chhe. bākī to siddhonun sukh jem
īndriyagamya nathī, tem ekendriy jīvonun mahāduḥkh paṇ īndriyagamya nathī.
bhāvamaraṇanī tīvratā hoy tyān ja dravyamaraṇanī evī tīvratā (18 vār
janmamaraṇ) hoy chhe; jene bhāvamaraṇ nathī evā nirmohī jīvone dravyamaraṇ paṇ
hotun nathī. mokṣha thāy tene maraṇ nathī kahevātun. eṭale janma–maraṇ vagerenān je
tīvra duḥkho varṇavyā chhe tyān tenī sāthenā tīvra bhāvamaraṇanun ja e duḥkh chhe. –
em samajavun.
prashna:– kayā bhagavān kailāsagirī parathī mokṣha pāmyā? (hasamukh jain, prāntīj)
uttar:– r̥uṣhabhadev bhagavān. (namo r̥uṣhabh kailās pahāḍan)
prashna:– (1) bharat ane airavatakṣhetramān 24–24 tīrthaṅkaro chhe ne videhamān 20 tīrthaṅkaro
chhe–enun shun kāraṇ? (akalaṅk jain, nan 444 sābalī)
uttar:– bhāīshrī, āpaṇā bharatamān ke airavat kṣhetramān jyāre 24 tīrthaṅkaro thāy chhe
eṭalā vakhatamān videhakṣhetramān to vīs nahi parantu asaṅkhyātā tīrthaṅkaro thāy chhe.
ahīn r̥uṣhabhadevathī māṇḍīne mahāvīr tīrthaṅkar thayā tenī vachchenā kāḷamān videhamān
asaṅkhyātā sīmandhar bhagavanto thaī gayā. videhamān je vīs tīrthaṅkaro kahevāmān
āve chhe te to ‘shāshvat’ eṭale ke eṭalā tīrthaṅkar bhagavanto to pāñch videhamān
sadāy hoy ja. temān vachche bhaṅg na paḍe. jem bharatakṣhetramān to atyāre tīrthaṅkar
nathī, paṇ videhamān tīrthaṅkar na hoy evun kadī na bane. koīvār pāñchavidehamān
ek sāthe 160 tīrthaṅkaro paṇ vartatā hoy chhe. ā bābatano abhyās karasho to
visheṣh ghaṇun jāṇavānun maḷashe.
prashna:– (2) vīs tīrthaṅkar bhagavantonā chihna shun chhe?
uttar:– bharatakṣhetranā pahelā tīrthaṅkar r̥uṣhabhadevanun je chihna, te ja videhanā pahelā tīrthaṅkar
sīmandharanāthanun chihna, tyārapachhī anukrame chihna ā pramāṇe chhe– (2) hāthī

PDF/HTML Page 24 of 45
single page version

background image
: aṣhāḍ : 2494 : ātmadharma : 21 :
(3) mr̥ug (4) markaṭ (pa) sūrya (6) chandra (7) sinh (8) gaj (9) sūrya
(10) chandra (11) shaṅkh (12) vr̥uṣhabh (13) padma (14) chandra (1p) sūrya
(16) vr̥uṣhabh (17) haraṇ (18) chandra (19) svastik (20) padma.
(juo, jinendrastavanamañjarī pānun : 86 thī 93 trījī āvr̥utti)
(ā lakṣhaṇomān eṭalī visheṣhatā chhe ke chandra lakṣhaṇ chār bhagavantonun chhe,
e ja rīte sūrya traṇ bhagavantonun lakṣhaṇ chhe, vr̥uṣhabh paṇ traṇ bhagavantonun lāñchhan
chhe; padma ane hāthī e be bhagavantonun lakṣhaṇ chhe. āmān 17mā bhagavānanun chihna
spaṣhṭa nathī samajātun paṇ lagabhag haraṇ hoy tevun lāge chhe; eṭale te paṇ be
bhagavantonun chihna thayun. –ām ekandar mātra dash prakāranān chihnomān vīse
bhagavantonun lāñchhan āvī jāy chhe.)
prashna:– (3) rāg–dveṣh jīvanī paryāy chhe ke pudgalanī?
uttar:– jīvanī.
B.Sc. uparānt LL.B. no abhyās karatān ek navā sabhya āmbānun jhāḍ
(sabhya– patrakamān) dekhīne ānandathī lakhe chhe ke–kārḍa joīne ghaṇo ānand thayo;
kāraṇ ā varṣhe āmbā to moṅghā hatā parantu bālavibhāganun āmbānun jhāḍ ghare
beṭhā āvyun; ane te āmbā (samyagdarshanādi) bāre mās phaḷe ne bāre mās
khavāy, temān sījhan jovānun rahetun nathī. āvā āmbā khāvā māṭe jarūr
puruṣhārtha karashun.
praphūlla jain, mumbaī.
ātmānī ūrdhvatā
adbhut gnānavaibhavavāḷo ātmā trilokano sār chhe, badhā padārthomān
ātmānī ūrdhvatā chhe, kemake ātmā na hoy to jagatane jāṇe koṇ? jagat
chhe–em tenā astitvano nirṇay ātmānā astitvamān ja thāy chhe.
jagatano jāṇanār evo je gnānasvarūp ātmā, tenā astitvanā svīkār
vagar jagatanā koī padārthanā astitvano nirṇay thaī shake nahīn. māṭe badhā
padārthomān ātmānī ūrdhvatā chhe.

PDF/HTML Page 25 of 45
single page version

background image
: 22 : ātmadharma : aṣhāḍ : 2494 :
mokṣhamārga eṭale atīndriy sukhano anubhav
(dharmātmānī mokṣhasādhanānun uttam varṇan)
(samayasār–kalash : 190–191)

nirvikalpa gnān–ānandasvarūp ātmā tenā anubhavarūp shuddhapariṇati te ja
mokṣhamārga chhe. samyagdraṣhṭi jīvo ashubh ane shubh bannethī pār thaīne atīndriyasukhanā
anubhavasahit mokṣhamārgane sādhe chhe. mokṣhamārgamān shuddhasvabhāvanā anubhavano ja udyam
chhe. rāgamān rokāy teṭalo pramād chhe, te to bhār chhe–bojo chhe. sarva rāganā bhārathī
haḷavo thaīne atīndriyasukharūp amr̥utanā pravāhamān magna thāy chhe te jīv mokṣhano udyamī
chhe. are, ashubh to chhoḍayā, paṇ shubharāgamān rokāy to mokṣha kem sadhāy?
je chaitanyanā anubhavanun kārya chhoḍīne ākho di’ bījā kāryonā vikalpo karyā
kare chhe te āḷasu chhe, pramādī chhe, anubhavane māṭe te udyamī nathī paṇ shithil chhe.
dharmātmā to bāhya kāryothī vimukh thaīne shuddhachaitanyanā atīndriyasukhanā anubhavamān
magna thayā chhe, ne evā svabhāvanā udyamavaḍe te mokṣhane sādhe chhe. mokṣhanī sādhanā to
atīndriyasukhanā anubhavavāḷī chhe, vikalpa vaḍe te sādhanā thatī nathī. khūb
shubhavikalpo karyā karavāthī mokṣhamārga thaī jāy–em banatun nathī. ahīn to kahe chhe ke
shubharāgamān paḍayo rahe to tun pramādī chho...te pramād chhoḍīne mokṣhamārgamān udyamī thā,
eṭale ke shuddhachaitanyanā sukhane anubhavavāmān magna thā. shuddhopayog– pariṇativaḍe ja
mukti thāy chhe.
vītarāgasvarūp ātmā potānā vītarāgabhāvarūp kāryane na kare to te pramādī
chhe; shubharāg te paṇ pramādano prakār chhe, te ashuddhatā chhe, āḷas chhe. shuddhaupayog te ja
ātmānī jāgr̥utī chhe, temān ja ānand chhe. rāg to parāshritabhāv chhe, temān ākuḷatā chhe.
mokṣhamārga to ātma–āshrit shuddha pariṇām chhe. shubharāg to mohapariṇām chhe, ne
mokṣhamārgarūp dharma te to nirmohapariṇām chhe. moh–rāg–dveṣharahit shuddha pariṇāmane ja
bhagavāne jinashāsan kahyun chhe, tene ja jain dharma kahyo chhe; rāgane jinashāsanamān dharma
nathī kahyo, tene to moh kahyo chhe.
are, āvā shuddhapariṇāmarūp dharmane jāṇe paṇ nahi ne āḷasu thaīne rāgamān ja
paḍyā rahe tene mokṣhamārga kyāthī sadhāy? rāg to ashuddhatā chhe temānthī shuddhatā kem
āvashe? rāgane anubhavanāro jīv ashuddha chhe, shuddhachaitanyane anubhavanāro

PDF/HTML Page 26 of 45
single page version

background image
: aṣhāḍ : 2494 : ātmadharma : 23 :
jīv shuddha chhe. āvā shuddhamārgano evo draḍh nirṇay karavo joīe ke koīthī ḍage nahi.
niḥshaṅk nirṇayanā jore mārga sadhāy chhe. ā ja prakāranā mārgathī dharmī jīvo mokṣhane sādhe
chhe. shuddhopayogavaḍe jyān svarūpamān magna thāy chhe ke tatkāḷ te mokṣhasukhane anubhave chhe.
rāgarūpī pramādamān to kaṣhāyanā bhārathī bhārepaṇun chhe–bojo chhe, ne shuddhasvarūpano
anubhav to chetanārasathī bharelo chhe, ānandarasathī nirbhar chhe. bhār to bannemān chhe–
ekamān kaṣhāyano bhār chhe, bījāmān shāntino bhār chhe. rāgī prāṇīne rāganī vātamān ras
āve chhe, dharmātmāne ātmānā anubhavanī charchāmān ras āve chhe. are, je chaitanyanā
anubhavanī vārtāmān paṇ āvo ānand, te chaitanyanā sākṣhāt anubhavanā ānandanī to
shun vāt ! āvā ānandane anubhavatān–anubhavatān dharmātmā mokṣhamān chālyā jāy chhe.
* * *
mokṣhamārga eṭale niraparādh nirdoṣh bhāv, temān rāg–dveṣh–mohano abhāv chhe.
jeṭalā rāg–dveṣh–mohabhāv sthūl ke sūkṣhma, ashubh ke shubh, te badhāy aparādh chhe,
temanāthī rahit mokṣhamārga chhe. je aparādh hoy te mokṣhanun kāraṇ kem thāy? –te to
bandhanun ja kāraṇ chhe. shubharāg samyagdraṣhṭino hoy topaṇ te kāī mokṣhanun kāraṇ nathī.
mokṣha pūrṇa atīndriy sukharūp chhe ne teno upāy paṇ atīndriy sukhamay chhe.
shuddhapariṇativaḍe je shuddhachidrūpano anubhav te mokṣhamārga chhe. rāganā sahāre te anubhav
thato nathī, shuddhatānā sahāre ja te anubhav thāy chhe. te anubhavamān atīndriy sukhanun
pūr vahe chhe, temān dharmī magna chhe.
anubhavadashāvaḍe dharmīne shuddha chetanā ane sukhano pravāh vahe chhe; tenā vaḍe sakaḷ
karmono kṣhay karīne te pūrṇa atīndriyasukharūp mokṣhane pāme chhe. mokṣhanun kāraṇ mokṣhanī
jātanun ja hoy chhe, enāthī viruddha nathī hotun kāraṇ ne kārya ek jātanā hoy, viruddha na
hoy, pūrṇa sukharūp mokṣhanun kāraṇ samyagdarshan te paṇ sukhanā pravāhathī bharelun chhe. chothā
guṇasthānanun samyagdarshan paṇ atīndriy sukhathī sahit chhe. sukhanā anubhav vagaranun
samyagdarshan hoī ja na shake.
mokṣha ane mokṣhano mārga svadravyane āshrit chhe. par dravyanā āshraye ashuddhatā
thāy chhe, svadravyanā āshraye shuddhatā thāy chhe. gnānamātra bhāv ja hun chhun evī pratītamān
rāganā anshaney dharmījīv bheḷavatā nathī. chothā guṇasthānathī sarvagnano mārga sharū thāy
chhe; tyānthī ja shuddha chaitanyanā amr̥utano pravāh sharū thāy chhe, ānandanun pūr vahe chhe. āvo
anubhav te mokṣhamārga chhe.
*

PDF/HTML Page 27 of 45
single page version

background image
: 24 : ātmadharma : aṣhāḍ : 2494 :
avalaokana vaishākhamāsanī īnāmī yojanāmān kone lakhyun ne shun lakhyun
tenun avalokan ahīn āpīe chhīe.
(gatāṅkathī chālu)
jāmanagarathī jayendra, harīsh, mahesh ane gīrīsh ( nan. 1008, 1410–11–12) e chāre
sabhyoe mokalelā sanyukta lakhāṇamān dharmanā āṅk tathā kakko (adhūrā), koyaḍā tathā
bālavibhāgathī lābh–enun lakhāṇ mokalel chhe; uparānt avināshī ātamarāmanun ek
sādun chhatān bhāvavāhī chitra mokalyun chhe. (darek bāḷak potānun lakhāṇ potānā hāthe ja
lakhīne mokale e khās (īchchhanīy chhe.)
sa.nan.1008 lakhe chhe ke – ) ‘‘bālavibhāg–nām vāñchatā em lāge ke nānā bāḷako
māṭe ja e hashe. hā, bāḷako māṭe kharun, paṇ enā vāñchanathī nānā–moṭā saune lābh
thāy chhe. jīvananun antim dhyey shun ?–mokṣha; te māṭe shun karavun joīe? –ātmānī sāchī
samajaṇ. sādhya siddha karavā māṭenun sādhan maḷatān kone ānand na thāy! bāḷavibhāg
nānapaṇathī ja bāḷakomān dhārmik sanskār pāḍe chhe ane bāḷakone ras paḍe tevā dhārmik
pustako bheṭ āpīne temano utsāh vadhāre chhe. ‘kūmaḷī ḍāḷīo vāḷīe tem vaḷe’ te
rīte bāḷakone jo sharūātathī ja dharmasanskār taraph vāḷavāmān āve to bhaviṣhyamān dharmane
te kadī bhūlashe nahīn. dharma vagar bhav nakāmo chālyo na jāy–te māṭe nānapaṇathī ja
bāḷakomān dharma pratyeno prem ane utsāh jagāḍanār ātmadharma tenā bālavibhāg dvārā
bhaviṣhyanī peḍhī māṭe kharekhar mārgadarshak banī rahyo chhe.
(जयजिनेन्द्र)
īndorathī mīrāmben em. jain (sa.nan. 741) temaṇe bālavibhāgathī lābhano nibandh,
dhārmik kakko ane koyaḍā uparānt jain jhaṇḍānun sundar chitra (bāḷapothī anusār) karīne
mokalyun chhe. sāthe ek hindī–doharāmān lakhe chhe ke–
दो एकम दो, दो दूनी चार।
मोक्षके लिये सदा रहो तय्यार।।
dhrāṅgadhrāthī sa. nan. pa43 rājeshrībene dhārmik kakko tathā ātmadharmamānthī shodhī kāḍhelī
keṭalīk lakhī mokalī chhe :–
(1) man hoy to māḷave javāy mumukṣhu hoy to mokṣhe javāy
. (2) paḍī paṭoḷe bhāt, phāṭe paṇ phīṭe nahi, lāgyo ātamaraṅg....mare paṇ mīṭe nahi.
(3) arīsāmān jevun hoy tevun jhaḷake, gnānamān gneyo hoy tevā jaṇāy.
dilhīthī dīpak jain (nan.166) jeone gujarātī kāchun pākun āvaḍatun hovā chhatān

PDF/HTML Page 28 of 45
single page version

background image
: aṣhāḍ : 2494 : ātmadharma : 25 :
utsāhathī bālavibhāgamān hammesh ras lye chhe, temaṇe dhārmik kakko lakhī mokalyo chhe;
jemānnā keṭalāk vākyo ā aṅkanā kakkāmān āvel chhe.
lāṭhīthī bharatakumār jain No 640) ek koyaḍā sāthe nīche mujab suvākyo lakhī
mokale chhe –
C
mandharTrthaṅkar Vdehamān Brāje chhe.
arihantPtā ne Gnavāṇī mātāno jay ho. kānGsvāmīnī Ogaṇ ACmī janmajayanT
V
chhīyāmān thaE.
bhagavānane goto
chār akṣharanun nām chhe, te ek bhagavān chhe;
pahelā ane chothā akṣharamān jaṅgal chhe. trījā ane chothā akṣharamān moṭāī chhe. trījo
chotho ne pahelo akṣhar temān manuṣhya chhe. chothāne pahelā akṣharamān navanidhān chhe.
– shodhī kāḍho e tīrthaṅkaradevane. (koyaḍo mokalanār bharatakumār jain lāṭhī)
shaileshakumār dhīrajalāl jain nan 4pa2 lāṭhī : temaṇe dharmano kakko tathā 1 thī 100
sudhīnā āṅkanī rachanā lakhī mokalī chhe. keṭalāk aṅkonī vākyarachanā ane bhāvanā banne
sundar chhe.
kheḍabrahmāthī sa. nan. 49 lakhe chhe ke–
‘‘bālavibhāganā sabhya thavāthī ame rātre khāvānun bandh karyun, sīnemā jovānun
paṇ chhoḍī dīdhun, ane dharmamān ghaṇun jāṇavānun maḷ‌yun. prashno ane javābo vāñchavāthī amane
ghaṇo ānand thāy chhe. amārā bījā mitrone paṇ sabhya banāvavānun man thāy chhe. amane
bheṭ maḷatī chopaḍī (darshanakathā bhagavān r̥uṣhabhadev, bhagavān mahāvīr vagere) vāñchīne
ānand thāy chhe. mane dharmanā chitrono shokh chhe; ame ātmadharma vāñchīe chhīe. ne
bhagavānanī bhakti karīe chhīe. parīkṣhā hovāthī visheṣh lakhī shakatā nathī. –जयजिनेन्द्र
mumbaīthī devajībhāī ech. jain dhārmik kakko, 1 thī 20 sudhīnā āṅkanī rachanā
keṭalāk doharā tathā ādhyātmik chitro mokalyā chhe. chitro dvārā bhedagnānanī bhāvanā raju
karī chhe ne ek bāḷak potānā chaitanyasvabhāvanun dhyān kare chhe–te dekhāḍyun chhe. kakko ane
āṅkanī rachanā paṇ sundar chhe. temānthī yogya lāgashe te pasand karīne upayog karīshun. thoḍok
namūno–(rāg chopāī jevo)
kakkā kevaḷ gnānasvarūp; khakhā kharo tun ātamarūp.
gagā tun gnānano bhaṇḍār; ghaghā ghaṭaghaṭano jāṇanār.
bhāīshrī dhīrajalāl jain–jeo sonagaḍhamān keṭalok vakhat rahī gayā chhe ne hāl
ugāmeḍīmān skulanā heḍamāstar chhe, temaṇe kāvyashailimān ‘‘suprabhāt’’ lakhī mokalyun chhe,
79mā janmotsav prasaṅge lakhāyel 79 paṅktinā ā kāvyamān umarāḷāmān gurudevanā
janmotsav prasaṅganā suprabhātanun tathā gurumahimānun alaṅkārik varṇan chhe.
amadāvādathī ajayakumārajī (nan.81) e dhārmik kakko temaj āṅk lakhī mokalel

PDF/HTML Page 29 of 45
single page version

background image
: 26 : ātmadharma : aṣhāḍ : 2494 :
chhe. mumbaīthī rājesh en. jain (nan.296) paṇ dhārmik kakko lakhī mokale chhe.
ashokakumār maṇilāl jain (nan.717 temaṇe dhārmik kakko lakhī mokalel chhe, tenī rachanā
sundar bhāvavāḷī chhe.
bharatakumār tathā dīpakakumār vasantarāy jain (nan. 1340–1341) banne bhāīoe 1
thī 10 sudhīnā āṅkadvārā r̥uṣhabhadev prabhunī stuti (r̥uṣhabhadev bhagavānanā
pustakamānthī), tathā vistr̥ut dhārmik kakko lakhī mokalyā chhe, temān dohan sārūn karyun chhe.
uparānt bāhubalī bhagavānanun moṭun chitra pensīlathī dorīne temaṇe mokalyun chhe. nānakaḍā
hāthe chītarāyelā moṭā bhagavānane dekhīne ānand thayo. ā chitrane kāraṇe teo
uttamakakṣhānā īnāmamān sthān meḷave chhe. sāthenā patramān teo lakhe chhe ke– ‘‘āvī
pravr̥uttithī amane khās utsāh male chhe, to har vekeshanamān āvī rīte amārā
bālamitrono ṭāīm āvī dharmapravr̥uttimān rokāy evī yojanā karavā khās āgrahabharī
vinati chhe. jethī amane dharma pratye protsāhan maḷe ne ashubh bhāvathī nivr̥utta thavāy.’’
aṅkaleshvarathī sa. nan.1142 nayanāben jaine bhāvabhīnā traṇ chitro mokalyān chhe–jemān
(1) kundakundaprabhu dhyān dhare chhe, (2) videhamān sīmandharabhagavān pāse jāy chhe ne (3)
ponnūr upar samayasār lakhe chhe–e drashyo chhe. temane chitronā sundar bhāvo badal
uttamakakṣhānā 1p lekhomān sthān maḷe chhe.
nikhīlakumār pratāparāy jain (nan. 961) kalakattā : temane kalakattā jevā dūr shaheramān
gujarātī bhāṣhāno ochho parichay chhatān bhāṅgītūṭī shailimān dhārmik kakko ne āṅk lakhī
mokalyā chhe. sāthe lakhe chhe ke– ‘‘bālavibhāgamān utsāhathī bhāg laun chhun; darshanakathā vagere
bheṭapustako ghaṇā rasapūrvak vāñchyā, ne khūb jāṇavānun maḷ‌yun. mārā janmadivase mane pitāshrī
taraphathī bheṭamān maḷelā rūā.11 hun bālavibhāgane bheṭ mokalun chhun. ahīn rajāne divase hun
jinamandire darshan karavā jaun chhun; hammeshā moranīṅgaskul hovāthī ane amārā gharathī
jinamandir ghaṇun dūr paḍatun hovāthī roj jaī shakatā nathī, paṇ ghare bhagavānanā phoṭā chhe
tenā darshan tathā stuti karīe chhīe. bālavibhāgathī amane bahu ānand āve chhe.
mumbaīthī bharatakumār chandulāl jain (nan.173p) temaṇe sonagaḍhanā sīmandhar
bhagavānanun majānun chitra pensīlathī karī mokalyun chhe. ātmadharmamān āvī gayelā 19
koyaḍānī sāthe dhārmik āṅk ne bhāṅgyo–tūṭyo kakko lakhī mokalel chhe.
borīvalīthī rājuben jain (nan.1138) dhārmik kakko lakhī mokalyo chhe. tathā
hansāben jain (nan.113p) jeo kolejamān abhyās kare chhe, teo ‘bālavibhāgathī mane
lābh’ e viṣhayamān lakhe chhe ke–
‘‘bālavibhāg phakta nānā bāḷako māṭe nathī paṇ kolejīyano paṇ temān bhāg
laī shake chhe–e jāṇīne mane khūb ānand thayo; kāraṇ ke phakta bāḷakomān ja
dhārmikasanskār

PDF/HTML Page 30 of 45
single page version

background image
: aṣhāḍ : 2494 : ātmadharma : 27 :
reḍavānā nathī paṇ te dvārā badhāne shuddha adhyātmagnān maḷe –e hetu chhe.
bālavibhāgadvārā judā judā gāmamān ne deshamān rahelā jinasantānonī (–āpaṇā
sādharmī bhāī–benonī) oḷakhāṇ thāy chhe, te uparānt savāl–javāb dvārā anek na
samajātā rahasyono ukel maḷe chhe, tethī junī ane khoṭī mānyatāo dūr thāy chhe, ne
sāchā dharmano mahimā samajāy chhe. dev–guru–shāstra pratye param bhakti jāge chhe. tathā
bālavibhāgamān āvatī sārī sārī shikhāmaṇ (jevī ke hammeshān bhagavānanā darshan karavā,
rātribhojan chhoḍavun vagere) amārā jīvanamān sārā sanskār pāḍe chhe. ā rīte nānapaṇathī
dharmanā sārā sanskār reḍātā hovāthī āgaḷ jatān khūb lābhakārī thashe–e chokkas chhe.
ā rīte bāl vibhāgathī amane mahān lābh chhe. tethī ja, ‘bālavibhāg’ sharū thayā pachhī
ākhun ‘ātmadharma’ honshathī vāñchīe chhīe.’’
जयजिनेन्द्र
pārulaben vasantalāl jain nan.12pa1 –temaṇe dhārmik kakko tathā 1 thī 100 sudhīnā
āṅk mokalyā chhe; rachanā bhāvavāḷī chhe. sāthe ek saras majānun chitra mokalyun chhe. jemān
ghanaghor kāḷā vādaḷane bhedīne sonerī kahānasūrya ūgī rahyo chhe te drashya chhe, chitrano
parichay āpatān temaṇe lakhyun chhe ke– ‘‘aho, kāḷā ghanaghor vādaḷārūpī sansāramān, gnān–
jyote jhaḷahaḷatā gurudevarūpī sonerī sūraj amane darshan de chhe. shun adbhut chhe ā drashya!
oho, amārā dhanabhāgya ke āvā gnānīpuruṣhanā amane darshan thayā.’’ (ā chitrane
līdhe uttamakakṣhānā lekhomān pārulaben sthān meḷave chhe.)
amadāvādathī pravīṇakumār sī. jain (nan. 44p) tathā vaḍodarāthī mukesh amr̥utalāl jain
(
No.
176p) ane vāṅkānerathī satīshakumār vr̥ujalāl jain (nan.123) temaṇe dareke
dhārmik kakko (adhūro) mokalyo chhe.
sudhīr ratilāl jain (No. 287) adhūro dhārmik kakko, āṅk temaj gurudevanun chitra
mokalyun chhe. gurudev pravachan āpī rahyā chhe te bhāv chitramān upasāvyā chhe.
madrāsathī sa. nan. 720 hasamukh je. jaine mahenatapūrvak chitra taiyār karīne mokalyun chhe–temān
e bhāv darshāvyā chhe ke pt.. ṭoḍaramallajī jayapuramān 200 varṣha pahelān adhyātmachiṭhṭhī lakhī
rahyā chhe, ane te chiṭhṭhi maḷatān mulatānanā sādharmīo ānandit thāy chhe; te chiṭhṭhi upar
pū. gurudev sonagaḍhamān pravachan āpī rahyā chhe. uttam kakṣhānā pandar nambaramān teonun ā
chitra paṇ sthān meḷave chhe.
kheḍabrahmāthī guṇavantalāl amr̥utalāl jain (No..29) mahāvīr bhagavānanun
sundar chitra chītarīne mokalyun chhe.
(koī nānakaḍā sabhye bāhubalī bhagavān ane kundakundāchāryadev e bannenā chitro
(āṅkelā kāgaḷamān, pensīlathī dorelā) mokalyā chhe. chitramān nām–ṭhām ke gām kāī
lakhel nathī. je sabhye e chitro mokalyā hoy te potānun nām jaṇāvashe to tene
pustakonī bheṭ mokalavāmān āvashe.)

PDF/HTML Page 31 of 45
single page version

background image
: 28 : ātmadharma : aṣhāḍ : 2494 :
gnānī kayā bhāve oḷakhāy ?
(bandhabhāv vaḍe gnānī nathī oḷakhātā.
muktabhāv vaḍe gnānī oḷakhāy chhe)
gnānī kevā bhāvamān sthit chhe ne agnānī kevā bhāvamān
sthit chhe, te bannene atyant bhinna oḷakhavā tenun nām
nipuṇatā chhe. āvī nipuṇatā vaḍe agnānane chhoḍīne tame
gnānīpaṇun sevo, eṭale ke rāganā akartā thaīne gnānabhāvarūp
pariṇamo–āvo upadesh chhe.
(kalashaṭīkā–pravachan–kaḷash 197–198)
jīv gnānasvarūp hovā chhatān, agnānabhāve te bhāvakarmano kartā–bhoktā thāy chhe.
te kartā–bhoktāpaṇun ātmāno svabhāv nathī; tethī te maṭāḍavā māṭe vastusvarūpano
upadesh āpyo chhe. āchāryadev kahe chhe ke he nipuṇapuruṣho! tame bhedagnānamān pravīṇ thaīne
chaitanyatejamān magna thāo ne rāgādinā kartā–bhoktāpaṇāne chhoḍo.
prakr̥itisvabhāvamān eṭale rāg–dveṣhamān ja agnānī magna chhe. ane gnānī to
chaitanyasvabhāvamān magna thayo thako te rāg–dveṣhathī virakta chhe. shuddhachaitanyamān rāgādinun
kartā–bhoktāpaṇun nathī, eṭale shuddhachaitanyane anubhavanār jīv rāgādino kartā–bhoktā
thato nathī; ashuddhaātmāne anubhavanāro mithyādraṣhṭi ja rāgādino kartā–bhoktā thāy
chhe. ām jāṇīne mumukṣhujīv agnānīpaṇun chhoḍe chhe ne gnānīpaṇāne seve chhe. kaī rīte
gnānīpaṇāne seve chhe? –ke shuddha chaitanyatejamān magna thaīne samyaktvādirūp pariṇame chhe, –
e rīte gnānī thaīne rāgādinā akartā thāy chhe.
ahā, chaitanyanā ānandano svād chākhe ene parabhāvanun kartā–bhoktāpaṇun rahe
nahi. agnānī ekalā rāgādi vikāranā svādane ja anubhavato thako chaitanyanā

PDF/HTML Page 32 of 45
single page version

background image
: aṣhāḍ : 2494 : ātmadharma : 29 :
ānandasvādane jāṇato nathī, eṭale tene ja ashuddhabhāvathī parabhāvanun kartā–bhoktāpaṇun
chhe. mithyādraṣhṭinā pariṇamanano āvo svabhāv chhe ke rāgādimān ekatvabuddhirūp pariṇame
chhe. gnānī samyagdraṣhṭino āvo svabhāv chhe ke te potānā shuddhachaitanyano ja svāmī thaīne
pariṇame chhe, ashuddhabhāvomān ekatvabuddhirūp pariṇamatā nathī. āvā samyagdraṣhṭine
siddhasamān kahyā chhe. mithyātva te sansār chhe, mithyātva maṭatān jīv potāne siddhasadrash
anubhave chhe.
shubharāg vakhate agnānī rāgane ja anubhave chhe, paṇ gnānapaṇe potāne
anubhavato nathī; tethī te rāgano kartā–bhoktā ja chhe. gnānī to rāg vakhatey potāne
rāgathī bhinna gnānapaṇe oḷakhe chhe, eṭale te rāganā kartā–bhoktā nathī. gnānī
gnānasvabhāvamān nirat chhe ne rāgathī virat chhe. agnānī rāgamān nirat chhe ne gnānathī
virat chhe. gnānīnā gnānapariṇamanamān rāgādinun kartr̥utva nathī. agnānīnā
agnānapariṇamanamān ja rāgādinun kartr̥utva chhe. ahīn to kahe chhe ke rāgādinā kartr̥utvarūp
agnānabhāv te ja sansār chhe. ne rāganā kartr̥utvathī chhūṭelo gnānamayabhāv te muktasvarūp
chhe. siddhabhagavān jem vikārane kartā nathī tem samyagdraṣhṭi paṇ vikārane tanmayapaṇe
karato nathī, tenāthī to te virakta ja chhe. upayogalakṣhaṇarūp ātmā vikārane kem kare?
jeṭalā rāgādi bhāvo chhe te badhāy karma taraphanā bhāvo chhe, ātmānā svabhāv
taraphanā te bhāvo nathī. ātmānā svabhāv taraphanā bhāvo to gnānamay chhe. ām banne
bhāvane bhinna jāṇatā thakā nipuṇ jīvo rāgādinun kartr̥utva chhoḍīne gnānapaṇe ja pariṇame
chhe, ne agnānane chhoḍe chhe. gnānabhāv kāī vikārapaṇe pariṇamato nathī, tethī gnānīnā
gnānabhāvamān vikāranun kartr̥utva chhe ja nahi.
je potāmān rāganun kartr̥utva ja anubhave chhe teṇe shuddhaātmāne dekhyo nathī. e ja
rīte sāmā gnānīātmāne je rāganā kartāpaṇe dekhe chhe teṇe gnānabhāve pariṇamatā
gnānīne oḷakhyā nathī, gnānīne te dekhato nathī, rāgane ja dekhe chhe, bhāī, tāre gnānīne
oḷakhavā hoy to sanyogathī ne rāgathī bhinna evā gnānane dekh. gnānī to
gnānabhāvamān varte chhe; rāgādibhāvamān gnānī vartatā nathī. rāgādi ashuddhabhāvo to
gnānathī chhūṭā paḍyā chhe. tāre gnānīne dekhavā hoy to rāganā akartr̥utvane dekh. rāganā
kartr̥utvane dekhatān tane gnānī nahi dekhāy; temān to rāg ja dekhāshe.
samyagdraṣhṭi kaho ke gnānī kaho, te shun kare chhe ? ke kevaḷ jāṇe chhe eṭale ke mātra
gnānarūpe ja pariṇame chhe, gnān ja hun chhun em vede chhe, paṇ rāgādi ashuddhabhāvone karatā ke
vedatā nathī. ā rīte rāg vagaranun ekalun gnān te muktasvarūp chhe, tethī ‘स हि मुक्त
एव’ te gnānī mukta ja chhe. gnānamān bandhan kem hoy? bandhan to agnānathī ne rāgathī
hoy; paṇ enāthī to gnānī judā paḍī gayā chhe.

PDF/HTML Page 33 of 45
single page version

background image
: 30 : ātmadharma : aṣhāḍ : 2494 :
rāg ane gnānanī bhinnatāne je jāṇe te rāgano kartā–bhoktā na thāy, paṇ
shuddhasvabhāvarūp pariṇamato thako gnānano ja kartā thāy, gnān sāthe ānandanun vedan chhe.
rāgādine potāthī judā paṇ jāṇe ane vaḷī teno kartā–bhoktā paṇ thāy–em banī
shake nahi. jeno kartā –bhoktā thāy tenāthī potānī bhinnatā kem jāṇe? rāgano je
kartā–bhoktā thāy teṇe rāgathī potānī bhinnatā jāṇī nathī.
aho, ahīn to kahe chhe ke jevā nirvikār siddhabhagavān chhe tevo ja nirvikār
samyagdraṣhṭi chhe, samyagdraṣhṭinun gnān paṇ ashuddhatānā kartā–bhoktā vagaranun chhe. juo, ā
chothā guṇasthānanā dharmīne dashā! hajī to ātmā jaḍanī sharīranī kriyā kare ne tenāthī
dharma thāy–e vāt to kyān gaī? ahīn to kahe chhe ke sharīr ke tenī kriyā to ātmāmān
chhe ja nahi, rāganī kriyā paṇ gnānamān nathī. gnānakriyā te ja ātmānī kriyā chhe. te
gnānakriyārūpe pariṇamato gnānī siddhabhagavānanī jem rāgādino akartā chhe. ā
akartāpaṇānī apekṣhāe tene mukta ja kahyo chhe.
gnānīnun andaranun shuddhapariṇaman rāgathī pār chhe te shuddhatāne agnānī dekhato nathī;
kemake potānī pariṇati rāgathī judī paḍī nathī. gnānīnī pariṇati rāgathī judī paḍīne
shuddhachaitanyanā ānandane bhogavavāmān magna thaī chhe. te shuddhapariṇatinī apekṣhāe rāgādi
parabhāvo chhe te paradravyanī sāmagrī chhe. te shuddha chaitanyavastunī sāmagrī nathī. enāthī
rahit shuddhachaitanyane anubhavato gnānī ‘
सिद्धसमान सदा पद मेरो’ em anubhave chhe.
siddhabhagavānamān rāgano ansh paṇ nathī, ane ā kahe ke hun rāgane karun ne
rāgathī mane dharma thashe,–to eṇe potāne siddhasamān na mānyo. siddha bhagavān rāg
vagaranā, ane ā kahe ke hun rāgavaḍe siddhapadane sādhun–to eṇe to siddhabhagavān karatān
viruddha potānun svarūp mānyun. bhāī, jem siddhabhagavānamān rāg nathī tem ā ātmānā
svarūpamān paṇ rāg nathī, rāganun kartā–bhoktāpaṇun gnānamān nathī, –em anubhavamān le
to tun siddhanā mārge chālyo jā. bākī rāg vaḍe to siddhanā mārge javātun nathī.
aho, dharmīnā andaranā anubhavanī ā alaukik vāt chhe.
keṭalāk māṇaso kahe chhe ke chothā guṇasthāne samyagdraṣhṭine atīndriyasukhanun vedan
na hoy; ahīn to āchāryadev kahe chhe ke chothā guṇasthānavāḷā samyagdraṣhṭi mukta ja chhe–
siddha jevā ja chhe. siddhanī jem rāgādibhāvothī chhūṭā paḍīne gnānane anubhavatā thakā
atīndriy ānandane te anubhave chhe. rāg bākī rahyo chhe tene gnānanī sāthe nathī
bheḷavatā, paṇ potānā svarūpathī bhinnapaṇe tene jāṇe chhe. āvā ātmāno anubhav te
mokṣhamārga chhe. āvā anubhav vagar mokṣhamārga thato nathī.

PDF/HTML Page 34 of 45
single page version

background image
: aṣhāḍ : 2494 : ātmadharma : 31 :
ā vastusvabhāvanā niyamo chhe. āvā niyamane jāṇe nahi ne bījī rīte
(eṭale ke rāgathī) dharma karavā jāy to te jīv vastusvabhāvanā niyamano bhaṅg kare chhe
eṭale gunhegār chhe, ātmāmān to gnān–ānand ne sukh bharyā chhe, paṇ kāī temān rāg–
dveṣh ke duḥkh nathī bharyā. tethī shuddhaātmānā anubhavamān dharmīne ānandano ja bhogavaṭo
atmadhamar kāratak māsathī 26mun varṣha sharū thashe
navā varṣhanun lavājam rūā.4/– mokalo.
shrī di. jain svādhyāy mandir ṭrasṭa sonagaḍh saurāṣhṭra (phon nan.34)
o nairobīnā sundarajībhāī hemarāj tā. 2–6–68 nā roj mumbaī mukāme hārṭapheīlathī
ekāek svargavās pāmī gayā chhe. teo āphrikāthī deshamān āvelā ne vīñchhīyā
janmotsavamān temaṇe khūb umaṅgathī bhāg līdho hato. amane paradeshamān rahenārane
āvo avasar pharī kyāre āve! evī bhāvanāthī vaishākh sud bījane divase
gurudevane āhāradānano paṇ khās lābh līdho hato.
o jetapuranā shrī jayālakṣhmīben (te dhīrajalāl bhāīchand desāīnā dharmapatnī mumbaī
mukāme tā.6–6–68 nā roj svargavās pāmyā chhe. temane pū. gurudev pratye ghaṇo
bhaktibhāv hato, ne thoḍā vakhat pahelān jetapur gurudev padhāryā tyāre temaṇe
utsāhathī lābh līdho hato.
– svargastha ātmāo dev–guru–dharmanā sharaṇe ātmahit pāmo.

PDF/HTML Page 35 of 45
single page version

background image
: 32 : ātmadharma : aṣhāḍ : 2494 :
vaishākh māsanī īnāmī yojanamān uttam kakṣhānā lekho ke chitro
mokalanār 1p sabhyonān nām –
ā badhā sabhyone dhanyavād sāthe
īnām tarīke īnḍīpen–bolapenano seṭ
mokalī devāmān āvyo chhe. tathā te sivāyanā
4p jeṭalā sabhyonun paṇ lakhāṇ ke chitra
āvel, temane darekane paṇ dhanyavād sāthe
īnāmanā pustako posṭathī mokalāī gayā chhe.
bandhuo, tame saue honshathī yojanāmān
bhāg līdho tethī ghaṇun sārūn sārūn sāhitya paṇ
bhegun
thayun–jenun avalokan bālavibhāgamān āpīshun.
bālavibhāganā bāḷakoe ja lakhelun sāhitya
bālavibhāgamān vāñchīne saune jarūr ānand
thashe. pharīne navīn yojanā raju thāy tyāre
āthī paṇ visheṣh utsāhathī sau bhāg lejo.
जय जिनेन्द्र
gatāṅkamān āpel nāmo uparānt
nīchenā sabhyo taraphathī paṇ lekh ke chitra
navā sabhyone ā māsamān je
sabhyapatrak mokalyā temān agāunī ṭev mujab
bhūlathī 10 paisānī ṭīkīṭ lagāḍel, (navā
chārja anusār pandar paisā lagāḍavā joīe)
āthī te sabhyone noṭapeīḍano chārja bharavo
paḍel hashe. –ā māṭe dilagīr chhīe. navā
sabhyonān nām āvatā aṅke pragaṭ karīshun.

PDF/HTML Page 36 of 45
single page version

background image
: aṣhāḍ : 2494 : ātmadharma : 33 :
vītarāg – vignān
(pt.. daulatarāmajī rachit chha–ḍhāḷāmān maṅgalācharaṇ uparanun pravachan)
(vīr san.2492 poṣh vad 10 ravivār)
ā puskatanun nām ‘chha–ḍhāḷā’ chhe. āmān judā judā chha prakāranā ḍhāḷ
(chhand–deshī) mān chha prakaraṇ chhe. 1–chaupāī, 2 paddharī, 3–jogīrāsā. 4–rolā
chhand, pa–chāl ane 6–harigīt, e pramāṇe chha prakāranā ḍhāḷamān chha prakaraṇo chhe.
athavā mithyātvādi shatruothī ātmānī rakṣhā karavānā upāyanun āmān
varṇan chhe eṭale mithyātvādithī rakṣhā karavā māṭe ā shāstra ḍhāḷ samān chhe.
paṇḍit shrī daulatarāmajīe potānī shakti pramāṇe shāstrono nīchoḍ karīne
ā chhaḍhāḷāmān gāgaramān sāgaranī jem bharyo chhe, pūrvāchāryonā kathanaanusār
shāstranā rahasyanī ghaṇī vāt āmān mukī chhe. svāmī kārtikeyānuprekṣhānī
sansāraanuprekṣhāmān paṇ chāragatinān duḥkhonun varṇan ā ja shailīthī āve chhe,
tene anusarīne ā chha ḍhāḷāmān lakhyun hoy em lāge chhe. ā chhahaḍhāḷā
pāṭhashāḷāomān pāṭhyapustak tarīke paṇ prasiddha chhe; ghaṇā jaino te kaṇṭhastha paṇ
kare chhe. navanītabhāī jhaverīnī māṅgaṇīthī tenā upar ā pravachano sharū thāy
chhe. temān pratham vītarāg–vignānane namaskār karīne maṅgalacharaṇ kare chhe–
(soraṭhā)
तीन भुवनमें सार वीतराग विज्ञानता।
शिवस्वरुप शिवकार नमुं त्रियोग सम्हारिके।।१।।
ā soraṭhīyo rāg chhe; rāṇakadevīnā soraṭhā saurāṣhṭramān prakhyāt chhe; temān
gīranārane sambodhīne te kahe chhe ke ‘mā paḍ mārā vīr...chosalā koṇ chaḍāvashe? ’ tem
ā shlokamān soraṭhā–rāg chhe, tenī gāvānī khās halak chhe. shāstrakār ā
maṅgaḷashlokamān arihant bhagavānanā vītarāg–vignānane namaskār karatān kahe chhe ke–
vītarāg–vignānarūp kevaḷagnān te traṇ bhuvanamān sār chhe–uttam chhe, te shivasvarūp
eṭale ke ānandasvarūp chhe, ane shivakār eṭale ke mokṣhanun karanār chhe. āvā sārabhūt
vītarāg–vignānane hun traṇe yoganī sāvadhānīpūrvak namaskār karun chhun.

PDF/HTML Page 37 of 45
single page version

background image
: 34 : ātmadharma : aṣhāḍ : 2494 :
juo, māṅgaḷikamān vītarāg–vignānane yād karyun chhe. chothā guṇasthāne dharmīne
bhedagnān thayun tyārathī anshe vītarāg–vignān sharū thayun chhe, ne kevaḷagnān thatān pūrṇa
vītarāg–vignān pragaṭī gayun chhe. āvun vītarāgī–vignān te ja mokṣhanun kāraṇ chhe, te ja
jagatamān uttam ane māṅgaḷik chhe. rāg taraphanī sāvadhānī chhoḍīne ane āvā
vītarāg–vignān pratye sāvadhān thaīne, teno ādar karīne tene namaskār karīe chhīe.
vītarāg–vignānane namaskār karyā temān anantā arihant bhagavantone namaskār āvī
jāy chhe, kemake badhāy arihant bhagavanto vītarāg–vignānasvarūp chhe. koī arihantanun
nām bhale na līdhun paṇ ‘vītarāg–vignān’ kahyun temān badhāy arihanto āvī gayā;
badhāy pañchaparameṣhṭhī bhagavanto paṇ vītarāg–vignānarūp chhe, eṭale vītarāg–vignānane
namaskār karatān temān badhāy pañchaparameṣhṭhī bhagavanto āvī gayā.
pt.. shrī ṭoḍaramallajīe paṇ mokṣhamārga–prakāshakanā maṅgalācharaṇamān
vītarāgavignānane namaskār karyā chhe–
“maṅgalamay maṅgalakaraṇ vītarāgavignān;
namun teh jethī thayā arahantādi mahān.”
maṅgalamay ane maṅgalakaranār evun je vītarāgavignān tene namaskār karun chhun–ke
vītarāg–vignān te traṇe bhuvanamān sārarūp chhe. adholok, madhyalok ke
ūrdhvalok, narakamān, manuṣhyalokamān ke devalokamān, traṇe bhuvanamān jīvone vītarāg–
vignān ja sārarūp hitarūp chhe, sarvatra te ja uttam chhe, te ja prayojanarūp chhe. jem
‘समयसार’ eṭale

PDF/HTML Page 38 of 45
single page version

background image
: aṣhāḍ : 2494 : ātmadharma : 35 :
sarva padārthomān sārarūp evo shuddhātmā, tene samayasāranā maṅgaḷamān namaskār karyā chhe.
tem ahīn traṇ bhuvanamān sār evā vītarāg–vignānane maṅgaḷarūpe namaskār karyā chhe.
aho, vītarāg vignān te ja jagatamān sār chhe–te ja sārun chhe, e sivāy shubharāg ke
puṇya te kāī sārarūp nathī, te uttam nathī; rāg–dveṣh rahit evun kevaḷagnān ja uttam
ane sārarūp chhe. dharmātmāne kevaḷagnān joīe chhe–eṭale tene yād karīne vandan kare chhe ne
tenī bhāvanā bhāve chhe.
shrīmad rājachandrajī paṇ chhellā kāvyamān sarvagnapadane yād karatān kahe chhe ke–
īchchhe chhe je jogījan anant saukhyasvarūp;
mūḷ shuddha te ātmapad sayogī jinasvarūp.
sayogī jin kaho ke vītarāg–vignānasvarūp arihantadev kaho, te shuddha ātmapad
ūrdhva lokamān sarvārtha siddhithī māṇḍīne saudharmasvarga sudhī, madhyalokamān asaṅkhyāt
dvīp–samudromān, ane adholokamān nīche, –em traṇe lokamān ātmāne sārarūp hoy to
te vītarāgī vignān chhe. ‘vītarāg’ kahetān samyak chāritra āvyun, ne ‘vignān’ kahetā
samyaggnān ne samyagdarshan āvyā; ā rīte vītarāg–vignānamān samyagdarshan–gnān–
chāritra samāī jāy chhe. āvun vītarāgavignān shivasvarūp chhe, ānandasvarūp chhe,
maṅgalarūp chhe; pūrṇagnān ne pūrṇa ānandasvarūp evun kevaḷagnān te mahān sārabhūt chhe. ne
sādhakane je anshe vītarāgavignān chhe te paṇ ānandarūp chhe, te pūrṇānandarūp mokṣhanun kāraṇ
chhe. juo, sharūātathī ja vītarāg vignānane mokṣhanā kāraṇ tarīke batāvyun; paṇ
shubharāg te mokṣhanun kāraṇ chhe–em na kahyun. ā rīte mokṣhanā kāraṇarūp evā vītarāgī
vignānane ja sārarūp samajīne tene hun namaskār karun chhun; ‘sāvadhānīthī’ eṭale ke te
taraphanā udyamapūrvak namaskār karun chhun. rāgathī judo paḍīne ane shuddhasvabhāvanī sanmukh
thaīne, āvī nishchay sāvadhānīpaṇe eṭale nirmohīpaṇe sarvagnane namaskār karun chhun; ne
bahāramān shubharāganā nimittarūp man–vachan–kāyānī sāvadhānī chhe.

PDF/HTML Page 39 of 45
single page version

background image
: 36 : ātmadharma : aṣhāḍ : 2494 :
ātmānā bhān ane anubhavapūrvak chhadmasthaney vītarāgavignān hoy chhe; chothā
guṇasthānathī sharū karīne jeṭalun samyaggnān chhe te rāg vagaranun ja chhe. svasamvedan chhe te
vītarāg ja hoy chhe, rāgavāḷun hotun nathī, e vāt paramātmaprakāshamān vāramvār
‘vītarāg svasamvedan’ em kahīne samajāvī chhe. sādhakabhūmikāmān rāg ho bhale paṇ tenun
je svasamvedanagnān chhe te to vītarāg ja chhe. ahīn mukhyapaṇe pūrṇa vītarāg evā
kevaḷagnānanī vāt chhe. aho, jagatamān je koī jīv potānun hit karavā chāhato hoy
teṇe pūrṇa kevaḷagnān pad ja namavā yogya chhe, te ja ādaravā lāyak chhe, tene ja hitarūp
samajīne te pragaṭ karavā yogya chhe. sarvagnapadano achintya apār mahimā jāṇīne mārun
antaravalaṇ te vītarāg vignān taraph ḍhaḷe chhe name chhe.
juo, ā māṅgaḷikamān bhagavānanā guṇane oḷakhīne namaskār thāy chhe.
vītarāg vignānarūp kevaḷagnān te paryāy chhe, ne te pragaṭavānī ātmāmān tākāt chhe.
rāg vagar ek samayamān traṇakāḷ traṇalokane jāṇe–evun jenun sāmarthya chhe te paryāy
ātmāmānthī ja pragaṭe chhe. ām shraddhāmān laīne oḷakhāṇapūrvak vītarāgavignānane jeṇe
namaskār karyā tene potānī paryāyamān paṇ anshe evun vītarāg vignān pragaṭyun, te
apūrva maṅgaḷ chhe, te sārarūp chhe.
‘sār’ eṭale mākhaṇ; jem chhāshane valovīne temānthī sārarūp mākhaṇ kāḍhe chhe,
tem traṇ lokanun mathan karī karīne santoe temānthī sār shun kāḍhyo? –to kahe chhe ke–
‘तीन भुवनमें सार वीतराग विज्ञानता।’ vītarāg vignān te jagatamān sārabhūt chhe.
e sivāy rāgathī dharma mānavo te to pāṇīne valovavā jevun chhe, temānthī kāī sār
nīkaḷe tem nathī. gnānīoe jagatanā sarve tattvone jāṇīne tenun mathan karatān temānthī
shuddha chaitanyanā kevaḷagnānarūpī mākhaṇ tāravyun. tene ja sārarūp jāṇyun. anrtadhyānavaḍe
chaitanyane valovīne munioe vītarāg vignānarūp sār kāḍhyo. bākī bāhyadraṣhṭi jīvo
to puṇyarūpī chhāshamān bharamāī gayā. teo shubharāgamān ja santuṣhṭa thaī gayā, paṇ
rāgathī pār evā vītarāg vignānane teoe jāṇyun nahi. vītarāg vignānane sārarūp
oḷakhīne tenun bahumān karavun te maṅgaḷ chhe.
ātmāmānthī rāg–dveṣh ṭaḷī gayā ne gnānanī pūrī dashā pragaṭ thaī, tyān bhūkh–
taras vagere 18 doṣh rahit param ānandamay kevaḷagnān thayun; tevun kevaḷagnān potāmān
pragaṭ karavā māṭe tenī pratīt karīne vandan ane ādar karīe chhīe. ā rīte
sarvagnadevanī shraddhā ane bahumānapūrvak shāstranī sharūāt thāy chhe.

PDF/HTML Page 40 of 45
single page version

background image
: aṣhāḍ : 2494 : ātmadharma : 37 :
shaktinā chamakār :
(47 shaktinā pravachanomānthī)
ātmānī shaktio badhī vītarāgasvarūp chhe, teno dharanār vītarāg chhe ne tenī
sanmukh thatān vītarāgatā thāy chhe. –ā rīte dravya–guṇ–paryāyanī ekatāmān vachche
kyāy rāg raheto nathī.
ātmā rāg vinā jīvī shake chhe, paṇ chetanā vinā jīvī shakato nathī. chaitanyaprāṇ
vaḍe jīvatā ātmāne koī haṇī shake nahi.
jem vidyamān sīmandharabhagavānane ‘जीवन्तस्वामी’ kahevāy chhe, tem chaitanyashakti vaḍe
jīvato ātmā te jīvanashaktino svāmī eṭale jīvantasvāmī chhe.
lokomān kahevāy chhe ke ‘shaktipramāṇe āpavun.’ ātmāmān shakti to kevaḷagnānanī chhe,
te jo kevaḷagnān āpe to ja teṇe shaktipramāṇe āpyun kahevāy; adhūrun āpe ke rāg
āpe to te shaktipramāṇe āpyun na kahevāy.
jem karoḍ rūpiyānī mūḍīvāḷo māṇas jinamandir bandhāvavā māṭe ek paiso
āpe to teṇe shaktipramāṇe āpyun na kahevāy; karoḍ rūpiyānī mūḍīvāḷo
kariyāvaramān so–baso rūā. āpe to te kāī shaktipramāṇe na kahevāy. tyān ochhun
maḷatān apamān lāge chhe! to he bhāī! tārā ātmānī shaktimān anant
sāmarthyavāḷī kevaḷagnānalakṣhmī chhe, temānthī anantamā bhāganun gnān ja tun tārī
paryāyamān āpe chhe, to te shaktipramāṇe āpyun na kahevāy. –te to anantamā bhāganun
chhe; to temān tane kem ochhun nathī lāgatun!! shaktinī sanmukh thaīne shakti jevī ja
pūrṇa tākāt paryāyamān pragaṭ kare teṇe shakti pramāṇe āpyun kahevāy.
paryāyamān kārya na āve teṇe kāraṇane svīkāryun nathī. kāraṇanī sanmukh thaīne tene svīkāratān ja
tevun kārya pragaṭe chhe; te kārya dvārā ja kāraṇano svīkār thayo chhe. ām kāraṇ–kāryanī sandhi chhe.
chaitanyashaktino svīkār chaitanyabhāv vaḍe ja thāy chhe.
chaitanyashaktino svīkār rāgabhāv vaḍe thato nathī.
ātmāmān sukh chhe em kyāre mānyun kahevāy? ke sukhano anubhav pragaṭe tyāre.
ātmānī badhī shaktio ānandadāyak chhe, kemake ānand badhī shaktio sāthe vaṇāyelo chhe.
shakti eṭale paramātmānān guṇo!
aho! e guṇanā mahimānun shun kahevun? koī alaukik māṅgaḷikakāḷe āchāryadeve ā
shaktio lakhī chhe. adbhut chaitanyarasane ghoḷīghoḷīne ā shaktio kāḍhī chhe.
dariyāmān ḍubakī mārīne ratno kāḍhe, tem chaitanya–dariyāmān anubhavarūpī ḍubakī
mārīne ā achintya ratno āchāryadeve jagat samakṣha mukyān chhe.