: ભાદરવો : ૨૪૯૪ આત્મધર્મ : ૨૭ :
‘અમારા ભગવાનને અમે ઓળખીએ છીએ’
સ્તુતિના એક સંસ્કૃત શ્લોકમાં કોઈ અન્યમતી સ્તુતિકાર કહે છે કે ‘હે મહાન
ઈશ્વર! તમારું સ્વરૂપ કેવું છે એ તો હું નથી જાણતો, પણ તમે જેવા હો તેવા હું તમને
નમસ્કાર કરું છું.’
–પરંતુ, ભગવાન કેવા છે તે ઓળખ્યા વગર તેમને સાચા નમસ્કાર ક્યાંથી થઈ શકે?
વળી તે કહે છે કે અમારા મહાન દેવ શ્રેષ્ઠ છે, એનાથી શ્રેષ્ઠ કોઈ દેવ નથી;
–પરંતુ પોતે જ પોતાના દેવના સ્વરૂપને તો જાણતો નથી પછી તેની શ્રેષ્ઠતાની
ક્યાંથી ખબર પડી? જે વસ્તુને પોતે જાણતો નથી તેની બીજા સાથે સરખામણી કેમ કરી
શકાય? માટે દેવનું સ્વરૂપ ઓળખ્યા વગરની સ્તુતિ તે સાચી સ્તુતિ નથી. હું કોની
સ્તુતિ કરું છું–તે જાણ્યા વગર સાચી સ્તુતિ ક્યાંથી થાય?
ભગવાનને સાક્ષાત્ જોનારા શ્રી કુંદકુંદસ્વામી તો કહે છે કે જે જીવ અરિહંતદેવનું
સ્વરૂપ જાણે છે તે પોતાના આત્માને પણ ઓળખે છે, એટલે તેને સમ્યગ્દર્શન થાય છે,
અને તેને જ ભગવાનની ખરી સ્તુતિ હોય છે.
ભગવાનનો તે ભક્ત નિઃશંક કહે છે કે પ્રભો! દુનિયામાં સૌથી શ્રેષ્ઠ એવા આપનું
સ્વરૂપ અમે ઓળખી લીધું છે, અને આપના જેવા જ અમારા આત્માનો પણ અમે
સાક્ષાત્કાર કર્યો છે; એના બળે મોહનો નાશ કરીને અમે આપના માર્ગે આવી રહ્યા છીએ.
–આ છે પ્રભુતાનો પંથ!
• •
આદ્ય–સ્તુતિકાર સમન્તભદ્રસ્વામી કહે છે કે હે જિન! અમે આપને માત્ર
બાહ્યવિભૂતિ વડે જ મહાન નથી માનતા, પરંતુ અંતરમાં આપની સર્વજ્ઞતા
વીતરાગતા વગેરે ગુણોને ઓળખીને, અને આપનો જ ઉપદેશ હિતકારી છે એમ
નિર્ણય કરીને, તેના વડે અમે આપને મહાન સમજીને પૂજીએ છીએ. કોઈ જીવ
વગર ઓળખ્યે સાચા દેવની સ્તુતિ કરે તોપણ તેને પોતામાં શ્રદ્ધા–જ્ઞાનનો લાભ
નથી થતો, તો પછી ખોટા દેવોને સ્તવે એની તો વાત જ શી? સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જીવો તો
પરમ નિઃશંકતાપૂર્વક કહે છે કે અમારો ઈષ્ટ સર્વજ્ઞ વીતરાગ પરમદેવને અમે
આત્મસાક્ષાત્કારપૂર્વક ઓળખ્યા છે, અમે અમારા દેવનો સાક્ષાત્કાર કરી લીધો છે.