: માગશર : ૨૪૯પ આત્મધર્મ : ૧૭ :
પહેલાં જ્ઞાન કર કે હું તો જ્ઞાનના અનુભવરૂપ છું. દેહ હું નહિ, રાગાદિભાવો હું
નહિ, જ્ઞાનપણે અનુભવમાં આવે છે તે જ હું છું.–આમ જ્ઞાનની અનુભૂતિ તે આત્માની
અનુભૂતિ છે; એવા જ્ઞાનસ્વરૂપે પોતે પોતાને ઓળખવો.–આ ઓળખાણની સાથે જ
શ્રદ્ધા અને અનુભવ ભેગાં જ છે. આનંદમય આત્માના અનુભવસહિત આવાં જ્ઞાન–શ્રદ્ધા
થાય છે. આત્માને યથાર્થસ્વરૂપે જાણતાં ને શ્રદ્ધામાં લેતાં તેનો આનંદ પણ ભેગો
અનુભવમાં આવે છે. અરે, આત્માના આનંદનો આવો માર્ગ તેને ખ્યાલમાં તો લ્યો.
આનંદનો માર્ગ કહો કે મોક્ષનો માર્ગ કહો; મોક્ષ એટલે પૂર્ણ આનંદ; તેનો માર્ગ પણ
આનંદરૂપ છે.
અરિહંતનું સ્વરૂપ જાણતાં આત્માનું શુદ્ધસ્વરૂપ જણાય છે; અરિહંતના જેવા
શુદ્ધદ્રવ્ય–ગુણ છે તેવા જ મારામાં છે–એમ લક્ષમાં લઈને સ્વસન્મુખ થયો ત્યાં
પર્યાય પણ શુદ્ધ થઈ; ત્યારે અરિહંત જેવા પોતાના આત્માને ઓળખ્યો એટલે
સમ્યગ્દર્શન થયું. અજ્ઞાનીને શુદ્ધ સ્વરૂપ કઈ રીતે સમજાવવું? એટલે તેને
અરિહંતનો આદર્શ આપીને શુદ્ધસ્વરૂપ સમજાવ્યું કે ભાઈ! જો, આ અરિહંતનો
આત્મા જેવો શુદ્ધ છે ને! તેવો જ શુદ્ધ તારો આત્મા છે. આવો આત્મા લક્ષમાં લઈને
તેની નિઃશંક શ્રદ્ધા કરી, ને પછી અત્યંત ધીરજથી તેમાં જ પરિણામ એકાગ્ર કરીને
લીન થયો, તે મોક્ષમાર્ગ છે.
આવા જ માર્ગવડે અનંતા તીર્થંકરભગવંતો સિદ્ધિ પામ્યા છે, ને આવો જ
માર્ગ તેમણે જગતને ઉપદેશ્યો છે. તે જ માર્ગને સીમંધરભગવાન પાસેથી સાંભળીને
અને જાતે અનુભવીને આ સમયસારમાં કુંદકુંદાચાર્યદેવે પ્રસિદ્ધ કર્યો છે. હે જીવો!
તમે તમારા અનુભૂતિસ્વરૂપ જીવરાજાને ઓળખીને તેની શ્રદ્ધા કરો ને તેમાં જ
એકાગ્રતારૂપ આચરણ કરો.–એમ કરવાથી પરમઆનંદરૂપ મોક્ષની સિદ્ધિ થશે.
જીવરાજ એમ જ જાણવો, વળી શ્રદ્ધવો પણ એ રીતે,
એનું જ કરવું અનુચરણ પછી યત્નથી મોક્ષાર્થીએ.