: ૩૦ : આત્મધર્મ માગશર : ૨૪૯પ
જેમ
वंदित्तु सव्वसिद्धे દ્વારા સિદ્ધ ભગવાનને સાધ્યરૂપે આત્મામાં સ્થાપ્યા
એટલે કે જેવા સિદ્ધ તેવો હું–એમ સિદ્ધસમાન પોતાનું શુદ્ધસ્વરૂપ ઓળખી લીધું, ને
સાધકભાવ શરૂ થયો.
તેમ અહીં અરિહંતદેવના સ્વરૂપની ઓળખાણ દ્વારા, તેમના જેવો જ પોતાનો
શુદ્ધઆત્મા છે–એમ નિર્ણય કરતાં સમ્યગ્દર્શન થાય છે, ને મોહનો ક્ષય થાય છે.
અહા, કુંદકુંદાચાર્યદેવની શૈલી જ કોઈ અપૂર્વ અલૌકિક છે. ચારેકોરથી વાત કરીને
અંદર શુદ્ધઆત્મામાં લઈ જાય છે.
દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયસ્વરૂપ આત્મા વસ્તુ છે. અરિહંત ભગવાનને તે દ્રવ્ય–ગુણ–
પર્યાય ત્રણેય શુદ્ધ છે; તેને જે ખરેખર જાણે છે, એટલે કે શરીરવડે કે સમવસરણાદિ
વિભૂતિવડે નહિ પણ તેમના દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાય વડે અરિહંતદેવનું સ્વરૂપ જાણે છે, તે
શુદ્ધઆત્માનું સ્વરૂપ જાણે છે એટલે ખરેખર પોતાના આત્માનું પરમાર્થ સ્વરૂપ તે જાણી
લ્યે છે;–કેમકે આ આત્માનું પરમાર્થ સ્વરૂપ પણ અરિહંત જેવું જ છે, તેમાં કાંઈ તફાવત
નથી; માટે એકનું સ્વરૂપ જાણતાં બીજાનું સ્વરૂપ પણ જણાઈ જાય છે. આવું સ્વરૂપ
જાણ્યા વગર શુદ્ધ ઉપયોગ થઈ શકે નહિ. આવું શુદ્ધ સ્વરૂપ સમજે તો જ શુદ્ધોપયોગ
થાય, ને તો જ મોહનો ક્ષય થાય.–આવા ઉપાયથી જ તીર્થંકરો મોહક્ષય કરીને મુક્તિ
પામ્યા છે, ને આવો જ ઉપદેશ જગતને ઉપદેશ્યો છે.
પોતાનો આત્મા અરિહંત જેવો શુદ્ધ જાણ્યો એટલે હવે અરિહંતદેવ જેવી પૂર્ણ દશા
પ્રગટ કરવા માટે સ્વસન્મુખ પોતાના આત્મામાં જ જોવાનું રહ્યું, કેમકે પોતાનો પૂર્ણ આત્મા
છે તેમાંથી જ પોતાની પૂર્ણ પર્યાય આવે છે, બહારથી નથી આવતી; રાગમાંથી નથી
આવતી; અરિહંતમાં રાગાદિ પરભાવો નથી, એટલે અરિહંત જેવો પોતાને જાણતાં પોતામાં
પણ રાગાદિ પરભાવોનું કર્તૃત્વ ન રહ્યું. સાધક થઈને તે પણ સર્વજ્ઞપદ લેવા તરફ ચાલ્યો.
આચાર્યદેવ કહે છે કે આ રીતે શુદ્ધાત્માને પ્રતીતમાં લઈને મોહ ઉપર વિજય
મેળવવા માટે મેં કમર કસી છે. જેમ બહાદુર પુરુષ શત્રુને જીતવા માટે કમર કસે તેમ