: પોષ : ૨૪૯પ આત્મધર્મ : ૧૭ :
સ્વભાવના આશ્રયે સિદ્ધદશા થાય છે. આ જ સિદ્ધપદ પામવાની રીત છે. આવા
માર્ગનો ઉપદેશ કરવો તે સાચો ઉપદેશ છે. બાકી અજ્ઞાની જીવ લોકોની
અનુકૂળતા મેળવવા ખાતર રાગના પોષણનો ઉપદેશ આપે છે એમાં તો
જનરંજનની કથા છે, જનરંજન માટેની વિકથા છે. એવા ઉપદેશથી લાભ
મનાવનારા જીવો તો જિનદ્રોહી છે,–જિનશાસનના વેરી છે. રાગને મોક્ષનું સાધન
કહેવું તે તો સમ્યગ્દર્શનથી વિરુદ્ધ એવી વિકથા છે, એ વાત આ ઉપદેશશુદ્ધસારમાં
તારણસ્વામીએ લખી છે. રાગથી ધર્મ મનાવીને વિકથા દ્વારા જનરંજન કરે છે
તેને જિનવરદેવે ‘જિનદ્રોહી’ કહ્યા છે, તે જિનમાર્ગના ઉપાસક નથી પણ દ્રોહ
કરનારા છે, અને તે દુર્ગતિમાં પડે છે.
વિજ્ઞાનઘન એવો જે આત્મા તેના જ્ઞાનથી જે રહિત છે તે જીવો રાગમાં જ રક્ત
વર્તતા થકા જનરંજન કરે છે, પણ આત્મરંજન–આત્માને કેમ રાજી કરવો તેની તેને
ખબર નથી, અને જિનમાર્ગના નામે ગરબડ ચલાવે છે, તે જિનમાર્ગના દ્રોહી છે. એનું
ફળ તો નરકાદિનાં મહાન દુઃખ છે. માટે એનાથી બચવા તું સિદ્ધ જેવા તારા આત્માને
જાણ–એમ ભગવાનનો ઉપદેશ છે.
(નોંધ:– આ લેખમાં આપવામાં આવેલ કાચબીનું દ્રષ્ટાન્ત સૌરાષ્ટ્રમાં પ્રસિદ્ધ
નથી; પણ બુંદેલખંડમાં તે પ્રકારનું દ્રષ્ટાંત ચાલતું હશે તેથી તારણસ્વામીના પુસ્તકમાં
તેનો ઉલ્લેખ છે. દ્રષ્ટાંત દ્વારા ધર્માત્માની દ્રષ્ટિ સમજાવવી તે તાત્પર્ય છે.)
‘‘પારસનાથ!’’
દસબાર વર્ષની બે બહેનો; તેમાં એકવાર મોટી બહેને નાની
બહેનના હાથમાં ખાવાની કંઈક વસ્તુ આપી; નાની બહેન તે
હાથમાં લેતાં કંઈક શબ્દ બોલી; તેની સામે મોટીબહેને પણ એ જ
શબ્દ કહ્યો, ત્યારપછી નાની બહેને તે વસ્તુ ખાધી. આ વિધિ
સમજાણી નહિ, એટલે પૂછતાં ખુલાસો કર્યો કે બંને બહેનો
‘પારસનાથ’ એમ બોલી હતી. કેમકે તે બહેને એવો નિયમ રાખ્યો
છે કે કંઈપણ વસ્તુ ખાતાં કે પાણી પીતાં પણ, પહેલાં ભગવાનનું
નામ પોતે લ્યે, અને તે જ પ્રમાણે સામી કોઈ વ્યક્તિ પણ
ભગવાનનું નામ લ્યે, ત્યાર પછી જ પોતે ખાય કે પીએ. કોઈવાર
પોતે એકલી હોય ને સામે ભગવાનનું નામ લેનાર બીજું કોઈ
હાજર ન હોય તો ત્યાંસુધી તે ખાય–પીએ નહિ. તે મુંબઈમાં રહે છે.
આખા દિવસમાં ગમે ત્યારે પાણી પીવું હોય તોપણ એ રીતે
પરસ્પર ભગવાનનું નામ લઈને જ પીએ. કેવી મજાની વાત!