: મહા : ૨૪૯પ આત્મધર્મ : ૯ :
સર્વજ્ઞસ્વભાવી આત્માને
જે સાધે તે સાધક
વીતરાગનો ઉપદેશ વીતરાગતા માટે જ છે.
* * * * * * * * *
આત્મા સર્વજ્ઞસ્વભાવી છે, તેને ભવ્ય જીવ સાધે છે. સમય એટલે જ્ઞાનરૂપે
પરિણમતો આત્મા; ‘જ્ઞ–સ્વરૂપ’ આત્મા સર્વજ્ઞસ્વભાવી છે. સર્વજ્ઞને જેવું જ્ઞાનસામર્થ્ય
પ્રગટ્યું તેવું જ મારા સ્વભાવમાં છે,–એમ સર્વજ્ઞસ્વરૂપ આત્માનો નિર્ણય કરવો તે સર્વ
જ્ઞાનનો સાર છે.
આત્મા જ્ઞાનસ્વભાવી છે. જ્ઞાન શું કરે? ત્રણકાળ ત્રણલોકને જાણે. જ્ઞાનથી
ભરપૂર અને રાગદ્વેષથી રહિત, જ્ઞાનની અસ્તિ ને રાગની નાસ્તિ–એમ અનેકાન્તવડે
આત્મસ્વરૂપનો નિર્ણય થાય છે. આવા આત્મસ્વરૂપનો નિર્ણય કરીને તેમાં લીન થવું તે
મોક્ષમાર્ગ છે, વચ્ચે રાગાદિ વ્યવહાર આવે, પણ તે રાગ વડે કાંઈ જ્ઞાન કે શુદ્ધતા વધતા
નથી. જ્ઞાનની શુદ્ધી પોતાના સર્વજ્ઞ–સ્વભાવના આશ્રયે જ વધે છે. આમ જાણીને
ભવ્યજીવ–જ્ઞાનીજીવ અંતરમાં સર્વજ્ઞસ્વભાવી આત્માને સાધે છે. આ રીતે
સર્વજ્ઞસ્વભાવને સાધે તે જ સાચો સાધક છે.