Atmadharma magazine - Ank 308
(Year 26 - Vir Nirvana Samvat 2495, A.D. 1969).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 71 of 80

background image
: જેઠ : ૨૪૯પ આત્મધર્મ : ૬૫ :
જીવનું સાચું સ્વરૂપ
મુંબઈ અને મક્ષીજીમાં મંગલ પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ પછી
પૂ. ગુરુદેવ સોનગઢ–શાંતિધામમાં પધાર્યા અને વૈશાખ વદ
૧૦ થી બપોરના વ્યાખ્યાનમાં પ્રવચનસાર ગા. ૧૭૨ થી
વાંચન શરૂ થયું. તેમાં ગુરુદેવે કહ્યું કે–તારા સ્વભાવની આ
વાત ભગવાન તને સંભળાવે છે. આત્મા તો ઈંદ્રિયાતીત
ચૈતન્ય હીરો છે; સાચા જીવનું આવું સ્વરૂપ ભણ એટલે કે
ઓળખ; એના વગર બીજા બધા ભણતર નકામા છે.
શરીરાદિ તો પુદ્ગલમય અચેતન છે, તે જીવનું સ્વરૂપ નથી. તો જીવનું સ્વરૂપ શું
છે? જીવનું એવું ખાસ સ્વલક્ષણ શું છે કે જેના વડે તેને અન્ય સમસ્ત દ્રવ્યોથી ભિન્ન
અનુભવી શકાય? –આવી જેને જિજ્ઞાસા જાગી છે તે શિષ્યને જીવનું અસાધારણ સ્વરૂપ
આચાર્યદેવ આ ૧૭૨ મી ગાથામાં ઓળખાવે છે.
દેહ પુદ્ગલમય છે; તે દેહનાં કામ આત્મા કરે એ માન્યતામાં તો સર્વથા વિરોધ
છે. દેહથી તો આત્મા સર્વથા ભિન્ન છે. તો હવે દેહથી ભિન્ન એવું કયું સાધન છે કે જે
સાધન વડે આત્માને સાચા સ્વરૂપે ઓળખી શકાય? તે અહીં બતાવે છે.
અતીન્દ્રિય જ્ઞાન વડે જાણવાનું કામ કરે તેને જ ખરો આત્મા કહીએ છીએ.
ઈન્દ્રિયો તે તો પરદ્રવ્ય છે, તે ઈંદ્રિયો તરફ ઝૂકેલા ભાવને આત્મા કહેતા નથી.
ઈંદ્રિયોથી જુદો એવો ચેતનસ્વરૂપ આત્મા, તે ઈંદ્રિયો વડે કેમ જાણે? સ્વતત્ત્વ જે
જ્ઞાનના લક્ષમાં ન આવ્યું ને એકલા પર તરફ જે ઝૂક્યું તેને ખરેખર જ્ઞાન કહેતા
નથી. એકલો અતીન્દ્રિય જ્ઞાનરસ જેમાં ભર્યો છે તેના જ્ઞાનમાં ઈંદ્રિયોનું કે વાણી
વગેરેનું અવલંબન નથી. જ્ઞાનરસમાં અનંતગુણનો સ્વાદ ભર્યો છે. ઈંદ્રિયો તે આત્મા
નહિ, ને ઈંદ્રિયોના અવલંબનમાં રોકાય તે પણ ખરેખર આત્મા નહીં. જ્ઞાન તો
આત્માનું છે, ઈંદ્રિયોનું