: ભાદરવો : ૨૪૯પ આત્મધર્મ : ૭ :
જે મુમુક્ષુ આત્માના જ્ઞાન ઉપરાંત હવે મુનિ થવા તૈયાર થયો છે તે સ્ત્રી વગેરે
પાસે રજા માંગે છે: પોતાના આત્માને જેમ દેહથી ભિન્ન જાણ્યો છે, તેમ સામા
આત્માઓને પણ દેહથી ભિન્ન જાણ્યા છે, તેથી તે આત્માને સંબોધીને કહે છે કે હે
રમણીના આત્મા! આ આત્માને રમાડનાર તું નથી–એમ તું નિશ્ચયથી જાણ; અમારા
ચૈતન્યના અતીન્દ્રિય, વિષયાતીત સુખને અમે જાણ્યું છે, તે આત્મસુખમાં જ હવે અમે
રમશું; બાહ્યવિષયોમાં સ્વપ્નેય સુખ ભાસતું નથી. હવે તો સ્વાનુભૂતિરૂપી જે
અનાદિરમણી તેમાં જ રમણતા કરશું, આ સંસારની રમણતા છોડીને આજે જ અમે
અમારી સ્વાનુભૂતિ પાસે જશું.
એ રીતે પુત્રના આત્માને પણ કહે છે કે હે આત્મા! આ આત્માનો જન્ય તું
નથી; તારો આત્મા અનાદિ સત્ પદાર્થ છે તેને અમે ઉપજાવ્યો નથી. –આમ જાણીને તું
આ આત્માનો મોહ છોડ. અમારો ખરો જન્ય એટલે કે અમારી ખરી પ્રજા તો અમારી
નિર્મળપર્યાયોની સંતતિ જ છે. જ્ઞાનજ્યોતિ અમને પ્રગટી છે, અને હવે સ્વાનુભવમાં
એકાગ્રતા વડે અમે અમારા
કેવળજ્ઞાનાદિરૂપ નિર્મળ પર્યાયની
સંતતિને પ્રગટ કરશું.
મુમુક્ષુ વૈરાગી એ રીતે
બંધુજનોને વૈરાગ્યભાવથી સંબોધન
કરીને રજા માંગે છે; તેના વચનો
સાંભળીને બીજા પાત્ર જીવો પણ
વૈરાગ્ય પામે છે. ભેદજ્ઞાન વડે જેનો
આત્મા જાગ્યો છે અને જેની અંર્ત–
પરિણતિમાં વૈરાગ્યના ધોધ ઊછળ્યા
છે તે કાંઈ બીજાને કારણે સંસારમાં
રોકાતા નથી; એને માતા–પિતા
ભાઈ–બેન કે સ્ત્રી–પુત્રાદિની મમતા
નથી એટલે એ તો બધાને છોડીને
મુનિ થઈને કેવળજ્ઞાન સાધવા માટે
વનમાં જાય છે. પાંજરેથી છૂટેલા
વનવિહારી સિંહ પાછા પીંજરે પુરાય
નહીં, તેમ આત્માના જ્ઞાનપૂર્વક જેણે
મોહપીંજરું તોડયું એવા વનવિહારી સન્તો હવે સંસારના પીજરામાં રહે નહીં.