Atmadharma magazine - Ank 312
(Year 26 - Vir Nirvana Samvat 2495, A.D. 1969).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 31 of 48

background image
: આસો : ૨૪૯પ આત્મધર્મ : ૨૯ :
આત્માને જાણ્યો છે ને સંસારથી વિરક્ત છે–તે પોતાની માતાને કહે છે કે હે માતા! આ
સંસારમાં ક્્યાંય મને ચેન નથી; આ સંસાર કલેશ અને દુઃખથી ભરેલો છે, તેનાથી હું
હવે છૂટવા માંગું છું ને આનંદથી ભરેલો મારો આત્મા, તેને સાધવા હું વનમાં જવા માંગું
છું; માટે હે માતા! દીક્ષા માટે મને રજા આપો. અમે આ સંસારમાં બીજી માતા નહીં
કરીએ.–આ પ્રમાણે વૈરાગ્યવંત ધર્માત્મા આત્માને સાધવા ચાલી નીકળે છે. અંદર જેને
રાગથી ભિન્ન આત્માનો અનુભવ છે તેની આ વાત છે. અંદરમાં મોક્ષનો માર્ગ જેણે
જોયો છે તે તેને સાધે છે.
જ્ઞાની અને અજ્ઞાની જીવની પરિણતિમાં મોટું અંતર છે. તેને સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જ જાણે
છે. અધ્યાત્મનો ઉપદેશ વીતરાગી દ્રષ્ટિ કરાવીને વીતરાગભાવનું જ પોષણ કરાવે છે.
નિશ્ચયતત્ત્વનું યથાર્થ સ્વરૂપ બતાવીને શુભરાગને પણ તે છોડાવે છે. અજ્ઞાની તે
શુભરાગને મુક્તિનું સાધન માને છે એટલે તેનાથી પાર શુદ્ધ મોક્ષમાર્ગને તે સાધી શકતો
નથી. અથવા નિશ્ચયના ભાન વગર શુભને છોડીને અશુભમાં સ્વછંદે વર્તે છે, તેને
અધ્યાત્મ ઉપદેશની સમજણ જ નથી. અહો, અધ્યાત્મઉપદેશ શુદ્ધઆત્માનું સ્વરૂપ
બતાવીને રાગમાં એકતાબુદ્ધિ સર્વથા છોડાવે છે. અને રાગમાં જ્યાં એકતાબુદ્ધિ છૂટી ત્યાં
ધર્મીનું જ્ઞાન રાગથી ભિન્ન પરિણમવા લાગ્યું, તેથી તે જ્ઞાન– પરિણમનમાં રાગનો
અભાવ જ છે, માટે જ્ઞાનીને રાગ નથી–એમ સમજવું. ધર્મીની આવી જ્ઞાનદશા તે
નિર્જરાનું કારણ છે.
કલૈયાકુંવર જેવા આઠ આઠ વર્ષના રાજકુમારને, આત્માના ભાન સહિત વૈરાગ્ય
થતાં આનંદમાં લીનતાની જ્યારે ભાવના જાગે છે, ત્યારે માતા પાસે જઈને દીક્ષા માટે
રજા માગે છે કે હે માતા! આત્માના પરમ આનંદને સાધવા હું હવે જાઊં છું......હે
માતા! સુખી થવા માટે હવે હું જાઊં છું.... માતાની આંખમાંથી આંસુની ધારા વહે છે ને
પુત્રના રોમેરોમે વૈરાગ્યની છાયા છવાઈ ગઈ છે; તે કહે છે કે અરે માતા! જનેતા તરીકે
તું મને સુખી કરવા માંગે છે; તો હું મારા સુખને સાધવા જાઉં છું, તું મારા સુખમાં વિઘ્ન
ન કરીશ. બા! મારા આત્માના આનંદને સાધવા હું જાઉં છું, તેમાં તું દુઃખી થઈને મને
વિઘ્ન ન કરીશ.....હે જનેતા! મને રજા આપ. હું આત્માના આનંદમાં લીન થવા માટે
જાઉં છું.
ત્યારે, માતા પણ ધર્માત્મા છે તે પુત્રને કહે છે કે બેટા! તારા સુખના પંથમાં હું
વિઘ્ન નહિ કરું. તારા સુખનો જે પંથ છે તે જ અમારો પંથ છે, માતાની