Atmadharma magazine - Ank 318
(Year 27 - Vir Nirvana Samvat 2496, A.D. 1970).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 36 of 48

background image
: ૩૪ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર : ૨૪૯૬
ભાઈ! તારા સ્વઘરને ઓળખીને તેમાં તું આવ, રાગ તો પરઘર છે; ઉપયોગ
સ્વરૂપ જ તારું સ્વઘર છે તે સ્વઘરમાં રાગનો–વિકારનો–દુઃખનો પ્રવેશ નથી, સ્વઘરમાં
તો અનંતા ચૈતન્યનિધાન અને પરમ આનંદ ભરેલાં છે. જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા શેમાં રહ્યો
છે? કે પોતાના સ્વસંવેદનરૂપ જે જાણનક્રિયા–અનુભવક્રિયા, તેમાં તે રહેલો છે; રાગાદિ
જે બંધનની ક્રિયા છે તેમાં આત્મા રહેલો નથી. આત્મા તો પ્રભુ છે, તે રાગમાં વિકારમાં
કેમ રહે? પોતાની આવી પ્રભુતાનો પાનો ચડવો જોઈએ, તેના પ્રેમનો ઉત્સાહ આવવો
જોઈએ. જેમ પુત્ર પ્રત્યે માતાને પ્રેમ આવે છે તેમ પોતાના ચિદાનંદસ્વભાવ પ્રત્યે ધર્મીને
પરમ ઉત્સાહ આવે છે.
આત્મામાં અંતર્મુખ થતાં રાગ વગરની ચૈતન્યદશા પ્રગટે છે, તે
ચૈતન્યદશામાં આત્મા તન્મય છે, એટલે તેના આધારે આત્મા છે, તેના વડે આત્મા
અનુભવમાં આવે છે. રાગમાં આત્મા તન્મય નથી એટલે તેના આધારે આત્મા
નથી, ને તેના વડે આત્મા જણાતો નથી. માટે રાગને એકકોર મુકીને જ્યારે
અંતર્મુખ જ્ઞાન વડે અનુભવ કરે છે ત્યારે આત્મા જણાય છે. આવી અનુભવદશા
વગર આત્મા જણાય નહીં, અનુભવદશા તે પર્યાય છે, તેના આધારે આત્મા છે એમ
કહ્યું; એટલે રાગ એકકોર જુદો રહી ગયો. આવું ભેદજ્ઞાન તે મોક્ષનું કારણ હોવાથી
અભિનંદનીય છે, અને તે આનંદના અનુભવ સહિત છે. ધર્માત્માની આવી
અનુભવદશાને યાદ કરીને ગુરુદેવે તેનો મહિમા કર્યો હતો.
રાગથી જે ધર્મ માને છે એટલે કે રાગને આત્માનું સ્વરૂપ માનીને વેદે છે તે
જીવને રાગનું જ વેદન છે; એકેન્દ્રિય જીવના વેદનમાં અને તેના વેદનમાં ફેર નથી,
બંનેના વેદનની જાત એક જ છે. રાગથી ભિન્ન આનંદનું જેમાં વેદન ન હોય તે
આત્માનો ધર્મ નથી. જેમ શરીર અને આત્મા એક નથી, જુદી જાત છે, તેમ રાગ અને
જ્ઞાન બંને એક નથી, બંનેની જુદી જાત છે. એવું ભેદજ્ઞાન કરવું તે ધર્મ છે.
[ફાગણ વદ ૯ ની રાત્રે વઢવાણ–જૈન પાઠશાળાની બાળાઓ દ્વારા ધાર્મિક
કાર્યક્રમ રજુ થયો હતો, તેમાં કાવ્ય અને સંવાદ દ્વારા રાજમતીની વૈરાગ્યભાવના રજુ
થઈ હતી; તેમજ બાળકોની ધાર્મિક ભાવનાઓ રજુ થઈ હતી. પ્રથમ મંગલાચરણમાં
જૈન બાળપોથીનું એક કાવ્ય ગવાયું હતું. જૈન–પાઠશાળા દ્વારા બાળકો કેવા ઉત્તમ
સંસ્કાર મેળવી શકે છે તે જોઈને આનંદ થયો. સાથે થોડો રંજ પણ થાય છે કે મોટા
ભાગના ગામોમાં હજી પણ જૈન પાઠશાળા ચાલતી નથી.–બાળકોની ઉન્નતિ માટે
આપણો સમાજ ક્્યારે ધ્યાન આપશે?