Atmadharma magazine - Ank 318
(Year 27 - Vir Nirvana Samvat 2496, A.D. 1970).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 35 of 48

background image
: ચૈત્ર : ૨૪૯૬ આત્મધર્મ : ૩૩ :
જે સ્વરૂપ સમજ્યા વિના પામ્યો દુઃખ અનંત;
સમજાવ્યું તે પદ નમું શ્રી સદ્ગુરુ ભગવંત.
પોતાનું સ્વરૂપ ન સમજ્યો તેથી જીવ દુઃખી થયો, બીજા કોઈ કારણે નહીં. અને
પોતાનું સત્યસ્વરૂપ શ્રીગુરુ પાસેથી સાંભળીને સમજ્યો ત્યારે જ દુઃખ મટીને સુખ થયું;
આ જ સુખનો ઉપાય છે, બીજો કોઈ ઉપાય નથી.
નવતત્ત્વમાં શુદ્ધ જીવતત્ત્વ તો ઉપયોગસ્વરૂપ છે. રાગાદિ ભાવો આસ્રવ તત્ત્વ છે.
ઉપયોગ અને રાગનું ભેદજ્ઞાન તે સંવર તત્ત્વ છે. તે સંવર તત્ત્વનું સ્વરૂપ બતાવીને
આચાર્ય ભગવાન તેની પ્રશંસા કરે છે. અરે જીવો! રાગથી ભિન્ન એવા ચૈતન્યનું
ભેદજ્ઞાન કરીને તમે આનંદિત થાઓ.
આ વીતરાગી સંતોનો સિંહનાદ છે, પરમેશ્વરની ધ્વનિનો નાદ છે કે હે જીવ!
તારા અસંખ્યપ્રદેશી ચૈતન્યપદમાં રાગાદિ પરભાવોનો પ્રવેશ નથી, તારી ચૈતન્યવસ્તુ
રાગથી જુદી છે.
[પ્રવચન બાદ મંડપમાં જિનેન્દ્ર ભક્તિ થઈ હતી; ભક્તિમાં ગુરુદેવે સ્તવન
ગવડાવ્યું હતું. બીજે દિવસે સવારે પ્રવચન બાદ કુમારી શાન્તાબેન મણિયારે આજીવન
બ્રહ્મચર્ય–પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી.)
ફાગણ વદ ૯: પ્રવચનમાં ચૈતન્યની ધૂનથી ગુરુદેવ કહે છે કે અહો! આત્મા
અદ્ભુત રત્નોથી ભરેલો ચૈતન્યરત્નાકર છે; કેવા રત્નો? જડ રત્નો નહીં, પણ જેમાંથી
કેવળજ્ઞાન–પ્રકાશ ખીલે, જેમાંથી અનંત આનંદ ખીલે, એવા ચૈતન્યગુણરૂપી રત્નોનાં
નિધાન આત્મામાં ભર્યા છે. આવા આત્માના આધારે રાગ થાય નહીં. રાગનો આધાર
જ્ઞાન નથી, ને જ્ઞાનને રાગનું આલંબન નથી. અહો, આવી આત્મવસ્તુ, તેને વિચારમાં
લ્યો તો તે ઉપયોગસ્વરૂપ જ છે. રાગ કરતાં કરતાં આવો આત્મા પમાઈ જાય એમ
નથી, કેમકે રાગમાં ઉપયોગ છે જ નહીં. રાગવડે આત્માની પ્રાપ્તિ કરવા માંગે તેણે
રાગથી જુદા આત્માને જાણ્યો નથી. ભાઈ, જ્ઞાન અને રાગની વચ્ચે ભેદજ્ઞાનરૂપી કરવત
મુકીને અત્યંત જુદા કર. જુદાને એક માનીશ તો તારું જ્ઞાન મિથ્યા થશે. જુદાં છે તેને
જુદાં જાણ તો રાગનો અંશ પણ તને તારા કાર્યરૂપે ભાસશે નહીં. ઉપયોગ પર્યાયમાં જ
ધર્મી પોતાના આત્માને તન્મય દેખે છે; રાગ સાથે જરાય પોતાનું તન્મયપણું નથી એમ
તે અનુભવે છે.