Atmadharma magazine - Ank 321
(Year 27 - Vir Nirvana Samvat 2496, A.D. 1970).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 17 of 40

background image
: ૧૪ : આત્મધર્મ : અષાડ : ૨૪૯૬
છતાં અજ્ઞાનીઓને મોહ કેમ નાચે છે? અહા, શુદ્ધ ચૈતન્યના અમૃતથી ભરેલા આ
અમૃતકળશ, તે ચૈતન્યને અત્યંત વિભક્ત દર્શાવીને અમૃતનો અનુભવ કરાવે છે. હવે
કોણ આવો અનુભવ ન કરે? બધાય જીવો આવો અનુભવ કરો. ચૈતન્યનિશાન વડે
આત્માને પરભાવોથી અત્યંત જુદો સ્પષ્ટ દેખાડયો.....આત્માનો અર્થી થઈને જુએ તો
એકદમ સહજ–સુગમ છે; તે સાંભળતાં ખરા જિજ્ઞાસુને એમ થાય કે વાહ? કેટલું સ્પષ્ટ
ભેદજ્ઞાન! જેને ચૈતન્ય તરફ રુચિ–ઉલ્લાસ–પ્રેમ–આદર–ઝૂકાવ હોય તેને તે અશક્ય કે
દુર્ગમ્ય ન લાગે, પણ આ તો મારા સ્વઘરની ચીજ છે, તે મારા અંતર પ્રયત્ન વડે સુગમ
છે,–એમ ભરોસો લાવી, ઉત્સાહ લાવી. સ્વસન્મુખ ઝૂકાવ વડે તે સ્વાનુભવથી ચૈતન્યને
પ્રાપ્ત કરે જ છે. ન થાય–એવી વાત જ નથી.
પ્રશ્ન:– આ જાણવા છતાં વિકલ્પ તો ઊઠે જ છે?
ઉત્તર:– ચૈતન્યલક્ષણ તે વિકલ્પને પણ જુદો પાડી નાંખે છે, એટલે વિકલ્પ
ઉપર જોર નથી પણ ચૈતન્ય ઉપર જોર છે. ચૈતન્ય તરફનું જોર વિકલ્પ તોડીને
ઉપયોગને અંતરમાં વાળે છે; ત્યાં વિકલ્પથી પાર ચૈતન્યના અમૃતનો અનુભવ
થાય છે.
ચૈતન્યચિહ્ન તે જ આત્માની નિશાની છે. એવા ચૈતન્યનિશાન વડે
રાગાદિથી પણ ભિન્ન એવા ચૈતન્યતત્ત્વને ઓળખીને, ભેદજ્ઞાનરૂપી કરવતના
વારંવાર અભ્યાસ વડે આ આત્મા નિર્વિકલ્પ આનંદના અનુભવ સહિત
અત્યંતપણે પ્રકાશી ઊઠે છે. પહેલાં સમ્યગ્દર્શન પણ આવા ભેદજ્ઞાનના અભ્યાસથી
થાય છે અને પછી કેવળજ્ઞાન પણ આવા ભેદજ્ઞાનના અભ્યાસથી થાય છે.
ભેદજ્ઞાન કરીને જ્યાં આત્માનો ઉપયોગ આત્મામાં લીન થયો ત્યાં સમ્યગ્દર્શન–
જ્ઞાન–ચારિત્ર ને કેવળજ્ઞાન પ્રગટે છે.
અનાદિથી જીવ–અજીવનો સંયોગ છે, તેમાં જીવના ચૈતન્યચિહ્નને નહિ
જાણનાર અજ્ઞાની જીવો ભિન્ન આત્માને પામતા નથી; પરંતુ ધન્ય અવસર પામીને
શ્રી ગુરુના ઉપદેશથી ચૈતન્ય ચિહ્નવડે જીવ–અજીવની ભિન્નતા જાણીને જ્યારે
સમ્યક્ ભેદવિજ્ઞાન કરે ત્યારે તે જીવ પોતાના ચૈતન્યભાવને જ ગ્રહણ કરે છે, ને
અજ્ઞાનને નષ્ટ કરે છે. અહો, એવા ભેદવિજ્ઞાની જીવો આ જગતમાં મહાત્મા
કહેવાય છે; ભેદજ્ઞાનના અભ્યાસ વડે અલ્પકાળમાં મોક્ષપદને સાધીને તેઓ
નિરંતર સુખી રહે છે.