: શ્રાવણ : ૨૪૯૬ આત્મધર્મ : ૯ :
૩૫. હે જીવ! અનંત ભવસાગરમાં ભમતાં તેં, પ્રત્યેક પ્રદેશને, પ્રત્યેક સમયને, પ્રત્યેક
પુદ્ગલને, પ્રત્યેક આયુને, પ્રત્યેક પરિણામને, પ્રત્યેક નામને અને પ્રત્યેક કાળને
ઘણીવાર ગ્રહ્યા તથા છોડયા.
૩૬. ત્રણસો તેંતાલીસ રાજુપ્રમાણ જે આ લોકક્ષેત્ર, તેમાં આઠ મધ્યપ્રદેશ છોડીને
એવું કોઈ ક્ષેત્ર બાકી નથી કે જ્યાં જીવ ભમ્યો ન હોય.
૩૭. આ મનુષ્યશરીરના એકેક અંગુલમાં છન્નું વ્યાધિઓ થાય છે એમ તું જાણ. તો
પછી આખાય શરીરમાં કેટલા રોગ કહ્યા છે?–તે કહે.
૩૮. હે મહાજશ! તે બધાય રોગ તેં પરવશપણે પૂર્વભવમાં સહ્યાં, અને ભાવશુદ્ધિ
વગર હજી પણ સહીશ,–બહુ કહેવાથી શું?
૩૯. હે જીવ! પિત્ત, આંતરડા, મૂત્ર, મેદ, કાળજું, રૂધિર, પરુ અને કૃમિજાળ–એવી
અશુચીથી ભરેલા ઉદરમાં અનેક વાર નવ–દશ માસ સુધી તું વસ્યો.
૪૦. હે જીવ! માતાએ ખાધેલા એઠા અન્નને આરોગીને, તથા દાંતથી ચાવેલા એઠા
ખોરાક કાચા મળ અને રુધિરની વચ્ચે જનનીના જઠરમાં તું રહ્યો.
૪૧. હે મુનિવર! બાળપણ પામીને, શિશુકાળમાં અજ્ઞાનથી અશુચી વચ્ચે તું ઘણીવાર
આળોટયો, અને મલિન વસ્તુ તેં ખાધી.
૪૨. આ દેહરૂપી ઘડો, માંસ–હાડકાં–શુક્ર–શ્રોણિત–પિત્ત–આંતરડા–સડેલી દુર્ગંધ, કાચા
મળ–મેદ–અને બગડેલું લોહી–એવા મલિન પદાર્થોથી ભરેલો છે.–એમ હે જીવ તું
ચિંતવ.
૪૩. જે ભાવથી વિમુક્ત છે તે જ મુક્ત છે; માત્ર બાંધવાદિ મિત્રોથી જે મુક્ત છે તેને
મુક્ત નથી કહેતા.–આમ ચિંતવીને હે ધીર! તું અભ્યંતર ગંધને છોડ (અર્થાત્
અભ્યંતર ગ્રંથિરૂપ મોહવાસનાને છોડ).
૪૪. જેણે દેહાદિનો સંગ છોડયો છે એવા ધીર બાહુબલીનું ચિત્ત માનકષાયથી
કલુષિત હોવાને લીધે, આતાપનયોગમાં તેમનો કેટલો કાળ વીતી ગયો?–હે
ધીર! એનો તું વિચાર કર.
૪૫. હે ભવ્યનુત! દેહ અને આહારાદિ સંબંધી વ્યાપાર છોડયો હોવા છતાં, મધુપિંગલ
નામના મુનિ માત્ર નિદાનને કારણે શ્રમણપણું ન પામ્યા.
૪૬. વળી વસિષ્ઠ નામના અન્ય મુનિ પણ નિદાન દોષથી દુઃખને પામ્યા; લોકમાં એવું
કોઈ નિવાસસ્થાન નથી કે જ્યાં નિદાનદોષથી જીવ અનેકવાર ભમ્યો ન હોય.
૪૭. શ્રમણ થવા છતાં પણ ભાવરહિત એવો