Atmadharma magazine - Ank 326
(Year 28 - Vir Nirvana Samvat 2497, A.D. 1971).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 5 of 45

background image
:૨: આત્મધર્મ :માગશરઃ૨૪૯૭
* ભાવશુદ્ધી એ જ ભગવાની
આજ્ઞા.એ જ મંગળ દિવાળી *
(આસો વદ અમાસ) (મંગલ દીપાવલી–પ્રવચન) (વીર સં : ૨૪૯૭)
તીર્થંકર ભગવંતોની આજ્ઞા છે કે તું સ્વદ્રવ્યને જાણીને તેનો જ
આશ્રય કર. સાચી કમાણીનું સ્થાન તારા આત્મામાં છે, તેના અનુભવ
વડે આત્માનો અનંત વૈભવ પ્રાપ્ત કરીને અપૂર્વ આનંદની કમાણી કર.
સૌથી મોટો એવો પોતાનો દ્રવ્યસ્વભાવ, તેનો જેણે આશ્રય લીધો તેને
હવે કોઈ ચિંતા ન રહી; સ્વદ્રવ્યના આશ્રયે તે આનંદથી મોક્ષને સાધશે.
ભગવાન મહાવીર પરમાત્મા આજના પરોઢિયે સિદ્ધપદ પામ્યા; આત્મામાં
શક્તિપણે સિદ્ધપદ હતું તે આજે પર્યાયરૂપે પ્રગટ્યું. તેમ દરેક આત્મામાં શક્તિપણે સિદ્ધપદ
છે; તેનું ભાન કરીને તેમાં એકાગ્ર થતાં પર્યાય પણ તેવી પ્રગટ થાય છે. તેને સ્વકાળ કહો,
કે જ્ઞાન–આનંદમય દીવાળી કહો. એવા સ્વભાવની ભાવનાનો આ દિવસ છે.
અહીં ભાવપ્રાભૃતની ૮૮ મી ગાથામાં તે ‘જિનભાવના’ ભાવવાનું કહે છે,
जिनभावना કહો કે પોતાના એકરૂપ અભેદસ્વભાવની ભાવના કહો. સ્વદ્રવ્ય–સ્વક્ષેત્ર–
સ્વકાળ ને સ્વભાવ, –એવા ચાર ભેદના વિકલ્પ પણ જેમાં નથી, એવું સહજ
ચૈતન્યસ્વરૂપ છે તે સ્વાનુભવગમ્ય છે. આવા સ્વભાવને શ્રદ્ધા–જ્ઞાનમાં ધ્યેય બનાવવો
તેનું નામ જિનભાવના છે. જેવા સ્વરૂપે આત્માને ધ્યાવે તેવા સ્વરૂપે તે પરિણમે; એટલે
જિનભાવના વડે આત્માને શુદ્ધસ્વરૂપે ધ્યાવતાં આત્મા શુદ્ધતારૂપ પરિણમે છે.
આખી એક વસ્તુને દ્રવ્ય–ક્ષેત્ર–કાળ–ભાવના ભેદ પાડીને લક્ષમાં લેવા જાય તો
રાગના વિકલ્પ થાય છે, ને શુદ્ધ–બુદ્ધ–એક સ્વભાવ અનુભવમાં આવતો નથી:
ઉપયોગને અંતરમાં વાળીને અનુભવ કરવો તે જિનભાવના છે. આવી ઉત્કૃષ્ટ
જિનભાવના વડે અંતર્મુહૂર્તમાં કેવળજ્ઞાન થાય છે. જેમ હિંસાની અશુદ્ધભાવના વડે
તંદુલિયો મચ્છ મરીને સાતમી નરકે ગયો; તેમ જ્ઞાનમય સમ્યક્જિનભાવના વડે જીવ
ક્ષણમાં કેવળજ્ઞાન પામે છે. આ રીતે જીવના ભાવનું ફળ જાણીને હે જીવ! તું
જિનભાવના ભાવ, ને અશુદ્ધભાવોની ભાવના છોડ. ત્રિકાળસ્વભાવની ભાવના વડે
જ શુદ્ધભાવના થાય છે, તે જ જિનભાવના છે, તે જ મોક્ષનું કારણ છે; તે જ વીતરાગ
પુરુષોએ કહેલો મૂળ ધર્મ છે. હે જીવ! આવા મૂળ ધર્મને સમજીને તેની તું ઉપાસના કર.