: ચૈત્ર : ૨૪૯૭ આત્મધર્મ : ૯ :
અને અંતરમાં દેહથી ભિન્ન રાગથી ભિન્ન આત્માના આનંદની સુગંધ લે.
* ચેતનસ્વરૂપ ભગવાન આત્મા છે તે શરીરનો અને રાગનો અકર્તા છે, જ્યાં
સુધી રાગને અને જ્ઞાનને એક અનુભવે છે ત્યાં સુધી જીવને ધર્મ થતો નથી.
* રાગમાં રોકાયેલું વીર્ય તે તો અજ્ઞાન છે; રાગથી ભિન્ન આત્માનું જ્ઞાન કરવું
તેમાં અનંતું વીર્ય છે.
* રાગ અને પુણ્ય–પાપ તે તો મેલાં છે; ભગવાન આત્મા પવિત્ર છે.
* છએ દ્રવ્યના ગુણ–પર્યાયો પોતપોતામાં છે. જીવ અજીવના ગુણ–પર્યાય
જુદેજુદા છે. કોઈ એકબીજાને કરતા નથી; આમ સર્વજ્ઞ ભગવાનના આગમમાં કહ્યું છે.
* રાગ તે જ્ઞાનનું કામ નથી.
* પરથી ભિન્ન પોતાના સ્વરૂપનો વિચાર કરવો.
* રાગ તે અંધકાર છે, તેમાંથી જ્ઞાનપ્રકાશ આવતો નથી. જ્ઞાનસૂર્યમાં રાગરૂપી
અંધકાર નથી. જ્ઞાનપ્રકાશનો અનુભવ થાય ત્યાં રાગનું અંધારું દૂર થાય છે.
* જ્ઞાનમાં રાગ નથી; રાગમાં જ્ઞાન નથી.
* મિથ્યાત્વ તે મોટું પાપ છે. ચેતન–અચેતનને જુદા જાણવા તે સમ્યગ્જ્ઞાન છે.
શરીર અને આત્માને એક માનવા તે અજ્ઞાન છે; અજ્ઞાન મોટું પાપ છે.
* શરીરનું હાલવું ચાલવું બોલવું તે જડની ક્રિયા છે; તે આત્માની ક્રિયા નથી.
આત્માની ક્રિયા તો જ્ઞાન છે.
* સૂર્યનો પ્રકાશ થતાં અંધકારનો નાશ થાય છે, તેમ સમ્યગ્જ્ઞાનનો સૂરજ ઉગતાં
મિથ્યાત્વનો અને રાગનો નાશ થાય છે.
* શરીરને પોતાનું માનનાર જીવ આત્માને સાધી શકતો નથી. દેહથી ભિન્ન
આત્માને જાણનારા જીવો આત્માના સાધક થઈને સિદ્ધપદને સાધે છે.
* શરીરથી ભિન્ન ચૈતન્યને જાણે તે શરીર રહિત પદને પામે.
* એક આત્મા, તે પોતાનું કામ કરે અને જડનું કામ પણ કરે–એમ બે કામને કરે
નહીં. આત્મા પોતાના જ્ઞાનનું કામ કરે પણ જડનું કામ કરે નહીં; આમ ભિન્નતા છે.
* આત્મા જડથી જુદો, અખંડ આનંદસ્વરૂપ છે. તેનું જ્ઞાન કરતાં સાધકપણું
આવે છે. વ્યવહારના આશ્રયથી, કે રાગથી સાધકપણું આવતું નથી.
* આ તો ભગવાનનો માર્ગ છે. આમાં