: ૮ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર : ૨૪૯૭
* પુદ્ગલાદિ પરદ્રવ્યમાં અહંબુધ્ધિ છોડી, રાગ–દ્વેષ દૂર કરી આત્મસ્વરૂપમાં લીન
થવું જોઈએ.
* ભગવાન આત્મા પોતે અતીન્દ્રિય આનંદનો દરિયો છે; તેમાંથી રાગ–દ્વેષ દૂર
કરીને આત્મસ્વરૂપમાં લીન થતાં આનંદ થાય છે. પોતાનો આનંદ પોતામાં છે;
શરીરમાંથી કે બહારમાંથી આનંદ આવતો નથી.
* અજ્ઞાની જીવ કહે છે કે શરીર અને આત્મા એક જ છે, હું જ તેનો કર્તા છું.
એમ જડનો કર્તા ચેતનને માને છે.
* હું જ્ઞાનસ્વરૂપ છું, એમ અજ્ઞાની જાણતો નથી, ને શુભ–અશુભ રાગ મારું કાર્ય
છે, તેનો હું કર્તા છું એમ તે માને છે. આવી અજ્ઞાનબુદ્ધિથી જ કર્મ બંધાય છે.
* જ્યારે સ્વરૂપનું ભેદજ્ઞાન કરે ત્યારે જીવને સમ્યગ્જ્ઞાન થાય છે; ત્યારે તે જાણે
છે કે હું જ્ઞાન છું, ને રાગ મારું સ્વરૂપ નથી; એટલે તે રાગનો કર્તા થતો નથી. તેને કર્મ
બંધાતું નથી. આનું નામ ધર્મ છે.
* જડકર્મ અને જ્ઞાન જુદા છે.
કર્મે આત્માના જ્ઞાનને ઢાંકયું નથી. જીવ સાચો પુરુષાર્થ કરે ત્યાં સાચું જ્ઞાન
પ્રગટે; અને સાચું જ્ઞાન પ્રગટે ત્યાં કર્મો ટળી જાય. જ્ઞાન અને કર્મ જુદા છે–એમ ધર્મી
જાણે છે.
* રાગ–દ્વેષ–હર્ષ–શોકનું વેદન તો અજ્ઞાનીનું વેદન છે; જ્ઞાની તો પોતાના જ્ઞાન
સ્વરૂપને તથા આનંદને જ વેદે છે, જડને તો કોઈ વેદતું નથી. આનંદનું વેદન તે જ
જ્ઞાનીનું વેદન છે.
* દરેક જીવે આવું ભેદજ્ઞાન કરીને સાધકદશા પ્રાપ્ત કરવી જોઈએ.
* શરીર જડ છે; દુઃખ અને રાગ–દ્વેષ પણ જીવનું ખરૂં સ્વરૂપ નથી; જીવો તો
જાણનાર સ્વરૂપ છે. જાણવામાં દુઃખ ન હોય. જાણનારસ્વરૂપમાં તો આનંદ છે.
* શરીરમાં વીંછી કરડયો, તેનું જીવને જ્ઞાન થયું, તે કાંઈ દુઃખનું કારણ નથી;
પણ શરીર મારું અને મને વીંછી કરડયો એવી મિથ્યાબુદ્ધિ જ મહા દુઃખનું કારણ થાય
છે. વીંછી કરડયો અને દુઃખ થયું–તે બંનેથી ધર્મી પોતાના જ્ઞાનસ્વરૂપને ભિન્ન જાણે છે.
આવો જે જાણવારૂપ ભાવ છે તે જ સાચો આત્મા છે, દુઃખ તે ખરેખર આત્મા નથી.
* પ્રભુ! આવા આત્માનો તું અનુભવ કર! આત્મામાં અતીન્દ્રિય આનંદની
સુગંધ ભરી છે.....શરીર મારું, હું તેનો કર્તા–એમ અજ્ઞાનની અને રાગની ગંધ અનાદિથી
બેસાડી છે, તે કાઢી નાંખ,