: આસો : ૨૪૯૭ આત્મધર્મ : ૨૫ :
મથુરાનગરીમાં એક ગરીબ અનાથ બાળકી એઠું જુઠું ખાઈને પેટ ભરતી હતી,
તેને દેખીને એક અવધિજ્ઞાની મુનિ બોલ્યા કે દેખો કર્મની વિચિત્રતા! આ જ છોકરી
થોડા વખતમાં રાજાની પટરાણી થશે.
મુનિની એ વાત સાંભળીને બૌદ્ધભિક્ષુક તેને પોતાના મઠમાં લઈ ગયા ને તેનું
લાલનપાલન કરવા લાગ્યા. તેનું નામ બુદ્ધદાસી પાડ્યું ને તેને બૌદ્ધધર્મના સંસ્કાર
આપ્યા.
હવે તે જ્યારે યુવાન થઈ ત્યારે તેનું અત્યંત સુંદર રૂપ દેખીને રાજા મોહિત થઈ
ગયો, અને તેની સાથે લગ્નની માંગણી કરી. પણ આ રાજાને ઉર્વિલા નામની એક રાણી
હતી ને તે જૈનધર્મ પાળતી હતી, તેથી મઠના લોકોએ કહ્યું કે રાજા પોતે બૌદ્ધધર્મ
સ્વીકારે અને બૌદ્ધદાસીને પટરાણી બનાવે તે શરતે લગ્ન કરીએ. કામાંધ રાજાએ તો
વગર વિચાર્યે એ વાત સ્વીકારી લીધી. રે ધિક્કાર વિષયોને! વિષયાંધ જીવો સાચા
ધર્મથી પણ ભ્રષ્ટ થઈ જાય છે.
હવે બુદ્ધદાસી રાજાની પટરાણી થઈ, તેથી તે બૌદ્ધધર્મનો ખૂબ પ્રચાર કરવા
લાગી. એકવાર ઉર્વિલારાણી–કે જે જૈનધર્મની પરમ ભક્ત હતી, તેણે દર વર્ષની માફક
અષ્ટાહ્નિકામાં જિનેન્દ્રભગવાનની મોટી અદ્ભુત રથયાત્રા કાઢવાની તૈયારી કરી. પણ
બુદ્ધદાસીથી તે સહન ન થયું. તેણે રાજાને કહીને તે રથયાત્રા અટકાવી અને બૌદ્ધની
રથયાત્રા પહેલાં કાઢવાનું કહ્યુ. અરેરે! જૈનધર્મના પરમ મહિમાની એને ક્યાંથી ખબર
હોય! ગાયનું દૂધ અને આકડાનું દૂધ–તેના તફાવતને બેભાન માણસ ક્યાંથી જાણે?
ભગવાનની રથયાત્રામાં વિઘ્ન થવાથી ઉર્વિલારાણીને બહું દુઃખ થયું અને
રથયાત્રા ન નીકળે ત્યાં સુધી અનશનવ્રત ધારણ કરીને તે વનમાં સોમદ્રત્તમુનિ તથા
વજ્રકુમારમુનિના શરણમાં પહોંચી ગઈ; અને પ્રાર્થના કરી કે હે પ્રભો! જૈનધર્મ ઉપરનું
સંકટ આપ દૂર કરો.
રાણીની વાત સાંભળીને વજ્રમુનિરાજના અંતરમાં ધર્મપ્રભાવનાનો ભાવ
ઉલ્લસી આવ્યો. બરાબર એ જ વખતે દિવાકર રાજા વગેરે વિદ્યાધરો ત્યાં મુનિવંદન
કરવા આવ્યા; વજ્રકુમારમુનિએ તેમને કહ્યું: રાજન્! તમે જૈનધર્મના પરમ ભક્ત છો, ને
ધર્મ ઉપર મથુરાનગરીમાં સંકટ આવ્યું છે તે દૂર કરવા તમે સમર્થ છો. ધર્માત્માઓને
ધર્મની પ્રભાવનાનો ઉત્સાહ હોય છે; તનથી, મનથી, ધનથી, શાસ્ત્રથી, જ્ઞાનથી, વિદ્યાથી
સર્વપ્રકારે તે જૈનધર્મની વૃદ્ધિ કરે છે ને ધર્માક્ષઓ ઉપરનાં કષ્ટને દૂર કરે છે.