Atmadharma magazine - Ank 336
(Year 28 - Vir Nirvana Samvat 2497, A.D. 1971).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 35 of 44

background image
: આસો : ૨૪૯૭ આત્મધર્મ : ૩૩ :
અચિંત્ય અદ્ભુત મહિમાથી ભરેલું શુદ્ધ સ્વતત્ત્વ
[નિયમસાર ગા. ૭૭–૭૮–૭૯–૮૦–૮૧ અષાડ વદ ૧૦–૧૧]
નિયમસારની ૭૭ થી ૮૧ સુધીની પાંચ ગાથાને પાંચ રત્નો કહ્યાં છે. આ પાંચ
રત્નો આત્માનું પરમસ્વરૂપ પ્રકાશિત કરે છે. સકલ વિભાવપર્યાયો અને ભેદભાવોથી
રહિત એક પરમભાવ જ હું છું એમ ધર્મી અનુભવે છે. આવી અનુભૂતિમાં સકલ
વિભાવના કર્તૃત્વનો અભાવ છે.
આ અધિકાર છે ચારિત્રનો; શુદ્ધ પરમ ચારિત્ર કહો કે પરમાર્થ પ્રતિક્રમણાદિ–ધર્મ
કહો; તે કોને હોય? કે જે ધર્માત્મા સમસ્ત પરભાવોની ચિંતા છોડીને, પોતાના
શુદ્ધસ્વરૂપને જાણે છે, ને તેમાં ચિત્તને એકાગ્ર કરે છે, તેને શુદ્ધ ચારિત્રરૂપ પરમાર્થ
પ્રતિક્રમણાદિ ધર્મ હોય છે, અને તે અલ્પકાળમાં મોક્ષ પામે છે.
તે ધર્માત્મા પોતાના આત્માને કેવો ચિંતવે છે? એ વાત આ પાંચ સૂત્ર રત્નોમાં
બતાવે છે. તે બતાવીને પછી કહેશે કે ભેદજ્ઞાનવડે આવા પરમ તત્ત્વના અભ્યાસવડે
એટલે કે વારંવાર તેના અનુભવવડે મધ્યસ્થભાવરૂપ ચારિત્રદશા પ્રગટે છે. પાંચ
રત્નોવડે સુશોભિત પરમ તત્ત્વને જાણનારો મુમુક્ષુ પંચમગતિને પામે છે.
પાંચરત્નો જે પરમતત્ત્વને પ્રકાશિત કરે છે કેવુ છે? પરમચૈતન્ય અને સુખમય
એવી પોતાની સત્તામાં લીન આ આત્મતત્ત્વમાં નરકાદિ ચારગતિને યોગ્ય કોઈ વિભાવો
નથી; ૧૪ માર્ગણાસ્થાનો, ગુણસ્થાનો કે જીવસ્થાનોના ભેદ–વિકલ્પો પણ તે
પરમતત્ત્વના અનુભવમાં નથી; એ બધાથી પાર એકલી ચૈતન્યભૂતિવડે અનુભવાતું
પરમ તત્ત્વ હું છું. આવા શાંતરસમય મારું આત્મતત્ત્વ, તેમાં સંસારનો કોલાહલ ક્્યાં
છે? સંસારના કલેશમય કોલાહલથી મારું તત્ત્વ અત્યંત દૂર છે. આમ ધર્મી પોતાના
અંર્તતત્ત્વરૂપ ચૈતન્યરત્નને અનુભવે છે. આ પાંચ રત્નો આવા ચૈતન્યરત્નને પ્રકાશે છે.