Atmadharma magazine - Ank 337
(Year 29 - Vir Nirvana Samvat 2498, A.D. 1972).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 35 of 49

background image
: ૩૨ : આત્મધર્મ કારતક: ૨૪૯૮:
મોક્ષનું પ્રથમ પગથિયું છે; જ્ઞાન કે ચારિત્ર કાંઈ આ સમ્યગ્દર્શન વગર સાચું હોતું નથી.
સમ્યગ્દર્શન વગરના બધા જાણપણા ને બધા આચરણ તે મિથ્યાજ્ઞાન ને મિથ્યા
આચરણ છે. માટે હે જીવ! તું સમજ, આ ઉપદેશ સાંભળીને ચેત, સાવધાન થા, ને
નકામો કાળ ગુમાવ્યા વગર સમ્યગ્દર્શનનો સાચો ઉદ્યમ કર. જો સમ્યક્ત્વ વગર જીવન
ગુમાવ્યું તો ફરીને આવો નરભાવ ને આવા જૈનધર્મનો ઉત્તમયોગ મળવો કઠણ છે.
અવસર ગુમાવી દઈશ તો તારા પસ્તાવાનો પાર નહીં રહે. માટે, હે આતમરામ! હે
ભવ્ય જીવ! તું અત્યંત સાવધાન થઈને ચેતી જા ને અત્યંત ઉદ્યમપૂર્વક શીઘ્ર આવા
પવિત્ર સમ્યગ્દર્શનને ધારણ કર.
મોક્ષમહેલમાં ચઢવા માટે રત્નત્રયરૂપ જે સીડી છે તેનું પહેલું પગથિયું
સમ્યગ્દર્શન છે; તેના વગર ઉપરના પગથિયાં (શ્રાવકપણું મુનિપણું વગેરે) હોય નહિ.
સીડીનું એક પગથિયું પણ જેનાથી નથી ચડાતું તે આખી સીડી ચડીને મોક્ષમાં ક્યાંથી
પહોંચશે? સમ્યગ્દર્શન વગરની બધી ક્રિયાઓ એટલે કે શુભભાવો તે કાંઈ ધર્મનું
પગથિયું નથી, તે તો સંસારમાં ઊતરવાનો રસ્તો છે. રાગને જેણે રસ્તો માન્યો તે તો
સંસારના રસ્તે છે. રાગના રસ્તે કાંઈ મોક્ષમા ન જવાય. મોક્ષનો રસ્તો તો સ્વાનુભવ
સહિત સમ્યગ્દર્શન છે. આત્માની પૂર્ણ શુદ્ધ વીતરાગદશા તે મોક્ષરૂપી આનંદમહેલ; અંશે
શુદ્ધતારૂપ સમ્યગ્દર્શન તે મોક્ષમહેલનું પહેલું પગથિયું. અંશે શુદ્ધતા વગર પૂર્ણ શુદ્ધતાના
માર્ગે ક્યાંથી જવાશે? અશુદ્ધતાના માર્ગે ચાલતાં કાંઈ મોક્ષનગર ન આવે.
મોક્ષ શું છે?–મોક્ષ તે કાંઈ ત્રિકાળી દ્રવ્ય કે ગુણ નથી, પણ તે જીવના જ્ઞાનાદિ
ગુણોની પૂર્ણ શુદ્ધ અવસ્થારૂપ કાર્ય છે; તેનું પહેલું કારણ સમ્યગ્દર્શન છે. સમ્યગ્દર્શનનું
લક્ષ્ય પૂર્ણ શુદ્ધઆત્મા છે, તે પૂર્ણતાના ધ્યેયે પૂર્ણ તરફની ધારા ઊપડે છે; વચ્ચે રાગાદિ
હોય, વ્રતાદિ શુભભાવ હોય પણ સમ્યગ્દ્રષ્ટિ તેને આસ્રવ જાણે છે, તે કાંઈ મોક્ષની સીડી
નથી. સમ્યક્તા કહો કે શુદ્ધતા કહો, જ્ઞાન–ચારિત્ર વગેરેની શુદ્ધીનું મૂળ સમ્યગ્દર્શન છે.
શુભરાગ તે કાંઈ ધર્મનું પગથિયું નથી. રાગનું ફળ સમ્યગ્દર્શન નથી, ને સમ્યગ્દર્શનનું
ફળ શુભરાગ નથી; બંને ચીજો જ જુદી છે.
આત્માં શાંત–વીતરાગ સ્વભવ છે; તે પુણ્યવડે, રાગવડે, વ્યવહારવડે પ્રાપ્ત થતો
નથી એટલે કે અનુભવમાં આવતો નથી; પણ સીધો પોતે પોતાના ચેતનભાવ વડે
અનુભવમાં આવે છે. આવો અનુભવ થાય ત્યારે સમ્યગ્દર્શન થાય ને ત્યારે મોક્ષમાર્ગ