Atmadharma magazine - Ank 337
(Year 29 - Vir Nirvana Samvat 2498, A.D. 1972).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 36 of 49

background image
કારતક: ૨૪૯૮ આત્મધર્મ : ૩૩ :
ઊઘડે. અનંત જન્મ–મરણના નાશના ઉપાયમાં ને મોક્ષના પરમઆનંદની પ્રાપ્તિમાં
સમ્યગ્દર્શન જ પહેલું પગથિયું છે. તેના વગર જ્ઞાનનું જાણપણું કે શુભરાગની ક્રિયાઓ
તે બધું નિરર્થક છે. ધર્મનું ફળ તેના વડે જરાય આવતું નથી, માટે તે નિરર્થક છે.
નવતત્ત્વોની એકલી વ્યવહાર શ્રદ્ધા વ્યવહાર જાણપણું કે પંચમહાવ્રતાદિ શુભ આચાર, તે
કોઈ રાગ આત્માના સમ્યગ્દર્શન માટે જરાય કારણરૂપ નથી; વિકલ્પની મદદ વડે
નિર્વિકલ્પતા કદી પામતી નથી. સમ્યક્ત્વાદિની ભૂમિકામાં તેને યોગ્ય વ્યવહાર હોય છે
એટલી તેની મર્યાદા છે, પણ તે વ્યવહાર છે માટે તેને લઈને નિશ્ચય છે–એમ નથી.
વ્યવહારના જેટલા વિકલ્પો છે તે બધાય આકુળતા અને દુઃખ છે, વિકલ્પ વડે કંઈ
આત્માનું કાર્ય જ્ઞાનીને થતું નથી; ત વખતે જ તેનાથી ભિન્ન એવા નિશ્ચય–શ્રદ્ધા–
જ્ઞાનાદિ પોતાના આત્માના અવલંબને તેને વર્તે છે અને તે જ મોક્ષમાર્ગ છે. આવા
નિરપેક્ષ નિશ્ચય સહિત જે વ્યવહાર હોય તે વ્યવહાર તરીકે સાચો છે.
સમ્યગ્દર્શન વગર જ્ઞાન કે ચારિત્રમાં સાચાપણું આવતું નથી, એટલે જૂઠાપણું
રહે છે. સમ્યગ્દર્શન વગર બધુંય ખોટુ?–હા, મોક્ષને માટે તો બધુંય નિરર્થક, ધર્મને માટે
બધું નકામું; શાસ્ત્રજ્ઞાનની વાત કરીને ગમે તેટલું લોકરંજન કર, ધારાવાહી ભાષણમાં
ન્યાયોની ઝપટ બોલાવે, કે વ્રતાદિ આચરણરૂપે ક્રિયાઓ વડે લોકમાં વાહ–વાહ થાય,
પણ સમ્યગ્દર્શન વગર તેનું જ્ઞાન ને આચરણ બધુંય મિથ્યા છે, તેમાં જરાય આત્માનું
હિત નથી; તેમાં માત્ર લોકરંજન છે, આત્મરંજન નથી, આત્માનું સુખ નથી.
વ્યવહારશ્રદ્ધા–જ્ઞાન–ચારિત્ર તે બધાય સમ્યગ્દર્શન વગર કેવાં છે?–તો કહે છે કે
તે सम्यक्ता न लहे એટલે કે સાચાં નથી પણ ખોટાં છે, તેના વડે મોક્ષમાર્ગ જરાય
સધાતો નથી. સમ્યગ્દર્શન પૂર્વક જ સાચાં જ્ઞાન–ચારિત્ર હોય છે ને મોક્ષમાર્ગ સધાય છે;
માટે તે ધર્મનું મૂળ છે.
અહો, આવા પવિત્ર સમ્યગ્દર્શનને હે ભવ્ય જીવો! તમે ધારણ કરો, બહુમાનથી
તેની આરાધના કરો. હે સૂજ્ઞ–સમજદાર આત્મા! તું સમજ, તું ચેતી જા, તું સાવધાન થા,
અને પ્રમાદ વગર શીઘ્ર સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ કર. સમ્યગ્દર્શનનો આ ઉત્તમ અવસર છે. ફરી
ફરી આવો અવસર મળવો દુર્લભ છે. માટે આવો ઉત્તમ ઉપદેશ સાંભળીને, એકક્ષણ પણ
ગુમાવ્યા વગર અત્યારે જ અંતરમાં પોતાના શુદ્ધઆત્માની અખંડ અનુભૂતિ સહિત
શ્રદ્ધા કરીને સમ્યગ્દર્શનના દીવડા પ્રગટાવ હે ભવ્ય! હે સુખના