Atmadharma magazine - Ank 338
(Year 29 - Vir Nirvana Samvat 2498, A.D. 1972).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 32 of 45

background image
માગશર: ૨૪૯૮ આત્મધર્મ : ૨૯:
કુમાર્ગને માનનારા જીવો ઘણા હોય ને સાચા માર્ગને જાણનારા જીવો તો થોડા
જ હોય, –પણ તેથી ધર્મી મુંઝાય નહીં કે ક્યો માર્ગ સાચો હશે! અરે, હું એકલો હોઉં
તોપણ મારા હિતનો જે માર્ગ મેં જાણ્યો છે તે જ પરમ સત્ય છે, ને એવો હિતમાર્ગ
બતાવનાર વીતરાગી દેવ–ગુરુ જ સત્ય છે; સ્વાનુભવથી મારું આત્મતત્ત્વ મેં જાણી લીધું
છે, તેનાથી વિરુદ્ધ જે કોઈ માન્યતા હોય તે બધી ખોટી છે; આમ નિઃશંકપણે ધર્મીએ
કુમાર્ગની માન્યતાને અસંખ્યપ્રદેશેથી વોસરાવી દીધી છે. તે શુદ્ધદ્રષ્ટિવંત જીવ
કોઈ ભયથી, આશાથી, સ્નેહથી કે લોભથી કુદેવાદિને પ્રણામ–વિનય કરતો નથી.
અરે જીવ! તને આવું મનુષ્યપણું મળ્‌યું, આવા સત્ય જૈનધર્મનો યોગ મળ્‌યો, તો
હવે આ અવસરમાં તારી વિવેકબુદ્ધિથી સાચા–ખોટાની પરીક્ષા કરીને નિર્ણય કર;
આત્માને પરમ હિતકર એવા સર્વજ્ઞભગવાનના માર્ગનું સ્વરૂપ સમજીને તેનું સેવન કર,
ને કુમાર્ગના સેવનરૂપ મૂઢતાને છોડ. અરિહંત ભગવાનનો માર્ગ જેણે જાણ્યો તે જીવ
જગતમાં ક્યાંય મુંઝાય નહીં. ભગવાનના માર્ગને નિઃશંકપણે સેવતો થકો તે મોક્ષને
સાધે. આવું સમ્યગ્દ્રષ્ટિનું અમૂઢદ્રષ્ટિત્વ–અંગ છે. (આ અમૂઢદ્રષ્ટિઅંગના પાલનમાં
રેવતી રાણીનું ઉદાહરણ શાસ્ત્રોમાં પ્રસિદ્ધ છે, તે ‘સમ્યક્ત્વ–કથા’ વગેરે પુસ્તકમાંથી
જોઈ લેવું.) આ રીતે સમ્યક્ત્વના ચોથા અંગનું વર્ણન કર્યું.
• • •
૫. ઉપગૂહન (ઉપબૃંહણ) અંગનું વર્ણન

પોતાના ગુણોની પ્રશંસા ન કરે ને બીજાની નિંદા ન કરે, સાધર્મીમાં કોઈ દોષ
લાગી ગયો હોય તો તેને ઢાંકે ને તે દોષ દૂર કરવા પ્રયત્ન કરે, તથા ગુણની વૃદ્ધિ થાય–
ધર્મની વૃદ્ધિ થાય એવા ઉપાય કરે, –આવો ભાવ તો સમ્યગ્દ્રષ્ટિનું ઉપગૂહન અથવા
ઉપબૃંહણ અંગ છે.
ધર્માત્માને એવી માર્દવભાવના એટલે કે નિર્માનતા હોય છે કે, પોતાના ગુણ
જગતમાં પ્રસિદ્ધ થાય ને પૂજાય એવી ભાવના તેને હોતી નથી, તથા કોઈ સાધર્મીના
દોષ પ્રસિદ્ધ કરીને તેને હલકો પાડવાની ભાવના હોતી નથી; પણ ધર્મ કેમ વધે, ગુણની
શુદ્ધિ કેમ વધે તેવી ભાવના હોય છે. કોઈ અજ્ઞાની કે અશક્ત જનો દ્વારા