Atmadharma magazine - Ank 339
(Year 29 - Vir Nirvana Samvat 2498, A.D. 1972).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 21 of 57

background image
: ૧૮ : આત્મધર્મ : પોષ : ૨૪૯૮
પણ જરાય ધર્મ નથી, એટલે સાચી ધર્મપ્રભાવના પણ તેમને હોતી નથી. પોતામાં
ધર્મ હોય તો તેની પ્રભાવના કરે ને? અહીં તો અંતરમાં પોતાના શુદ્ધાત્માનો
અનુભવ કરીને નિશ્ચયધર્મ સહિતના વ્યવહારની વાત છે. અહા, વીતરાગના સત્ય
માર્ગને ભૂલીને અજ્ઞાનથી કુમાર્ગના સેવનવડે જીવો પોતાનું અહિત કરી રહ્યા છે,
તેઓ જ્ઞાનવડે સાચો માર્ગ પામે અને પોતાનું હિત કરે–એવી ભાવનાથી ધર્મીજીવ
જ્ઞાનના પ્રચારવડે સત્યધર્મની પ્રભાવના કરે છે; સત્યમાર્ગ પોતે જાણ્યો છે તેની
પ્રભાવના કરે છે. ધર્મીને આવા આઠઅંગરૂપ વ્યવહાર હોય છે, છતાં તે વ્યવહારના
અવલંબને કાંઈ શુદ્ધિની વૃદ્ધિ કે મોક્ષનો માર્ગ નથી, મોક્ષનો માર્ગ તો અંતરમાં જે
શુદ્ધ સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર વર્તે છે તે જ છે; તે જ મુખ્ય છે, ને બીજાને મોક્ષમાર્ગ
કહેવો તે તો ઉપચાર છે.–આ રીતે નિશ્ચય–વ્યવહાર બંને એકસાથે છે, આગળ–
પાછળ નથી.
આત્મા પરદ્રવ્યોથી ભિન્ન, શાંત–વીતરાગ–ચિદાનંદસ્વભાવરૂપ છે, તેને
ઓળખીને તેમાં ‘આ જ હું છું’ એવો ભાવ તે નિશ્ચયસમ્યગ્દર્શન છે. શરીર–મન–
વાણી ને રાગ–દ્વેષથી પાર થઈને, ભેદવિકલ્પોથી પણ પાર થઈને, અંતરમાં પોતાના
શુદ્ધ એકત્વસ્વરૂપમાં સ્વસન્મુખદ્રષ્ટિ કરતાં સમ્યગ્દર્શન થાય છે, તે મોક્ષમહેલનું
પહેલું પગથિયું છે, ત્યાંથી જ મોક્ષમાર્ગરૂપ ધર્મની શરૂઆત થાય છે. જન્મ–મરણના
નાશના ઉપાયમાં પહેલું જ સમ્યગ્દર્શન છે; એના વગરનું બધુંય જાણપણું ને બધી
ક્રિયાઓ નિરર્થક છે. કોઈ પુણ્યથી–શુભરાગથી આવું સમ્યગ્દર્શન થતું નથી;
અંતરમાં શુદ્ધતત્ત્વ છે તેને જ્ઞાનમાં–અનુભવમાં લઈને નિઃશંક શ્રદ્ધા કરતાં
સમ્યગ્દર્શન થાય છે. આવા નિશ્ચય સમ્યગ્દર્શનની સાથે સાચા દેવ–ગુરુ–ધર્મની
ઓળખાણ, નવતત્ત્વની ઓળખાણ, તથા નિઃશંકતાદિ આઠગુણ–વગેરે વ્યવહાર કેવો
હોય છે તે બતાવ્યું. આ જાણીને મુમુક્ષુ જીવોએ આઠઅંગ સહિત શુદ્ધસમ્યકત્વને
ધારણ કરવું, ને શંકાદિક દોષોને છોડવા.
જીવને ટૂંકી શિખામણ
તારા દોષ ઢાંકવા બીજા પર દોષ ઢોળીશ મા.
તારો આત્મા સાધવા બીજાની મદદ માગીશ મા.
તારી સગવડ ખાતર બીજાના પ્રાણ દુભાવીશ મા.