અહા, મુમુક્ષુજીવ જગતથી કેટલો વિરક્ત હોય છે! ને સ્વકાર્યને સાધવા
માટે અંતરમાં એકલો–એકલો કેવો મશગુલ હોય છે! તે અહીં એવા
સરસ ભાવથી બતાવ્યું છે કે આત્માને પણ તેવી સાધનાનું તાન ચડે છે;
ક્યાંય થોડીઘણી પણ ઢીલાસ હોય તો તે ખંખેરી નાંખીને આત્માને
સાધવાની શૂરવીરતા જાગે છે. જગતના લોકમત સામે જોઈને બેસી
રહેનારા જીવો આત્મામાં ઊતરી શકતા નથી; આત્મામાં ઊંડે ઊતરનારા
જીવોને જગત સામે જોવાની ફૂરસદ હોતી નથી. વાહ! કેવો સરસ
નિરપેક્ષ માર્ગ છે!
બીજાને સમજાવવા માટે કે જૈનધર્મની પ્રભાવના માટે પણ સંકલ્પ–વિકલ્પો કરવામાં
અટકવું–તે કાંઈ મુમુક્ષુનું કર્તવ્ય નથી, મુમુક્ષુનું કર્તવ્ય વિકલ્પોથી પાર થઈને બાહ્ય
સંગરહિત એકલા ચૈતન્યને અંતરમાં સાધવું–તે જ છે. આવી સાધના તે જ મોક્ષમાટે
કર્તવ્ય છે. આવી સાધના કરતાં–કરતાં વચ્ચેના રાગની ભૂમિકામાં વ્યવહાર
પ્રભાવના વગેરે સહેજે થઈ જાય છે, પણ સાધકને તે રાગમાં કર્તૃત્વબુદ્ધિ નથી,
રાગની હોંશ નથી; એને તો મોક્ષ માટે શુદ્ધરત્નત્રયરૂપ સ્વકાર્યને સાધવાની જ હોંશ
છે, તેમાં જ તત્પરતા છે. ધર્મીજીવ પોતાના સહજ તત્ત્વને કઈ રીતે આરાધે છે તેનું
ત્યમ જ્ઞાની પરજનસંગ છોડી જ્ઞાનનિધિને ભોગવે. ૧૫૭