Atmadharma magazine - Ank 339
(Year 29 - Vir Nirvana Samvat 2498, A.D. 1972).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 39 of 57

background image
: ૩૬ : આત્મધર્મ : પોષ : ૨૪૯૮
આત્મા કદી શરીરને અડ્યો નથી, આત્માના એક્કેય ગુણ–પર્યાય શરીરરૂપ નથી થયા, કે
શરીરના કોઈ ગુણ–પર્યાય આત્મામાં આવ્યા નથી. ત્રણેકાળે અત્યંત જુદેજુદા
પોતપોતાના સ્વરૂપમાં જ રહ્યા છે. વસ્તુ પોતાના સ્વરૂપમાં જ શોભે છે.
એક ચૈતન્યભાવ ને બીજો રાગાદિ બંધભાવ–એવા બે ભાવો એક આત્મામાં કેમ
શોભે? આત્મા તો એકલા ચૈતન્યભાવમાં જ શોભે. અરે, ચૈતન્યપણે શોભતો આવો
સુંદર જીવ, તેને કર્મના સંબંધવાળો કહેવો કે વિકારી કહેવો તે શોભતું નથી. ચેતનતત્ત્વને
જડનો સંગ શોભતો નથી. આત્માને પરસંગવાળો અનુભવતાં તો અશુદ્ધતા અને
દુઃખનો અનુભવ થાય છે. આત્માના અનુભવમાં તો પરમ વીતરાગીસુખ અને શુદ્ધતાનો
અનુભવ હોય, અને તે જ તેને શોભે.
અહા, આત્માનું આવું એકત્વ–વિભક્ત શુદ્ધસ્વરૂપ સંતો બતાવે છે, તેની અપૂર્વ
પ્રીતિ લાવીને શ્રવણ કરવા જેવું છે ને પ્રેમથી તેનો પરિચય કરીને અંદર અનુભવ કરવા
જેવું છે. આવા આત્માના અનુભવમાં જ મોક્ષસુખ પ્રગટે છે ને સંસારદુઃખ મટે છે.
આત્માના આવા સ્વભાવનું શ્રવણ–પરિચય–અનુભવ મહા દુર્લભ છે, પણ અત્યારે તેની
પ્રાપ્તિનો સુલભ અવસર આવ્યો છે, માટે હે જીવ! બીજું બધું ભૂલીને તું તારા
શુદ્ધસ્વરૂપને લક્ષમાં લેજે.
અરે, ચૈતન્યવસ્તુને પોતાના ચૈતન્યરૂપે પરિણમવું તે શોભે, પણ ચૈતન્યથી
વિરૂદ્ધ એવા રાગાદિરૂપે પરિણમવું તેને કેમ શોભે? ચૈતન્યતત્ત્વ ચૈતન્યભાવમાં
રહે–એવું એકત્વપણું તો સારૂં છે, પણ ચૈતન્યતત્ત્વ રાગાદિ પરભાવમાં રહે એવું
દ્વિવિધપણું તો જીવને કેમ શોભે? અરે જીવ! તું ચૈતન્ય–આનંદમય તત્ત્વ, ને તને
રાગવિકાર સાથે ભાઈબંધી કરવી કેમ ગમે? તું પોતાના એકત્વસ્વભાવમાં રહીને,
સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપે પરિણમતો સ્વસમયપણે રહે તે જ તને શોભે છે, તે
જ સુંદર છે.
[આત્માનું એકત્વપણું સુંદર છે પણ તે દુર્લભ છે; દુર્લભ હોવા છતાં હવે
શ્રીગુરુપ્રતાપે આ સમયસારના શ્રવણ વડે તે એકત્વસ્વરૂપ સુલભ થઈ ગયું છે.
આચાર્ય–દેવ આત્માના અલૌકિક વૈભવથી આત્માનું એકત્વસ્વરૂપ દેખાડી રહ્યા છે તો તું
અંતરમાં તારા સ્વાનુભવથી પ્રમાણ કરજે એટલે તારું એકત્વસ્વરૂપ તને સુલભ થઈ
જશે.–આવી શૈલિથી સમયસારની રચના છે.
]