: ૨૦ : આત્મધર્મ : માહ : ૨૪૯૮
બંધાય તેનાથી દેવલોકના વૈભવના ઢગલા આપોઆપ આવી પડશે.–માટે એનું
આશ્ચર્ય છોડ. અરે, એમાં શું હતું? એ તો વિકારનું ફળ છે; અંદર ચૈતન્યની અનુભૂતિના
ફળની જે અપૂર્વ શાંતિ–તેની તો ગંધ પણ તે વૈભવમાં નથી.
કેવળજ્ઞાન–કેવળસુખ વગેરે અનંત વૈભવ જેમાંથી પ્રગટે એવી ખાણ આત્મામાં
ભરી છે; આત્મામાં એવો કારણસ્વભાવ છે કે જે કેવળજ્ઞાનાદિ અનંત કાર્યનું એક સાથે
કારણ થાય. કેવળજ્ઞાનાદિ ચતુષ્ટય, અને એવા અનંતા ગુણોની નિર્મળદશારૂપ અનંત
કાર્ય, તેનું કારણ થવાની તાકાત વર્તમાનમાં તારામાં વર્તે જ છે. તેને ઓળખીને, તેનું
સેવન કરતાં તને સમ્યક્ત્વાદિ અનંત વૈભવ પ્રગટ થશે, અને બહારના વૈભવની દ્રષ્ટિ
છૂટી જશે. આવા મારા અચિંત્ય ચૈતન્યતત્ત્વથી ઊંચું ખરેખર બીજું કાંઈ નથી, એમ
સમજીને હે જીવ! તું તીક્ષ્ણબુદ્ધિવડે તારા શુદ્ધતત્ત્વને એકને જ ભજ. ‘એક ભજ...સર્વં
તજ.’ (નિયમસાર કળશ ૨૮–૨૯)
“આવા આત્માને તમે દેખો”
ભાઈ, એકવાર શુદ્ધનયવડે અંતરમાં ઘા મારીને તું
આનંદસ્વરૂપ આત્માને દુઃખમાંથી જુદો પાડી દે. શુદ્ધનય એટલે
રાગથી છૂટું પડેલું જ્ઞાન અંદર અભેદ થઈને પોતાના આત્માને
શુદ્ધપણે અનુભવે છે. આત્માને અનુભવનારો શુદ્ધનય
આત્માથી જુદો નથી, આત્મા સાથે તે અભેદ છે, તેથી તે
આત્મા જ છે. આત્મા જેવો છે તેવો અનુભૂતિમાં પ્રગટ્યો,
તેથી અનુભૂતિ તે આત્મા જ છે.
અનુભૂતિમાં આત્મા પ્રકાશે છે, અનુભૂતિમાં રાગ
પ્રકાશતો નથી. ધર્મીને અનુભૂતિમાં જે આત્મા આવ્યો તે કેવો
છે? કે અબદ્ધ–અસ્પૃષ્ટ છે; તેમાં કર્મનું બંધન નથી, પુદ્ગલનો
સંબંધ નથી. આવી અબદ્ધ–અસ્પૃષ્ટ પર્યાયરૂપે પરિણમેલો
આત્મા તે પોતે શુદ્ધનય છે.–‘આ શુદ્ધનય, અને આ તેનો
વિષય’ એવા ભેદ અનુભૂતિમાં નથી. શુદ્ધનયપણે આત્મા જ
પ્રકાશે છે.